Ο Γκριγκόρι Γιεφίμοβιτς Ρασπούτιν υπήρξε Ρώσος μυστικιστής, ο οποίος εκμεταλλευόμενος ένα οικογενειακό μυστικό της Τσαρικής οικογένειας, κατάφερε να ασκήσει τεράστια επιρροή στον τελευταίο τσάρο Νικόλαο Β’ και στην σύζυγό του Αλεξάνδρα.
Ο Ρασπούτιν ήταν από την Σιβηρία. Για την γέννηση του απαντούν πολλές ημερομηνίες με την επικρατέστερη να είναι η 21η Ιανουαρίου του 1869. Οι γονείς του ήταν χωρικοί και παρόλο που κατάφεραν να τον στείλουν στο σχολείο, αυτός έμεινε αμόρφωτος σε σημείο να μην ξέρει καν να γράφει.
Στα 18 του χρόνια πήγε σε μοναστήρι και μυήθηκε την διδασκαλία των «Μαστιγούμενων».
Οι ακόλουθοι αυτής της αίρεσης μαστιγώνονταν για λόγους μετάνοιας ή εξιλέωσης. Ο Ρασπούτιν διαστρέβλωσε το κήρυγμα των «Μαστιγούμενων» διατυπώνοντας ένα δικό του δόγμα. Σύμφωνα με το δόγμα του Ρασπούτιν, μέσω της σεξουαλικής εξάντλησης ο πιστός έφθανε στην κατάσταση της «θείας αταραξίας» και βρισκόταν πιο κοντά στον Θεό.
Εγκατέλειψε το μοναστήρι πριν γίνει μοναχός. Επιστρέφοντας στο χωριό του, παντρεύτηκε το 1889 και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Δύο χρόνια αργότερα εγκατέλειψε την οικογένεια του και έγινε προσκυνητής. Περιπλανώμενος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, έφτασε μέχρι το Άγιο Όρος και τα Ιεροσόλυμα. Κατά τις περιπλανήσεις του, ο Ρασπούτιν, ζούσε από δωρεές των χωρικών σαν αναχωρητής και κατάφερε να γίνει γνωστός για τις υποτιθέμενες θεραπευτικές του ιδιότητες. Αυτές οι «θεραπευτικές ιδιότητες» θα ξεγελούσαν και το τσαρικό ζεύγος.
Το 1903 ο Ρασπούτιν φτάνει στην Αγία Πετρούπολη.
Η υψηλή κοινωνία εκείνης της εποχής καταβαλλόταν από μια μανία σχετικά με τον αποκρυφισμό και τον μυστικισμό. Έτσι, ο Ρασπούτιν κατάφερε να αποκτήσει φανατικούς θαυμαστές στους αριστοκρατικούς κύκλους.
Δυο χρόνια μετά την άφιξη του στην πόλη, έρχεται σε επαφή με το τσαρικό ζεύγος. Η συνάντηση τους συνέβη όταν στη Ρωσία διαδραματίζονταν τα γεγονότα της γνωστής εξέγερσης ενάντια στην μοναρχία. Αυτό που ταλάντευε περισσότερο την οικογένεια, όμως, ήταν το ότι ο διάδοχος του θρόνου Αλεξέι Νικολάγεβιτς ήταν αιμοφιλικός. Ο Ρασπούτιν, κατόρθωσε με γιατροσόφια δικής του εφεύρεσης να απαλύνει κάπως το πρόβλημα των αιμορραγιών του αγοριού. Με το περιστατικό αυτό άρχισε μια δεκαετία κυριαρχίας του στις υποθέσεις της τσαρικής οικογένειας και του κράτους, αφού είχε φροντίσει να πείσει το ανήσυχο ζεύγος ότι η ζωή του παιδιού εξαρτιόταν από τον ίδιο.
Κατά τη διαμονή του στην Αγία Πετρούπολη κατάφερε να αποπλανήσει πολλές γυναίκες μέσα από το κήρυγμα του. Υποστήριζε ότι η σωματική επαφή μαζί του είχε εξαγνιστικά αλλά και θεραπευτικά αποτελέσματα. Τα καμώματα του έφταναν στα αυτιά του Τσάρου. Εκείνος όμως έβλεπε μια άλλη πλευρά του Ρασπούτιν και έτσι δεν πίστευε λέξη.
Μέχρι το 1911, η συμπεριφορά του Ρασπούτιν είχε πάρει διαστάσεις σκανδάλου. Ύστερα από πιέσεις, ο τσάρος αναγκάστηκε να εξορίσει τον ευνοούμενό του. Όμως με την επιμονή της Τσαρίνας ανακάλεσε την απόφαση του λίγους μήνες αργότερα. Το αυτοκρατορικό ζεύγος δεν ήταν διατεθειμένο να θέσει σε κίνδυνο την ζωή του μικρού Αλεξέι αλλά κάτω από την επιμονή της τσαρίνας Αλεξάνδρας αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή του, λίγους μήνες αργότερα, καθώς δεν ήταν διατεθειμένος να θέσει σε κίνδυνο την ζωή του γιου του ή να δυσαρεστήσει την σύζυγό του.
Οι αντίπαλοι του θεωρούσαν τον Ρασπούτιν επικίνδυνο για την χώρα.
Στις 29 Ιουνίου του 1914 , ο Ρασπούτιν είχε πάει να επισκεφθεί την οικογένεια του στη Σιβηρία. Εκεί του επιτέθηκε με μαχαίρι μια πρώην πόρνη, η Χιονία Γκούσεβα. Η γυναίκα αυτή είχε γίνει μαθήτρια του μοναχού Ηλιοδώρου. Ο Ηλιόδωρος ήταν κάποτε φίλος του Ρασπούτιν, αλλά τον είχε σιχαθεί λόγω της συμπεριφοράς του προς την βασιλική οικογένεια, την οποία χρησιμοποιούσε μεν, αλλά μιλούσε άσχημα γι’ αυτήν. Η Γκούσεβα μαχαίρωσε τον Ρασπούτιν στην κοιλιά, κι όταν είδε τα σπλάχνα του να ξεπροβάλλουν φώναξε «σκότωσα τον αντίχριστο!». Όμως ο Ρασπούτιν χειρουργήθηκε και επέζησε.
Εναντίον του Ρασπούτιν οργανώθηκε συνωμοσία. Στην συνωμοσία συμμετείχαν πρόσωπα του συγγενικού περιβάλλοντος του Τσάρου. Στόχος τους ήταν να σταματήσουν τα απανωτά πλήγματα που δεχόταν η μοναρχία σε μια τόσο ταραγμένη εποχή. Τη νύχτα της 29ης 1916, ο Γιουσούποφ, σύζυγος της ανιψιάς του Τσάρου, προσκάλεσε τον Ρασπούτιν στο σπίτι του και του προσέφερε δηλητηριασμένο κρασί και γλυκό.
Ο Ρασπούτιν, όμως, είχε ένα τέλος εξίσου επεισοδιακό με τη ζωή του. Ήπιε το δηλητηριασμένο κρασί, και ζήτησε δεύτερο ποτήρι. Έφαγε και τα γλυκά, όμως δεν δείχνει κανένα ίχνος αδιαθεσίας. Υπάρχει η θεωρία ότι η ζάχαρη εξουδετέρωσε την επίδραση του δηλητηρίου.
Αφού δεν είχε αποτέλεσμα το πρώτο σχέδιο, ο Γιουσούποφ τον πλησίασε και τον πυροβόλησε στην καρδιά. Ο Ρασπούτιν κατάφερε να συρθεί μέχρι την αυλή ενώ φώναζε. Τον πρόφτασαν και άδειασαν ολόκληρο τον γεμιστήρα πάνω του.
Πιστεύοντας ότι ο Ρασπούτιν είχε πέσει νεκρός, πήραν το σώμα του και το τύλιξαν μέσα σε ένα χοντρό ύφασμα. Έδεσαν πάνω του ένα βαρίδι και το φόρτωσαν σε ένα αμάξι με σκοπό να τον ρίξουν στο ποτάμι. Την ώρα που ξεφόρτωναν το σώμα συνειδητοποίησαν ότι ακόμη κινείται. Τράπεζα ην επαύριο του συμβάντος όλη η χώρα ήξερε ότι ο Ρασπούτιν δεν έπαψε να αναπνέει , πάρα μόνο αφού τον έριξαν στον ποταμό.
Αυτό ήταν αρκετό ώστε τα λαϊκά αναγνώσματα να δημιουργήσουν ένα θρύλο γύρω από τον Ρασπούτιν, κάνοντας τους χωρικούς να φοβούνται το στοιχειωμένο πνεύμα του.
Υπάρχει ακόμα αναφορά ότι, καθώς έκαιγαν τη σωρό του στην πυρά, πολλοί μάρτυρες τον είδαν να «ανακάθεται» μέσα από τις φλόγες, γεγονός που ενίσχυσε το μύθο που είχε δημιουργηθεί γύρω από το πρόσωπό του. Οι επιστήμονες λένε πως αυτό το συμβάν οφείλεται στο ότι δεν προετοίμασαν τη σορό πριν την αποτέφρωση, διαδικασία που περιλαμβάνει το σπάσιμο των συνδέσμων των οστών. Έτσι, από την υπερβολική θερμότητα αυτές συσπώνται και λυγίζουν και το αποτέλεσμα ήταν η ψευδαίσθηση ότι το πτώμα ανακάθισε στην πυρά!
Για κάποιους Ρώσους, παρέμεινε σύμβολο των αγροτικών τάξεων.
Μέχρι και σήμερα θέλουν να πιστεύουν ότι, αυτά που λέγονταν εναντίον του, ήταν απλώς φήμες. Μετά το 1993, με την κατάρρευση του κομμουνισμού, ορισμένοι Ρώσοι εθνικιστές έκαναν προσπάθεια για την αποκατάσταση της φήμης του Ρασπούτιν. Μερικοί πρότειναν ακόμη και την αγιοποίηση του.
Η μοναδική απόγονος του Ρασπούτιν, Μαρία, άφησε την τελευταία της πνοή στις 27 Σεπτεμβρίου 1977 σε ένα προάστιο του Λος Άντζελες.
