Μόλις στα 21 του χρόνια, ο Χρήστος Μαγκούτης-Τόμοβιτς είναι εδώ για να κάνει αισθητή μια δυναμική παρουσία στον κόσμο της συγγραφής. Αντισυμβατικός και λάτρης της τέχνης, πιστεύει στα έργα που έχουν τη δύναμη να πολεμούν την παθητικότητα των ανθρώπων. Πριν ακόμα ολοκληρώσει τις σπουδές του ως χημικός, έχει ήδη εκδόσει το πρώτο του βιβλίο. Με αφορμή τη νέα του αυτή δουλειά, μίλησε στο MAXMAG για την εμπειρία και τα σχέδιά του.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
- Ένας επί πτυχίω χημικός που ασχολείται με τη φιλοσοφία∙ διαβάζοντας, γράφοντας, ασκώντας την απαιτητική τέχνη της σκέψης. Σε ποια ηλικία συνειδητοποίησες πως οι σκέψεις σου απλώνουν πέραν του συνηθισμένου;
Λοιπόν, με βάζεις απ’ την αρχή στα δύσκολα. Το «πέραν του συνηθισμένου» δεν ξέρω κατά πόσον ισχύει, διότι αποτελεί το δικό μου συνηθισμένο. Πάντως αν με ρωτάς πότε άρχισα να νιώθω την ανάγκη να καταπονώ περισσότερο τη σκέψη μου, θαρρώ πως έγινε σε αρκετά νεαρή ηλικία. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, είμαι με κάποιο βιβλίο στα χέρια, συνεπώς αυτό συνέβαλλε καταλυτικά σε μια διαρκή πνευματική αναζήτηση.
- Η συγγραφή είναι ένας από τους δρόμους που διάλεξες για να εκφράσεις τις ανησυχίες και τους στοχασμούς σου. Πότε ξεκίνησες να γράφεις; Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός που σε ώθησε σ’ αυτό;
Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο σκηνικό που θα μου άρεσε να το μοιραστώ και χαίρομαι που μου το ρωτάς. Ξεκίνησα να γράφω στα 12. Ποίηση. Φυσικά το όποιο επίπεδο ήταν ανύπαρκτο, αλλά δεν παύει να σηματοδοτεί την απαρχή. Στο δημοτικό είχαμε ένα Γυμναστή, πολύ καλός άνθρωπος, που όσο ήμασταν έξω και παίζαμε μπάλα έκανε ρίμες. «Και να τα τα παιδία που χτυπούν την μπάλα πάνω στα χορτάρια». Έτσι. Τίποτε το μεγαλεπήβολο. Και σε κάποια φάση, μόλις ξεκινούσε να λέει μια ατάκα, εγώ έριχνα την επόμενη, με ομοιοκαταληξία φυσικά. Έγινε το σκηνικό μια δυο φορές και μου λέει ο γυμναστής: «Χρήστο το χεις με τις ρίμες, μπορεί να χεις ταλέντο σε αυτό». Αυτή η ασήμαντη φαινομενικώς ατάκα, ήταν αυτή που με έβαλε στη διαδικασία να πιάσω το χαρτί και να φτιάξω τις δικές μου ρίμες. Κάπως έτσι ξεκίνησα. Θα μου πεις ,όμως ,γιατί Ποίηση; Σε εκείνη την ηλικία, στα προπύλαια της εφηβείας, ένιωθα πως είχα να μοιραστώ τόσα πολλά με τον κόσμο(ναι το 12χρονο!) και ξεκίνησα να γράφω ένα πεζό. Ήταν μια τραγωδία! Ούτε το λεξιλόγιο είχα, ούτε τις γνώσεις και το αντιλαμβανόμουν. Μόλις όμως θυμήθηκα τις ρίμες άρχισα να γράφω έτσι και σύντομα κατάλαβα πως όσο στερώ σε λεξιλόγιο και επιχειρήματα μπορώ να το καλύψω με έντονα συναισθήματα. Επρόκειτο λοιπόν περί σκευωρίας. Ήταν το μέσο μου να επικοινωνώ με τον κόσμο και να μοιράζομαι τις σκέψεις μου. Πολύ αργότερα αγάπησα την ποίηση ως αυθύπαρκτη οντότητα.
- Μέσα στο 2016 εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο με τίτλο «ΑζεοτροπικόΝ». Μίλησέ μας για το περιεχόμενο του έργου αυτού και για την ιδιαίτερη επιλογή του τίτλου…
Θα αρχίσω με τον τίτλο, διότι θεωρώ πως απαντά αρκετά και ως προς το περιεχόμενο. Το «αζεοτροπικό» είναι ένας χημικός όρος που χρησιμοποιείται στην απόσταξη. Για να μην κουράζω με λεπτομέρειες, αν και τέτοιοι ορισμοί ενδεχομένως να το απαιτούν, ας κρατήσουμε πως το αζεοτροπικό είναι ένα μείγμα που το παρασκευάζει ο Χημικός, για να πετύχει έναν σκοπό στη διαδικασία της απόσταξης. Ακριβώς λοιπόν όπως ο χημικός εκμεταλλεύεται την αλληλεπίδραση μεταξύ ουσιών, έτσι και εδώ ο ποιητής επιδιώκει την αλληλεπίδραση με το κοινό. Μοιράζεται σκέψεις, συναισθήματα και πετυχαίνει έναν απώτερο σκοπό – μια πνευματική αλληλεπίδραση και επικοινωνία με τον αναγνώστη. Το «ΑζεοτροπικόΝ» περιλαμβάνει μέσα του ερωτική ποίηση και ποιήματα κοινωνικοπολιτικού περιεχομένου, σε μια αρμονική συνύπαρξη μεταξύ τους. Σκοπός δε του βιβλίου είναι να προκαλέσει μια εσωτερική επανάσταση στο άτομο. Αν και μπορεί να ακούγεται άπιαστο, ακραίο, θεωρώ πως το πάντρεμα σκέψης, συναισθημάτων και αισθητικής μπορεί να μας εκπλήξει πολύ ευχάριστα ως προς τον συγκεκριμένο σκοπό. Και ακριβώς αυτό το πάντρεμα συναντά κανείς στην εν λόγω συλλογή.
- Η προετοιμασία και έκδοση βιβλίου είναι μια διαδικασία που γνώρισες πρόσφατα. Από την εμπειρία σου λοιπόν, τι θα έλεγες σε όσους θέλουν να το τολμήσουν αλλά φοβούνται;
Αρχικώς αν κάποιος επιθυμεί να εκδώσει το βιβλίο του, αλλά φοβάται, στα μάτια μου το φαινόμενο φαντάζει παρανοϊκό. Και θα εξηγήσω γιατί. Αν φοβάται, λογικά φοβάται τις κριτικές – τι θα πει ο κόσμος. Όχι! Δεν σε νοιάζει τι θα πει ο κόσμος, σε νοιάζει το πόνημά σου και τίποτε άλλο. Αν το αγαπάς, τότε θα το εκδόσεις και θα χαίρεσαι με το επίτευγμά σου, ασχέτως αποδοχής ή απόρριψης, δίχως να λέγω πως η κάθε στάσις δεν προκαλεί και τα ανάλογα συναισθήματα. Αν δεν το αγαπάς αρκετά, τότε ίσως θα έπρεπε να περιμένεις να το χωνέψεις πρώτα, ή αν δεν το θεωρείς αρκετά καλό να δοκιμάσεις ξανά και ξανά μέχρι να φτάσεις στο επίπεδο που θα πεις: «Αυτό είναι!»
- Μέσα στο βιβλίο σου χρησιμοποιείς συχνά χημικούς όρους, πετυχαίνοντας ένα αξιοθαύμαστο ‘’πάντρεμα’’ ποίησης και επιστήμης. Ποια είναι η γνώμη σου για την πεποίθηση πολλών πως τα ‘’θετικά’’ και τα ‘’θεωρητικά’’ δεν μπλέκονται;
Δεν αντιλέγω πως είναι πολυσύχναστη αυτή η πεποίθηση, αλλά σαφέστατα και εναντιώνομαι καταρχήν. Πέραν των πολυάριθμων παραδειγμάτων, που έχω από την προσωπική μου εμπειρία να αναφέρω, σχετικά με άτομα των Θετικών Επιστημών που ασχολούνται με πάσης φύσεως τέχνη-γνωρίζω πάμπολλους συμφοιτητές που ασχολούνται με θέατρο, ζωγραφική, μουσική και συγγραφή- δεν πρέπει να λησμονούμε πως τα μαθηματικά και η φιλοσοφία έχουν κοινή αρχή: την λογική. Ο φιλόσοφος, για να λέγεται έτσι, επικαλείται την λογική, για να αρθρώσει λόγο και να στήσει ορθά επιχειρήματα. Ο μαθηματικός επικαλείται την λογική όταν στήνει ένα νέο θεώρημα, όταν λύνει ένα πρόβλημα ή όταν αξιολογεί ένα αποτέλεσμα, διότι αλλιώς δεν θα ήταν μαθηματικά, αλλά ένας πολύπλοκος αστεϊσμός. Δυστυχώς, το άνοιγμα της ψαλίδας μεγεθύνεται στα επιμέρους και γι’ αυτό δύσκολα αντιλαμβανόμαστε την κοινή αρχή των δύο. Και σε περίπτωση που συνεχίσουν κάποιοι να αμφιβάλλουν για την εγγύτητα αυτών που λέγω, ο Πλάτωνας αναφέρει το «αγεωμέτρητος μηδείς εισίτω». Ένας φιλόσοφος λοιπόν, απαιτεί απ’ τους μαθητές του και απ’ τους συνομιλητές του, να έχουν την γνώση των μαθηματικών, που σε διαφορετική ερμηνεία, ταυτίζεται με την αναλυτική σκέψη, επίσης χαρακτηριστικό των μαθηματικών. Επομένως τα δύο, στη βάση τους, είναι αλληλένδετα.
- Εδώ και 2 χρόνια έχεις δημιουργήσει την πρώτη Ποιητική Ομάδα στο ΑΠΘ. Πώς αποφάσισες να πάρεις αυτή την πρωτοβουλία; Βρήκες την ανταπόκριση που περίμενες από τον κόσμο;
Θεωρώ πως το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο των Βαλκανίων, το πλέον εκατό ετών δημιούργημα της προαγωγής της διανόησης, οφείλει να έχει μια καλή δικαιολογία για να μη διαθέτει μια Ποιητική Ομάδα. Στατιστικώς και μόνον να το δούμε, οι πιθανότητες στις αγκάλες αυτού του Πανεπιστημίου να βρεθούν οι μελλοντικοί κορυφαίοι Έλληνες ποιητές είναι πολύ μεγάλη, επομένως αφού το Πανεπιστήμιο δεν αξιώθηκε να πάρει την πρωτοβουλία, την ανέλαβα εγώ. Θεωρώ πως είναι μια Ομάδα που προάγει την Ποίηση και εκτός Πανεπιστημίου, αλλά και μόνον που άνθρωποι, οι οποίοι ασκούν την ίδια τέχνη ή που αγαπούν αυτή την τέχνη, βρίσκονται στους χώρους αυτούς και μοιράζονται σκέψεις και συναισθήματα, είναι σπουδαίο από μόνο του. Η ομάδα αυτή είναι μια Αγορά, ένα forum. Δυστυχώς, δεν έχουμε κάνει την πλέον κατάλληλη προώθηση και είμαστε ένα μικρό ακόμη γκρουπ, αλλά η ψυχή που διαθέτει αυτή η μικρή ομάδα, νομίζω φωταγωγεί ολόκληρο το ΑΠΘ σε τούτους τους σκοτεινούς καιρούς που διανύουμε.
- Εκτός από τη συγγραφή, έχεις ασχοληθεί με το θέατρο, τη μουσική και τη ζωγραφική. Ποια θεωρείς πως είναι η θέση των Τεχνών σήμερα; Πιστεύεις πως η αγάπη σου γι’ αυτές σε έχει ‘’σώσει’’, κατά μια έννοια, από τα κακώς κείμενα της εποχής μας;
Θα σου απαντήσω ξεκινώντας από την ρήση του Αλπμέρ Καμύ που παραθέτω στην αρχή του βιβλίου μου: «Ο κόσμος είναι θεϊκός γιατί είναι αναίτιος. Γι’ αυτό μόνο η τέχνη, με τον αναίτιο χαρακτήρα της, είναι ικανή να τον προσεγγίσει». Θεωρώ, επομένως, πως οι τέχνες είναι θεμελιώδεις και αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας. Κομμάτι αναγκαίο. Πολλά θα ‘χαν χάσει το νόημα τους χωρίς τις τέχνες. Θα ήταν όλα υπερβολικά πεζά. Και λέγοντας αυτό, δυστυχώς διατείνομαι, πως οι περισσότεροι σύγχρονοι καλλιτέχνες αναλώνονται στη μαζική υποκουλτούρα, ενδεχομένως για οικονομικούς λόγους και το επίπεδο κατακρημνίζεται. Ευτυχώς όμως, υπάρχουν ακόμη αυτοί-οι λίγοι- που μάχονται κόντρα στους καιρούς και στην ρηχότητα που τους διακρίνει και προσπαθούν να υψώσουν ολόκληρη την ανθρωπότητα υψηλότερα με το έργο τους. Σε αυτούς εξάλλου αφιερώνεται και το βιβλίο μου.
Σαφέστατα και βρίσκω καταφύγιο στην τέχνη, αλλά πολύ πιο θεμελιώδες θαρρώ πως είναι κανείς να αφυπνίζει με την τέχνη του. Δηλαδή όπως «σώθηκε», αν θες, ο ίδιος, να σώσει και τους άλλους. Ας πάψουμε λίγο να βλέπουμε μόνο το ‘‘ΕΓΩ’’ μας. Έτσι για αλλαγή. Ιδίως οι καλλιτέχνες και το επισημαίνω αυτό. Αποτελεί κομβικό σημείο εάν θέλουμε να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο.
- Έχεις αναφέρει σε μια εμφάνισή σου στο TEDx Youth Academy πως: «Eίμαστε όλοι πλασμένοι από την ίδια αστερόσκονη…». Είναι αυτή η φράση κομμάτι της προσωπικής σου ιδεολογίας; Έχει επηρεάσει τον τρόπο που γράφεις;
Αυτό που λέγω πολύ απλά, είναι αυτό που διαφαίνεται σε όλο του το μεγαλείο στο ποίημα «ΚΛΙΝΑΜΕΝ» της ποιητικής μου συλλογής. Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν λέω πως το ποίημα είναι μεγαλειώδες, αλλά πως διασαφηνίζεται επακριβώς αυτή η πρόταση. Η κριτική βαραίνει τον αναγνώστη. Σαφώς, λοιπόν, και αποτελεί κοσμοθεωρία μου, διότι είναι Χημεία, αποδεδειγμένη μάλιστα. Όλη η ύλη τριγύρω μας και εμείς οι ίδιοι μαζί της, αποτελούμαστε από τα ίδια στοιχεία, σε διαφορετικές αναλογίες. Αλλά τα στοιχεία ως στοιχεία, είναι ταυτόσημα μεταξύ τους. Ο άνθρακας που βρίσκεται στο σώμα μου είναι ίδιος με αυτόν που βρίσκεται στα πουλιά, στα ψάρια, στο κάρβουνο και στο διαμάντι. Και να τονίσω πως ο άνθρακας ή το οξυγόνο ή το άζωτο που βρίσκεται στους δομικούς ιστούς του Έλληνα είναι ίδια με αυτά που βρίσκονται στον Αλβανό, στον Πακιστανό, στον Τούρκο κτλ κτλ. Για να αποβάλλουμε σιγά σιγά αυτή την ξενοφοβία από πάνω μας, διότι με τα τελευταία γεγονότα που διαδραματίζονται στη χώρα μας, ο ρατσισμός κρύβεται πίσω απ’ την πόρτα και είναι έτοιμος να μπουκάρει. Πριν βγείτε λοιπόν, κλειδώστε καλά ή ντοπαριστείτε με αγάπη. Έχει αλλεργία σ’ αυτήν.
- Ποια είναι τα σχέδιά σου για το 2017; Ετοιμάζεις κάποια νέα δουλειά, συγγραφική ή άλλη, που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας;
Κοίτα, πολλά κάνω η αλήθεια είναι, αλλά ο χρόνος με πιέζει ανελέητα και δεν ξέρω που να πρωτοεπικεντρωθώ. Κάτι πολύ φρέσκο, έγραψα πρόσφατα στίχους για ένα τραγούδι, άρεσε ιδιαίτερα σε όσους το έδειξα και θα παλέψουμε τώρα με δυο πολύ καλούς μου φίλους, ένα μουσικό και μια ερμηνεύτρια, να του δώσουμε πνοή. Ας ελπίσουμε πως θα πετύχει. Δεν το υπόσχομαι, διότι πολλά μπορεί να στραβώσουν, αλλά θετική σκέψη. Τώρα το κλασικό και σταθερό είναι η προετοιμασία της δεύτερης ποιητικής μου συλλογής, που πάει πολύ καλά, δηλαδή είμαι ευχαριστημένος από την έως τώρα δουλειά μου, αλλά σίγουρα είναι νωρίς για να πω με βεβαιότητα πότε να αρχίσετε να ανυπομονείτε για την έκδοσή της.
- Μέσα στο μήνα Μάρτιο πρόκειται να γίνουν κάποιες παρουσιάσεις. Πες μας πότε και που μπορούμε να τις παρακολουθήσουμε.
Λόγω υποχρεώσεων, σχετικών με τη σχολή, ξεκινάμε παρουσιάσεις το Μάρτιο σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Τρίκαλα. Θα υπάρξουν σύντομα ενημερώσεις για τις ακριβείς ημερομηνίες και τοποθεσίες. Οπωσδήποτε πάντως, ομιλούμε για το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου. Ενημερωθείτε από τη σελίδα μου στο facebook. Θα ήταν μεγάλη μου χαρά και τιμή να παρευρεθείτε!
[punica-divider]
