Τι συμβαίνει όταν δεν τα πας καλά ούτε με την πολιτική αλλά ούτε και με την τεχνολογία και έρχεται ένα σκάνδαλο που αφορά και τους δύο αυτούς τομείς; Υπάρχει μία καλή πιθανότητα να το προσπεράσεις και να μη διαμορφώσεις προσωπική άποψη γιατί οι όροι που σου παραθέτουν είναι “ακαταλαβίστικοι”. Θα κάνουμε, λοιπόν, μία προσπάθεια να τα πούμε όλα με απλά λόγια, όπως και πρέπει, έτσι ώστε να γίνει απολύτως κατανοητός ο λόγος που οι πρακτικές της Υπουργού Παιδείας φαίνεται να μην ήταν οι πρέπουσες. Και φυσικά αναφερόμαστε στη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων από τη Cisco.
Το τυπικό της σύμβασης
Αρχικά να περιγράψουμε τη διαδικασία και το μονοπάτι που ακολουθεί ο κάθε νόμος, υπογραφή σύμβασης ή τροποποίηση μέχρι να γίνει κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας. Κάθε “χαρτί” λοιπόν για να είναι νόμιμο και ωραίο χρειάζεται έναν αριθμό πρωτοκόλλου, μία ένδειξη ότι η εν λόγω πράξη είναι αναρτητέα στο διαδίκτυο ένας πίνακας αποδεκτών, κάτι τέλος πάντων που δε θα μοιάζει με πιστοποιητικό παρακολούθησης δωρεάν σεμιναρίων από τη Google. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορά την υπογραφή σύμβασης με τη Cisco και όλες τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις αυτής. Τι συνέβη; Τίποτα. Υπογράφηκε η σύμβαση, δεν αναρτήθηκε πουθενά, ούτε στη Διάυγεια ούτε σε ΦΕΚ και όταν τη ζητούσε η αντιπολίτευση για να μάθει το περιεχόμενο της η Υπουργός τους παρότρυνε να περάσουν από το γραφείο της. Και θα αναρωτηθεί ο καθένας: Γιατί ένα επίσημο κρατικό έγγραφο να βρίσκεται σε ένα γραφείο και όχι στη διάθεση του ελληνικού λαου; Τελικά η συμφωνία αναρτήθηκε στο site του Υπουργείου Παιδείας ένα χρόνο μετά.
Ποια ήταν η συμφωνία με τη Cisco
Η Cisco εν όψει πανδημίας θα διέθετε δωρεάν την πλατφόρμα Webex για τις ανάγκες της τηλεκπαίδευσης. Αυτό δήλωνε η Υπουργός από πέρσι. Φέτος, και αφού βγήκε το έγγραφο της σύμβασης στη δημοσιότητα διευκρίνισε πως δε γινόταν να είναι για πάντα δωρεάν γι’ αυτό και έδωσαν 2.000.000 ευρώ ως αποζημίωση χρήσης. Πολύ καλά όλα, αλλά αυτό το μάθαμε κατόπιν εορτής. Αν δεν αναγκαζόταν να φέρει το έγγραφο στη δημοσιότητα μετά από πιέσεις της αντιπολίτευσης θα το μαθαίναμε;
Τι είναι τα προσωπικά δεδομένα που παραχωρούνται;
Προφανώς και δεν υπάρχει χώρος να γράψουμε για την πολιτική τροπή που παίρνει το θέμα και προφανώς δε θα το κάνουμε. Το ποιος υπέγραψε πρώτος στο να δίνονται προσωπικά δεδομένα χρηστών μέσα από αυτές τις πλατφόρμες δεν είναι θέμα προς συζήτηση. Το θέμα είναι γιατί είναι τόσο σημαντικά αυτά τα δεδομένα και γιατί κόπτονται όλες οι εταιρείες διαφήμισης να τα αποκτήσουν. Η Υπουργός απαντά πως: “η Κυβέρνηση εξασφάλισε τη δυνατότητα το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας να κάνει χρήση σημαντικής πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης απολύτως δωρεάν χωρίς κανένα κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο από τον Μάρτιο 2020 έως τον Ιανουάριο 2021 και με τρόπο που η ίδια η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έχει κρίνει ως απολύτως συμβατό µε τη βασική αποστολή του Κράτους για παροχή εκπαίδευσης, που δεν αντίκειται στη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Γνωμοδότηση 4/2020 (7.9.2020)” (εδώ η γνωμοδότηση). Δηλαδή τα ονόματα, τα ΑΦΜ, οι σημαντικοί αριθμοί των χρηστών είναι προστατευμένοι. Και είναι, αλλά ποια διαφημιστική εταιρεία θα αγόραζε το ΑΦΜ σας; Τι να το κάνει άλλωστε; Οι διαφημιστικές εταιρείες ενδιαφέρονται για τα μεταδεδομένα.
Τι είναι τα μεταδεδομένα;
O GDPR είναι ο γενικός κανονισμός προστασίας δεδομένων. Η WP29 είναι η ομάδα που συνέταξε τον GDPR. Στη σύμβαση λοιπόν αναφέρεται πως:
“Cisco may use such de-identified Telemetry Data and Support Data for its own business purposes without attribution or compensation to Customer and Cisco may use Administrative Data for its own internal business purposes or to fulfill its obligations to Customer under an applicable agreement. Cisco shall not be required to return or destroy Protected Data that constitutes Administrative Data, Telemetry Data or Support Data and shall continue to be permitted to use and disclose such Administrative Data, Telemetry Data or Support Data only in de-identified form as set forth in this Section 8 (Permitted Use and Disclosure) following the termination or expiration of this MDPA”
Ωραιότατα κινέζικα θα πω εγώ. Αλλά με μία δεύτερη ανάγνωση διαπιστώνουμε πως η Cisco μπορεί να κάνει χρήση των Telemetry, Support και Administrative Data. Να τα κρατήσει, να τα μεταπωλήσει, να τα βάλει σε ένα συρτάρι. Ό,τι επιθυμεί. Αυτά τα δεδομένα όμως που είναι ελεύθερα στη διάθεση της εταιρείας συνιστούν τα μεταδεδομένα (σύμφωνα και με το WP29, την ομάδα που συνέταξε τον GDPR) και θεωρούνται προσωπικά δεδομένα. Επομένως μεταδεδομένα = προσωπικά δεδομένα.
Αυτά είναι και τα δεδομένα που αγαπούν οι διαφημιστικές εταιρίες, και όχι μόνο, ανά τον κόσμο. Δηλαδή τι googlάρουμε, τι ψωνίζουμε, σε τι είδους μαγαζιά μπαίνουμε, ποιες είναι οι συνήθειές μας αναλόγως ηλικίας και γενικά μία ατομική συμπεριφορική ανάλυση προκειμένου να φτιάξουν τα κατάλληλα προϊόντα και υπηρεσίες για εμάς. Αυτά τα δεδομένα σε αντίθεση με τις δημοσκοπήσεις δε λένε ψέματα και είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τις διαφημιστικές εταιρείες και τους σχεδιαστές προϊόντων.
Κάποιος πολύ εύστοχα θα πει πως αυτές τις πληροφορίες τις διαθέτουμε από μόνοι μας με κάθε “Συμφωνώ με τους όρους χρήσης” που πατάμε. Όντως είναι αλήθεια. Κανένας δε διάβασε ποτέ τους όρους χρήσης ενός site αλλά σε τελική ανάλυση αυτό το κουμπί επιλέγεις να το πατήσεις εσύ με κάθε παρελκόμενη συνέπεια. Όταν όμως πρέπει να μπεις webex για να κάνεις μάθημα ή να δουλέψεις, αλλιώς θα έχεις συνέπειες, ποιος πάτησε αυτό το κουμπί για τη χρήση των μεταδεδομένων; Κι αν πάλι δεν είχες κανένα πρόβλημα να χαρίσεις αυτές τις πληροφορίες στη Cisco, τουλάχιστον ας ήξερες το περιεχόμενο της σύμβασης και χαλάλι τους.
Τι κερδίζει η Cisco
Οι χρήστες της πλατφόρμας στην Ελλάδα είναι 1.500.000. Μπροστά στα δισεκατομμύρια των χρηστών του διαδικτύου είναι βελόνα στα άχυρα, αλλά τα δεδομένα κάθε χρήστη έχουν τιμή και κυμαίνεται μεταξύ 5-6 ευρώ δηλαδή στο σύνολο του 1.500.000 χρηστών περίπου 7.500.000 ευρώ. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να πωληθούν περισσότερες από μία φορές επομένως και το κέρδος της εταιρείας πολλαπλασιάζεται. Η Υπουργός σημείωσε πως όλα τα δεδομένα των χρηστών θα διαγραφούν μετά τη λήξη της σύμβασης και αυτό είναι αλήθεια. Όλα τα δεδομένα εκτός από τα μεταδεδομένα. Και υπενθυμίζουμε μεταδεδομένα= προσωπικά δεδομένα.
Γιατί τόσος ντόρος τελικά;
Ας πούμε πως ελάχιστα μας απασχολεί αν η Cisco ξέρει ποια είναι η αγαπημένη μας ομάδα, τι μουσική ακούμε κτλ. Ας παραδεχτούμε επίσης πως διαθέτουμε ελεύθερα και κατ’ επιλογή αυτές τις πληροφορίες με την περιήγησή μας στο ίντερνετ. Πόσο νόμιμο και ηθικό είναι όμως αυτή η παραχώρηση να γίνεται από ένα μέσο που αναγκαζόμαστε και υποχρεούμαστε να χρησιμοποιήσουμε, δηλαδή το Webex. Και γιατί να πληρώσουμε τη Cisco επιπλέον χρήματα για τη χρήση της πλατφόρμας εφόσον αυτά τα δεδομένα μπορούν να φανούν ιδιαιτέρως επικερδή. Σε κάθε περίπτωση, γιατί αυτή η σύμβαση ήταν στο γραφείο;
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
“Η Cisco, η σύμβαση και το γραφείο: Τι είναι αυτά τα προσωπικά δεδομένα”, ανακτήθηκε από www.news247.gr/paideia/skandalo-cisco-me-ypografi-kerameos-edose-dedomena-1-5-ekat-politon-kai-chrimata-stin-etairia.9177430.html?fbclid=IwAR12mUg9bzOmTxPZOe7oVaQFAv5rb8eY2i5m95-PGxAZ7cFjhh-_qodKLHg (τελευταία πρόσβαση 24/3/2021)
23/03/21 “«Χαρτοπόλεμος» Κεραμέως και Σύριζα για την Τηλεκπαίδευση, την πλατφόρμα WEBEX, τις συμβάσεις, τα δεδομένα, τα εκατομμύρια” ανακτήθηκε από https://ictplus.gr/xartopolemos-kerameos-kai-syriza-gia-tin-tilekpaideysi-tin-platforma-webex-tis-symbaseis-ta-dedomena-ta-ekatommyria/(τελευταία πρόσβαση 24/3/2021)
