Η κατάθλιψη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, το οποίο επηρεάζει ανθρώπους κάθε ηλικίας. Ορίζεται ως επίμονη εμπειρία θλιμμένης ή ευερέθιστης διάθεσης. Τα άτομα με τη συγκεκριμένη διαταραχή έχουν χάσει την ικανότητα να βιώνουν ευχαρίστηση σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες που εκτελούν. Πέραν αυτού αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο βιώνουν συναισθήματα, σκέφτονται και δρουν. Η αντιμετώπιση της παιδικής κατάθλιψης μπορεί να γίνει με τη συνεργασία εκπαιδευτικών και γονιών.
Συμπτώματα της παιδικής κατάθλιψης
Είναι σημαντικό οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα σημάδια της παιδικής κατάθλιψης, καθώς τόσο τα παιδιά, όσο και οι έφηβοι δυσκολεύονται να εκφράσουν λεκτικά αυτό που τους συμβαίνει. Η έγκαιρη αναγνώριση και παρέμβαση θα βοηθήσει, ώστε να ξεπεραστεί η διαταραχή.
α) Συναισθηματικά συμπτώματα:
- θλίψη
- έλλειψη ενδιαφέροντος και απώλεια ευχαρίστησης
- άγχος
- συναισθηματική αναστάτωση
β) Συμπτώματα στο γνωστικό επίπεδο:
- δυσκολία οργάνωσης της σκέψης
- αρνητική εικόνα του εαυτού τους, της ζωής, των άλλων
- απαξίωση και ενοχές
- αδυναμία και απελπισία
- αισθήματα απομόνωσης
- αυτοκτονικές σκέψεις
γ) Ψυχοσωματικά συμπτώματα:
- αλλαγές στην όρεξη και το βάρος
- διαταραχές ύπνου
- νωθρότητα
δ) Συμπτώματα στη συμπεριφορά:
- αποφυγή και απομόνωση
- προσκόλληση σε συγκεκριμένα πρόσωπα
- νευρικότητα
- αυτοκαταστροφή
- νευρικότητα
Πρωταρχικές ενέργειες των εκπαιδευτικών για την αντιμετώπιση της παιδικής κατάθλιψης:
- Καταγραφή της συμπεριφοράς του παιδιού. Κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά και το αντίκτυπο που αυτή έχει στο παιδί πρέπει να παρατηρείται προσεκτικά και να καταγράφεται
- Συζήτηση με το υπόλοιπο προσωπικό του σχολείου για το αν η αλλαγή αυτή είναι αντιληπτή και σε άλλους
- Συζήτηση με το μαθητή σχετικά με τις ανησυχίες του
Τεχνικές προσέγγισης των μαθητών για την αντιμετώπιση της παιδικής κατάθλιψης:
- Χωρίς κριτική και περαιτέρω σχολιασμό γνωστοποιούμε στο μαθητή ότι έχουμε αντιληφθεί κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του
- Παροτρύνουμε το μαθητή να μιλήσει για τα συναισθήματα και τις σκέψεις του
- Προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του και να κατανοήσουμε τα συναισθήματά του
- Αφήνουμε το μαθητή να εκφραστεί χωρίς να τον διακόπτουμε
- Αποφεύγουμε σχόλια όπως: ”Έχεις ό, τι θες, τι άλλο χρειάζεσαι για να είσαι χαρούμενος;”
- Αποφεύγουμε να κάνουμε διάγνωση και να δώσουμε συμβουλές ή να εκφράσουμε την ανησυχία μας
- Βοηθάμε το παιδί να καταλάβει ότι υπάρχουν λύσεις στο πρόβλημα του και συζητάμε τις πιθανές επιλογές
- Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη τις σκέψεις του παιδιού περί θανάτου και αυτοκτονίας
- Επικοινωνούμε τακτικά με την οικογένεια του παιδιού και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις συνθήκες που επικρατούν στο σπίτι
- Χρησιμοποιούμε στρατηγικές μάθησης που να κινητοποιούν το ενδιαφέρον του μαθητή και να του δίνουν κίνητρα ενασχόλησης
- Αν είναι απαραίτητο, μειώνουμε τις σχολικές εργασίες που αναθέτουμε στον μαθητή, με σκοπό να μην εξουθενωθεί και εγκαταλείψει την προσπάθεια
- Διοργανώνουμε ευχάριστες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Επαινούμε συχνά το μαθητή και αποφεύγουμε την κριτική, καθώς τα άτομα με κατάθλιψη εστιάζουν σε ό, τι κάνουν με λανθασμένο τρόπο και όχι σε ό, τι πετυχαίνουν
Η κατάθλιψη είναι η αιτία που το χαμόγελο χάνεται από τα πρόσωπα των παιδιών και οδηγεί σε αυτοκτονία τους νέους ανθρώπους (Sarafolean, 2000). Ωστόσο, είναι αντιμετωπίσιμη και το σχολείο παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη, αναγνώριση και αντιμετώπισή της.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Κονιστή, Π. (2010). Παιδική κατάθλιψη. Στο: Ε. Α. Κολιάδης (Επιμ.). Συμπεριφορά στο σχολείο. Αξιοποιούμε δυνατότητες. Αντιμετωπίζουμε προβλήματα. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
