Τέλος στα πλαστικά μιας χρήσης και στην Ελλάδα μέχρι το 2021

Η ενσάρκωση της ιδέας για μία Ελλάδα χωρίς πλαστικά μιας χρήσης

 Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, ανακοίνωσε ότι από τις 3 Ιουλίου του 2021 δέκα κατηγορίες πλαστικών μιας χρήσης θα έχουν καταργηθεί. Με κύριο σκοπό τη μείωση των πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, επιβλήθηκαν οι διατάξεις του νομοσχεδίου και έχουν φτάσει στη Βουλή.

Τα 10 πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που καταργούνται:

1. μαχαιροπίρουνα,
2. πιάτα,
3. καλαμάκια,
4. περιέκτες από φελιζόλ
5. κυπελάκια ποτών από φελιζόλ,
6. περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ,
7. αναδευτήρες ποτών,
8. μπατονέτες,
9. στηρίγματα για μπαλόνια,
10. πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά)

Παράλληλα, προβλέπεται ο επανασχεδιασμός των προϊόντων με οικολογικό πρόσημο και τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών κατά 77% το 2025 και κατά 90% το 2029. Επιπλέον όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 35% αντίστοιχα το 2030.

Για όσα προϊόντα απαγορεύονται, ορίζονται με ΚΥΑ εναλλακτικές λύσεις, ενώ η απαγόρευση αυτών ξεκινά 6 μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα. Παρέχεται ταυτόχρονα το κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών να μειώνονται οι υποχρεωτικές τους εισφορές στα συστήματα ανακύκλωσης όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο έχουν στα προϊόντας τους.

Ακόμη, προβλέπεται φραγμός στη δωρεάν διάθεση των πλαστικών (ή «χάρτινων», πλαστικοποιημένων) ποτηριών και δοχείων φαγητού από το 2022. Μάλιστα, ειδικά για τα ποτήρια, το περιβαλλοντικό τέλος του 0,04 ευρώ (συν Φ.Π.Α.) θα υπολογίζεται χωριστά και για τα καπάκια. Από το ίδιο έτος θα πρέπει να λειτουργήσουν και συστήματα επιστροφής φιαλών στους χώρους αγοράς (όπως υπήρχαν κάποτε για τα μπουκάλια μπίρας ή αναψυκτικών και στη χώρα μας).

Το πρόγραμμα: Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης

 Το παραπάνω πρόγραμμα  είναι μια κοινή πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη που στοχεύει να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους Έλληνες για την ανάγκη μείωσης και κατάργησης των πολλών πλαστικών μίας χρήσης που υπάρχουν στην καθημερινότητά μας.

Το πρόγραμμα ξεκινά έναν χρόνο πριν την εφαρμογή του σχετικού νόμου για να προετοιμάσει τους επαγγελματίες και τους καταναλωτές για τις αλλαγές που θα έρθουν. Το πλαστικό έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας. Είναι πάντα παρόν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Βέβαια, είναι εύχρηστο και λειτουργικό, χρησιμοποιείται για να καλύψει πολλές διαφορετικές ανάγκες, αποτελώντας μια εύκολη και οικονομική επιλογή. Πέρα από τη λειτουργικότητα του, ωστόσο, είναι επιβλαβές για το φυσικό περιβάλλον, με επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, στη βιοποικιλότητα και στην ανθρώπινη υγεία.

Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 80-85% των θαλάσσιων απορριμμάτων που βρίσκουμε στις παραλίες είναι πλαστικά, ενώ το 50% των θαλασσίων απορριμμάτων είναι πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης.

Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο της πλαστικής ρύπανσης;

 Η ηλικία των πλαστικών που είναι κατασκευασμένα από ορυκτά καύσιμα έχουν ηλικία ενός αιώνα. Η παραγωγή χιλιάδων νέων πλαστικών προϊόντων επιταχύνθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταμορφώνοντας έτσι τη σύγχρονη ζωή. Πλέον δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς πλαστικά μιας χρήσης.  Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός πως το πλαστικό έφερε επανάσταση σε πολλούς τομείς της Ιατρικής με συσκευές που σώζουν ζωές. Επέτρεψε το διαστημικό ταξίδι, έκανε ελαφρύτερα τα αυτοκίνητα, δημιούργησε κράνη που σώζουν ζωές, θερμοκοιτίδες και συσκευές για καθαρό πόσιμο νερό.

Όμως, η προσφορά των πλαστικών ανέσεων οδήγησε σε έναν απερίσκεπτο τρόπο ζωής. Υιοθετήθηκε μία throw-away κουλτούρα που αποκάλυψε τη σκοτεινή πλευρά αυτού του υλικού. Σήμερα, τα πλαστικά μίας χρήσης αντιπροσωπεύουν το 40% του πλαστικού που παράγεται κάθε χρόνο. Πολλά από αυτά τα προϊόντα, όπως οι πλαστικές σακούλες και τα περιτυλίγματα τροφίμων, έχουν διάρκεια ζωής από λίγα λεπτά έως ώρες, αλλά μπορεί να παραμείνουν στο περιβάλλον για εκατοντάδες χρόνια.

Για να δούμε τι λένε τα νούμερα για το πλαστικό

• Τα πλαστικά περιέχουν συχνά πρόσθετα υλικά που τα καθιστούν ισχυρότερα, πιο εύκαμπτα και ανθεκτικά. Αλλά πολλά από αυτά  μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των προϊόντων εάν γίνουν σκουπίδια, με κάποιες εκτιμήσεις να κυμαίνονται τουλάχιστον 400 χρόνια για να διαλυθούν.

Οι επιβλαβείς συνέπειες

 Πλέον είναι πολύ ξεκάθαρο για όλους μας. Το πλαστικό μπορεί να γίνει επιβλαβές για το περιβάλλον, για τα ζώα και για την ανθρώπινη υγεία. Η εποχή που ακολουθεί δεν θα μείνει ανεπηρέαστη από τη πλαστική ρύπανση.  Εκατομμύρια ζώα σκοτώνονται από πλαστικά κάθε χρόνο, από πουλιά έως ψάρια και άλλους θαλάσσιους οργανισμούς. Σχεδόν 700 είδη, συμπεριλαμβανομένων των απειλούμενων, είναι γνωστό ότι έχουν επηρεαστεί από πλαστικά. Σχεδόν κάθε είδος θαλασσοπουλιών τρώει πλαστικά. Τα πλαστικά έχουν καταναλωθεί από χερσαία ζώα (όπως ελέφαντες, ύαινες, ζέβρες, τίγρεις, καμήλες, βοοειδή και άλλα μεγάλα θηλαστικά) σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλώντας θάνατο. Ακόμη, τα μηχανικά συστήματα καθαρισμού μπορούν να είναι αποτελεσματικά στην παραλαβή μεγάλων τεμαχίων πλαστικών, όπως ποτήρια και δοχεία τροφίμων, από τα εσωτερικά ύδατα. Όμως, όταν αυτά παρασυρθούν στον ανοιχτό ωκεανό είναι αδύνατο να ανακτηθούν. 

Διαβάστε επίσης  Circular ecomony: Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα βιώσιμο μέλλον

Είναι ένα σημαντικό βήμα για τη χώρα μας η κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης. Υπάρχουν επιλογές και εναλλακτικοί τρόποι που μπορούμε όλοι να εντάξουμε στη καθημερινότητα μας προκειμένου να συμβάλλουμε θετικά στην ανακούφιση του περιβάλλοντος από το πλαστικό μιας χρήσης.

---

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:

1. The world’s plastic pollution crisis explained, ανακτήθηκε από www.nationalgeographic.com, τελευταία επίσκεψη 25/11/2020

2. Τα 10 πλαστικά μιας χρήσης που θα απαγορεύονται από τον Ιούλιο, ανακτήθηκε από www.iefimerida.g, τελευταία επίσκεψη 25/11/2020

3. Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μιας Χρήσης, ανακτήθηκε από www.supfree.gr, τελευταία επίσκεψη 25/11/2020

4. Χωρίς πλαστικά μιας χρήσης από το 2021, ανακτήθηκε από www.kathimerini.gr, τελευταία επίσκεψη 25/11/2020