Η κατάκτηση της γραφής αποτελεί βασικό στόχο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Στο νηπιαγωγείο, αλλά και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού τα παιδιά καλούνται να περάσουν από τη ζωγραφική στη γραφή γραμμάτων και αριθμών, τα οποία θα πρέπει να είναι κατανοητά στον αναγνώστη και να βασίζονται σε συγκεκριμένους κανόνες. Η ικανότητα γραφής είναι μια διαδικασία, η οποία περνά από διάφορα αναπτυξιακά στάδια και εμφανίζεται ήδη από τους πρώτες μήνες ζωής ενός παιδιού. Ωστόσο, σταθεροποιείται όσο το παιδί μεγαλώνει.
Τα αναπτυξιακά στάδια της γραφής
-
Το στάδιο του μουτζουρώματος (2-3 ετών)
Σε αυτό το στάδιο, τα παιδιά είναι σε θέση να δημιουργούν τυχαίες μουτζούρες και σημάδια πάνω στο χαρτί. Αποτελεί την πρώτη επαφή των παιδιών με τη γραφή, καθώς πρόκειται για σημάδια μεταξύ γραφής και ζωγραφικής.
-
Το γραμμικό επαναλαμβανόμενο στάδιο (3-4 ετών)
Τα παιδία αρχίζουν να κατανοούν πως η γραφή ακολουθεί κάποιους κανόνες, τα γράμματα μπαίνουν σε μια σειρά και η γραφή είναι οριζόντια στο χαρτί. Ωστόσο, θεωρούν πως οι λέξεις που αναφέρονται σε κάτι μεγάλο θα είναι μακρύτερες και εκείνες που αναφέρονται σε κάτι μικρό θα είναι αντίστοιχα κοντύτερες.
-
Το στάδιο αντιγραφής τυχαίων γραμμάτων (4-5 ετών)
Τα παιδιά είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τους τύπους των γραμμάτων και να τα χρησιμοποιούν με τυχαία σειρά, ώστε να δημιουργήσουν λέξεις ή φράσεις.
-
Το στάδιο φωνητικής γραφής (5-6 ετών)
Σε αυτό το στάδιο, τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη σχέση μεταξύ γραμμάτων και ήχων. Με άλλα λόγια, είναι η περίοδος που κατακτούν τη φωνολογική ενημερότητα, καθώς αντιστοιχούν το γράφημα με το φώνημα.
-
Το στάδιο μεταβατικής ορθογραφίας (6-7 ετών)
Στο στάδιο αυτό, τα παιδιά, έχοντας αντιληφθεί το σύστημα του γραπτού λόγου, αρχίζουν σιγά σιγά να κατακτούν και κάποιους κανόνες. Η ορθογραφία τους βασίζεται κυρίως στην αντιστοίχιση φωνήματος- γραφήματος, αλλά κάποιες λέξεις αρχίζουν να ακολουθούν τη συμβατική τους ορθογραφία. Η γραφή είναι πλέον ευανάγνωστη και το πιάσιμο του μολυβιού γίνεται με το σωστό τρόπο, χρησιμοποιώντας την τριποδική λαβή.
-
Το στάδιο της συμβατικής ορθογραφίας (α’ δημοτικού και μετά)
Σε αυτό το στάδιο, τα παιδιά καταφέρνουν να αποκωδικοποιούν το γραπτό λόγο και η ορθογραφία τους ακολουθεί κατά κύριο λόγο τα συμβατικά πρότυπα.
Τα στάδια ανάπτυξης της γραφής και η αντιστοίχισή τους με συγκεκριμένες ηλικίες είναι ενδεικτικά. Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν κατά νου ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, η υπερβολική καθυστέρηση κατάκτησης κάποιου σταδίου μπορεί να είναι σημάδι κάποιας δυσκολίας του παιδιού και να απαιτείται αξιολόγηση και παρέμβαση. Σε κάθε περίπτωση, η εξάσκηση και η συστηματική υποστήριξη του παιδιού από γονείς και εκπαιδευτικούς είναι υψίστης σημασίας, προκειμένου να κατακτήσει με επιτυχία την ικανότητα γραφής.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Παπαναστασίου, Φ. (2020). Πώς κατακτούν τα παιδιά τη γραφή; – Τα αναπτυξιακά στάδια. Ανακτήθηκε στις 03/12/2020 από: www.thesspress.gr/pos-kataktoun-ta-paidia-ti-grafi-ta-anaptyxiaka-stadia/?fbclid=IwAR2u6DJwMY2dbz_H7HuJTTNlf2ungfvAA9MOTSTD_k1TxkNy_9nDUlJtBfM
