Με αφορμή την παράσταση “Πώς Κηδεύονται οι Αγάπες;”, που έλαβε χώρα στο Κοινωνικό Κέντρο/Στέκι Μεταναστών, στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο 11 και την Κυριακή 12 Νοεμβρίου, από την ομάδα θεάτρου “Ομάδα Δίχως Όνομα”, μιλήσαμε με τη σκηνοθέτη του έργου Ιφιγένεια Κυράνου.
Η Ιφιγένεια Κυράνου, μόλις 23 χρονών και απόφοιτη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών στο Ναύπλιο, μας παρουσίασε την επιτυχημένη παράσταση, η οποία αποτέλεσε την πτυχιακή της εργασία, με θέμα την ασθένεια του καρκίνου σε συσχετισμό με τον έρωτα. Σκοπός της, να μας προ(σ)καλέσει να καταλάβουμε, πως η έκφραση, είτε μέσω του σώματος, είτε μέσω της φωνής, είναι πολλές φορές πιο καταπραϋντική από τη σιωπή.
Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιονίντα Ντρέου
- Θα μπορούσατε να μας πείτε με δικά σας λόγια την πλοκή της παράστασης;
Είναι μια σειρά από εντάσεις μεταξύ ενός ζευγαριού με κύριο χαρακτηριστικό τους το δυναμισμό. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον έρωτα ενός άνδρα και μιας γυναίκας που ενώνονται και γίνονται ένα. Στο μυαλό μου είχα την αναζήτηση της εσωτερικής ισορροπίας, κατά τα λεγόμενα του Ινδού φιλοσόφου Osho: “Κάθε άνδρας είναι και άνδρας και γυναίκα μέσα του, και κάθε γυναίκα είναι και γυναίκα και άνδρας μέσα της”. Από τη στιγμή που αυτό γίνει αποδεκτό, η ισορροπία του ατόμου επανέρχεται, το άτομο νιώθει πια ολοκληρωμένος άνθρωπος και τότε μπορεί να προσφέρει αγάπη. Ωστόσο, υπάρχει και η έννοια του διαμελισμού, τόσο του σώματος όσο και του έρωτα. Το σώμα το οποίο ασθενεί διαμελίζεται, άρα παύει να ισορροπεί· διότι τα ίδια του παθόντα κύτταρα το σκοτώνουν. Ενώ λοιπόν έχουμε μάθει να αγαπάμε το σώμα μας, τη στιγμή που αυτό ξεκινάει να ασθενεί και να μας σκοτώνει, την ίδια στιγμή ξεκινάει ο εσωτερικός διαμελισμός. Πάλι κατά τον Osho “Σεξ σημαίνει διαμελισμός. Όταν κομματιάζεσαι μέσα σου, έρχεται το σεξ. Τι συμβαίνει όταν ποθείς μια γυναίκα ή έναν άνδρα;”. Οπότε προσπαθήσαμε να δείξουμε με τα δύο σώματα αυτήν την ολοκλήρωση, αυτήν την αγάπη που δεν έχει όρια. Αυτό που είδαμε, δεν ήταν δύο άτομα που αγαπιούνται μόνο, αλλά την ολοκλήρωση, το ένα, το απόλυτο.
Οι δύο ηθοποιοί εκφράζονται ο καθένας με το δικό του τρόπο. Η Αγάπη Καραγιάννη ξεσπάει με το χορό και ο Άγγελος Κουμούτσος με τη φωνή του.
- Στο έργο κυρίαρχο ρόλο έπαιξαν οι κινήσεις των σωμάτων και οι φωνές, μέσω των οποίων οι ηθοποιοί εξέφραζαν πόνο και αγάπη. Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι εκφράζονται συναισθηματικά με ευκολία;
Όχι, όλοι μας δυσκολευόμαστε να εκφραστούμε γιατί φοβόμαστε· φοβόμαστε να μιλήσουμε και να πούμε αυτά που θέλουμε, φοβόμαστε να φωνάξουμε. Έχουμε όμως ανάγκη να εκφραζόμαστε ώστε τα συναισθήματά μας κάπως να αποσυμφορούνται. Έχουμε ανάγκη να μιλάμε διότι όσα απορροφάμε και κρατάμε μέσα μας, με τα χρόνια γίνονται καρκίνος, γίνονται παθόντα κύτταρα που σκοτώνουν. Κρατώντας αυτά που νιώθουμε μέσα μας, δεν καταφέρνουμε ουσιαστικά τίποτα.
- Τι ψυχολογικές επιπτώσεις έχει για το άτομο η απόφαση του να “θάψει” την αγάπη;
Μα το ερώτημα είναι το πώς κηδεύονται οι αγάπες. Αυτήν την ερώτηση ήθελα να απευθύνω σε όλους τους θεατές, στον καθένα ξεχωριστά. Ποιος μπορεί να ορίσει πώς κηδεύονται οι αγάπες; Πώς τις πιάνεις και τις βάζεις στον τάφο; Δε νομίζω ότι μπορείς να “κηδέψεις” μια αγάπη. Η αγάπη ποτέ δε χάνεται πραγματικά.
- Το έργο ήταν γεμάτο από “εκρηκτικές” κινήσεις, υπήρχε έντονη αλληλεπίδραση των ηθοποιών μεταξύ τους αλλά και με την σκηνή. Υπάρχει κάποια σύνδεση με το “Blasted” της Σάρα Κέιν;
Με το “Blasted” όχι τόσο. Χρησιμοποιήσαμε, όμως, στοιχεία από το “Crave” και το “Ψύχωση 4:48” της Κέιν. Είχε ακριβώς το λυρικό λόγο και τον κυνισμό που έψαχνα να συνταιριάξω με το πολύ ρομαντικό κείμενο που είχα ως βάση, ώστε να υπάρχει ισορροπία. Μόνο η Σάρα Κέιν μπορούσε να προσδώσει αυτά τα στοιχεία.
- Υπήρξαν άλλα έργα από τα οποία εμπνευστήκατε;
Το έργο “Αβελάρδος και Ελοΐζα” του Γιάννη Καλαβριανού, που είναι βασισμένο σε πραγματική ιστορία, εκείνη του Αβελάρδου και της Ελοΐζα που έζησαν στην Ευρώπη του 12ου αιώνα. Ο Αβελάρδος ήταν φιλόσοφος και διδάσκαλος και είχε αναλάβει τη μόρφωση της 15χρονης Ελοΐζα, την οποία και ερωτεύτηκε. Παντρεύτηκαν κρυφά, καθώς η Ελοΐζα έμεινε έγκυος, ωστόσο ο Αβελάρδος έγινε έρμαιο της κοινωνικής κατακραυγής και υπέφερε από τις πρακτικές του μεσαιωνικού συστήματος. Ο θείος της Ελοΐζα, τον ευνούχισε και τότε οι δυο τους, με πρωτοβουλία του Αβελάρδου, κλείστηκαν σε διαφορετικά μεταξύ τους μοναστήρια. Η Εκκλησία όμως τον καταδίκασε ως αιρετικό και τα βασανιστήρια που υπέστη, τον οδήγησαν σε ένα μοναστήρι, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή. Η Ελοΐζα, λίγο πριν πεθάνει, ζήτησε να ταφεί δίπλα στον άνθρωπο αυτόν που τόσο αγάπησε και λάτρεψε. Αυτή της η επιθυμία πραγματοποιήθηκε 7 αιώνες μετά, από την πριγκίπισσα Ιωσηφίνα Βοναπάρτη, η οποία συγκινημένη από την ιστορία τους, μετέφερε τα οστά τους σε κοινό τάφο στο κοιμητήριο Père Lachai.
- Όταν πάσχει το σώμα, χάνεται το πάθος;
Αυτή η απάντηση είναι προσωπική για τον καθένα που πάσχει ή που έχει πάθη.
- Με ποιον τρόπο ο καρκίνος επηρεάζει μια συντροφική σχέση;
Ο καρκίνος επηρεάζει ακραία μια σχέση. Όταν ένα άτομο μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο, το πρώτο πράγμα που του περνάει από το μυαλό είναι ο θάνατος, και ο θάνατος συσχετίζεται με την οδύνη της απώλειας. Έτσι, το άτομο που πάσχει αποφασίζει να διώξει από κοντά του τα άτομα που αγαπά για να μην υποφέρουν. Ωστόσο, κάποιο άλλο άτομο, ίσως αποφάσιζε ότι πρέπει να κρατήσει κοντά του, περισσότερο από ποτέ, τους ανθρώπους που αγαπά. Η ψυχολογία του καθενός διαφέρει. Σε κάθε περίπτωση η νόσος επηρεάζει άμεσα και ριζικά μια σχέση.
“Μετά το άκουσμα της λέξης καρκίνος σταμάτησε να με αγγίζει, σταμάτησε να με κοιτάει..Μπήκα στο σπίτι και η κάθε του γωνία μύριζε φόβος και πόνος”, λέει ο ένας εκ των δύο ηθοποιών στο έργο που είδατε και αυτή είναι μόνο η πρώτη αντίδραση. Δεν είσαι ο ίδιος μετά από αυτό.
- Όσον αφορά τα σκηνικά, ολόκληρη η σκηνή και οι ηθοποιοί είναι επικαλυμμένοι με αλεύρι/σκόνη. Συμβολίζει κάτι αυτό;
Όλα συμβολίζουν κάτι. Το αλεύρι χρησιμοποιήθηκε για πολλούς λόγους, σίγουρα για αισθητικούς, αλλά κυρίως για να αποδώσει την αίσθηση του μη πραγματικού. Δεν ήθελα να είναι άνθρωποι αναγνωρίσιμοι, που μπορείς να τους πλησιάσεις ή να τους αγγίξεις, αλλά σώματα “γυμνά” που καθένας μας μπορεί να ταυτιστεί μαζί τους.
- Πάντως, το έργο σας “Πώς Κηδεύονται οι Αγάπες;”, απ’ όσα είδαμε και απ’ όσα μας είπατε, φέρνει στην επιφάνεια προβλήματα επικοινωνίας που όλοι μας αντιμετωπίζουμε τόσο στις κοινωνικές μας σχέσεις όσο και στις προσωπικές και βοήθησε στην ευαισθητοποίηση όσων το παρακολουθήσαμε. Θα έχουμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε ξανά;
Ευχαριστούμε πολύ. Θα γίνει προσπάθεια να ξανανέβει το έργο επί σκηνής, δεδομένου ότι είχε ανταπόκριση, στη Θεσσαλονίκη ή και στην Αθήνα. Όμως όλα αυτά θα συμβούν μετά το Μάιο.
- Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας.
Κι εγώ σας ευχαριστώ.
