Ο Δεινοκράτης ο Ρόδιος (4ος αιώνας- 3ος αιώνας π.Χ.) ήταν ένας από τους διασημότερους Αρχαίους Έλληνες αρχιτέκτονες. Επίσης, ήταν από τους πιο έμπιστους τεχνικούς συμβούλους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έγινε ευρύτατα γνωστός για τα σπουδαία του έργα και για τις, μεγάλων διαστάσεων, μνημειώδεις και αρχιτεκτονικές του κατασκευές. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν το σχέδιο συγκρότησης της πόλης της Αλεξάνδρειας, η νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα, η ανακατασκευή του Ναού της Θεάς Αρτέμιδος στην Έφεσο και πιθανώς η κατασκευή του ταφικού μνημείου του Τύμβου Καστά.
Η πρόταση σχεδιασμού πόλης στο Όρος της χερσονήσου του Άθω
Την περίοδο που ο Μέγας Αλέξανδρος έψαχνε την κατάλληλη τοποθεσία για την συγκρότηση της πόλης της Αλεξάνδρειας, ο Δεινοκράτης του πρότεινε μία τεράστια ποικιλία περιοχών. Συγκεκριμένα, ένα από τα μέρη που του πρότεινε ήταν και το όρος στην χερσόνησο του Άθω, δηλαδή στο σημερινό “Άγιον Όρος”. Όμως, ο Μέγας Αλέξανδρος απέρριψε την πρόταση του Δεινοκράτη επειδή δεν είχε λάβει υπόψιν του πολλούς σημαντικούς παράγοντες. Δηλαδή, το άγονο, τραχύ και ορεινό έδαφος της περιοχής, η απουσία θάλασσας και οι ακραίες καιρικές συνθήκες αποτελούσαν τις σημαντικότερες αιτίες που δεν ευνοούσαν την ανάπτυξη πόλης σε καμία περίπτωση. Με άλλα λόγια, οι συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων θα ήταν δυσχερείς καθώς η αδυναμία ανάπτυξης των γεωργικών και των εμπορικών κυρίως δραστηριοτήτων στην περιοχή, αποτελούσε ιδιαίτερο κομβικό σημείο.
Ο σχεδιασμός της πόλης της Αλεξάνδρειας
Το 332 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος διέταξε τον Δεινοκράτη να σχεδιάσει τα απαραίτητα τοπογραφικά και πολεοδομικά πλάνα για την πόλη της Αλεξάνδρειας στην Μεσογειακή ακτή της Αιγύπτου. Επομένως, ο Δεινοκράτης σχεδίασε την πόλη σε μορφή καννάβου, χρησιμοποιώντας δηλαδή ένα πλέγμα οριζόντιων και κατακόρυφων γραμμών. Ακόμη, αξίζει να σημειώσουμε ότι δέχτηκε βοήθεια από τον Κλεομένη τον Ναύκρατη και τον Κράτη τον Ολύνθιο. Συγκεκριμένα, ο δεύτερος ήταν ένας αξιοθαύμαστος υδραυλικός μηχανικός ο οποίος κατασκεύασε το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης της, χαμηλού υψομέτρου, πόλεως της Αλεξάνδρειας. Αυτός ο σχεδιασμός αποτέλεσε το πρότυπο κατασκευής των πόλεων κατά την ελληνιστική περίοδο.
Λίγα λόγια για τα υπόλοιπα αρχιτεκτονικά έργα του Δεινοκράτη
- Η νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα: Στην Βαβυλώνα σχεδιάστηκε αυτό το νεκρικό μνημείο για τον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ηφαιστίωνα, ο οποίος απεβίωσε το 324 π.Χ. Συγκεκριμένα, ήταν χτισμένο από σπάνια επιχρυσωμένη πέτρα και έμοιαζε με Βαβυλωνιακό ναό έξι ορόφων. Η νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα αναφέρεται από τους ιστορικούς Διόδωρο Σικελιώτη, Στράβωνα, Πλούταρχο και Φλάβιο Αρριανό.
- Ο δεύτερος ναός της θεάς Αρτέμιδος στην Έφεσο: Ο Δεινοκράτης σε συνεργασία με τον Παιώνιο και τον Δημήτριο, ανακατασκεύασε τον ναό της θεάς Αρτέμιδος στην Έφεσο- ως γνωστόν, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ειδικότερα, ο ναός αυτός είχε καταστραφεί από τον Ηρόστρατο στις 21 Ιουλίου του 356 π.Χ. Επίσης, λέγεται ότι ακριβώς εκείνη την ημερομηνία, ήρθε στον κόσμο ο Μέγας Αλέξανδρος.
3. Τύμβος Καστά: κατασκευάστηκε κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προς τιμήν ενός από τους στρατηγούς του, τον Ηφαιστίωνα. Αυτό ήταν άλλωστε και το συμπέρασμα που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβιο του 2015, έπειτα από μια ανασκαφική ομάδα στον Τύμβο Καστά, σύμφωνα με τις έρευνες που διεξήγαγε από το 2012 έως και το 2014.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- Why Alexander The Great abandoned the proposal to plan a city on Mount Athos. Ανακτήθηκε από https://www.thearchaeologist.org/blog/why-alexander-the-great-abandoned-the-proposal-to-plan-a-city-on-mount-athos?fbclid=IwAR094xEZjMmBIPgn2OU6SwrziU1s9TGLFYFA_7r5_uCFw9hr_hYfpN_euto. (τελευταία πρόσβαση 20.2.2023)
- Δεινοκράτης. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82#%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82. (τελευταία πρόσβαση 25.5.2023)
