Βρεθήκαμε την Πέμπτη 25 Μαΐου 2018 στην πρεμιέρα της παράστασης «Η δίκη του Σωκράτη» στο θέατρο Τζένη Καρέζη, σε σκηνοθεσία και θεατρικό κείμενο της Γιούλης Ζήκου.
Μια από τις μεγαλύτερες δίκες όλων των εποχών, είναι η δική του Σωκράτη. Γυρνώντας τον χρόνο στο μακρινό 399 π.Χ. στην αρχαία Αθήνα, ο Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης δικάζεται στο δικαστήριο της Ηλιαίας, με τις κατηγορίες για ατιμασία στους Θεούς και ότι διαφθείρει τους νέους με νέα δεδομένα – δαιμόνια πραγματικότητας. Τίμημα ο θάνατος.
Στην Αρχαία Αθήνα εκείνη την εποχή ο κόσμος επουλώνει ακόμα τις πληγές του από την επέλαση των «τριάκοντα τυράννων», της ολιγαρχικής κυβέρνησης που εξελίχθηκε σε τυραννία και κράτησε οκτώ μήνες, μέχρι το πολίτευμα να επανέλθει ως δημοκρατία. Όπως είναι φυσικό, για τους όρους της δημοκρατίας, πάντα, ότι έμοιαζε έξω αυτή την ιδιοσυγκρασία προκαλούσε την ανησυχία του κόσμου. Ποια είναι τα όρια όμως και η πραγματική έννοια της ελευθερίας μέσα στο πολίτευμα της δημοκρατίας; Αν το δούμε καθαρά με ορισμούς, ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να ενστερνίζεται και να εκφράζει ελεύθερα την γνώμη του. Αν το δούμε όμως πιο στενά, σε πολιτικό και θρησκευτικό επίπεδο, η έννοια της ελευθερίας μπαίνει στα όρια που ορίζει η εξουσία. Και η εξουσία, ας μην απατόμαστε, είναι πάνω από όλους και όλα.
Ο Σωκράτης όντας πλέον σε μεγάλη ηλικία διένυσε μια μεγάλη πορεία αυτοεξέλιξης και προσωπικής ελευθερίας. Ήταν ένας από τους σημαντικότατους φιλοσόφους της εποχής του και μένει μέχρι σήμερα διαχρονικός για το διορατικό και απελευθερωμένο πνεύμα του. Όπως κάθε φιλόσοφος που σέβεται τον εαυτό του άλλωστε. Μάλιστα είχε ήδη πει την περίφημη φράση «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» («ένα γνωρίζω, πως δεν γνωρίζω τίποτα»). Μια φράση που τόσο εξετάστηκε, αγαπήθηκε, μισήθηκε και έγινε εν τέλει μαζί με τα άλλα λεγόμενα του, αντικείμενο παραπληροφόρησης και δικαιολογίας για τα μελλούμενα της ζωής του. Μια φράση που μελετάται μέχρι σήμερα στους φιλοσοφικούς, πολιτικούς και ψυχολογικούς κοινωνικούς κύκλους.
Επί της θεατρικής παράστασης, η δική του Σωκράτη, μας ξεκινάει στον 21ο αιώνα, το παρόν το δικό μας, όπου δυο φοιτητές έχουν να γράψουν την πτυχιακή τους, για την γνωστότατη δίκη και ψάχνουν να βρουν στοιχεία από το internet. Εκεί ξεκινάει το δικό τους ταξίδι στον χρόνο, με την έρευνα της ιστορίας να έρχεται εμπρός τους μέσα από όσα μπορούμε να γνωρίζουμε όλοι εμείς για την δίκη και φυσικά από τις ιστορικές περιγραφές του Πλάτωνα, του σημαντικού μαθητή του Σωκράτη, που χωρίς εκείνον πρωτίστως δεν θα ξέραμε τίποτα για τον δάσκαλο του. Οι ηθοποιοί – ως φοιτητές – με την δυναμική της νιότης τους, μας διηγούνται την ιστορία της δίκης, και βλέπουμε σύντομα εμπρός μας, τον ίδιο τον Σωκράτη να μας ξεναγεί και ο ίδιος στην ιστορία. Ο ηθοποιός που ενσαρκώνει τον Σωκράτη, σε μια εκπληκτική έκφραση της γοητείας του αρχαίου σοφού, γίνεται ο ηλικιωμένος άνθρωπος που βλέπει να έρχεται το τέλος της ζωής του και απολογείται με σαρκασμό, ωμή αλήθεια και με ουσία για τα γεγονότα που συνέβησαν.
Το τώρα και το τότε γίνονται ένα, και βλέπουμε στην θεατρική απόδοση μιας ώρας και κάτι, όλη την εξέλιξη και την ιστορική καταγραφή για την «δίκη του Σωκράτη». Εύκολα διακρίνεις την νεανική πνοή που δίνει η παράσταση, σαν να μεταλλάσσεται σε μια παιδική αφήγηση για μικρούς και μεγάλους με την απαραίτητη ανάλυση και την ψυχολογική διακύμανση των ηθοποιών, χωρίς να κουράζει καθόλου την ροή και κυρίως το νόημα που θέλει να προσδώσει στο κοινό. Ότι είναι άδικο, και ίσως το μεγαλύτερο άδικο των εποχών, να καταδικάζεται ένας άνθρωπος για την γνώμη του, σε ένα κράτος – πόλη, που γεννάει και θεμελιώνει την ελευθερία, ότι κατέχει δημοκρατικό πολίτευμα.
Για να δείξει βέβαια και μια χτυπητή διαφορά ανάμεσα στην διδασκαλία της αρχαίας εποχής, με την διδασκαλία του τώρα, βλέπουμε σε στιγμές της παράστασης, την καθηγήτρια των φοιτητών με αυστηρό στυλιστικό ύφος και σοβαρό λόγο, διόλου τυχαίο για το δίδαγμα της ζωής.
Εντυπωσιάζουμε φυσικά και οι ηθοποιοί που ενσαρκώνουν τους τρεις νόμους και μας μεταφέρουν στην σαγήνη του θεατρικού του αρχαίου κόσμου, τόσο ως προς το σκηνικό στοιχείο, όσο ακόμα περισσότερο ως προς το ίδιο το κείμενο!
Μια θεατρική παράσταση για όλους, με καθαρά εκπαιδευτικό στυλ, όπου δεν θα δεις σκληρές στιγμές, παρά μόνο λέξεις που ανταλλάσσουν οι άνθρωποι, που μπορούν όπου έδειξε και η ιστορία, να σε στιγματίσουν και να σε σκοτώσουν περισσότερο από καθετί.
Μια παράσταση που έρχεται να αφυπνίσει, να αμφισβητήσει και εν τέλει να σε κάνει να παρασυρθείς στην γοητεία του αρχαίου κόσμου, και να δεις για ακόμα μια φορά πως το κακόβουλο μπορεί να γίνει αιωνίως παρόν και στην δική σου δεκαετία και πόσο μάλλον… την (δις) χιλιετία…!
Για τρεις παραστάσεις ακόμα, την Παρασκευή 1η Ιουνίου, το Σάββατο 2 Ιουνίου και την Κυριακή 3 Ιουνίου 2018.
Πληροφορίες παράστασης:
Θεατρικό κείμενο – Σκηνοθεσία: Γιούλη Ζήκου
Σκηνικά- κοστούμια: Φαίδων Πατρικαλάκης
Ηθοποιοί:
Σωκράτης: Γιάννης Μόρτζος
Δικαστής: Μανώλης Γεραπετρίτης
Μαθητής: Ηλίας Γκογιάννος
Φοιτητής- Κρίτων: Γιώργος Μαγκίνης
Φοιτήτρια: Ελεάννα Πουλίδα
Αφηγήτρια: Έφη Χαντζούλη
Α΄ Νόμος: Ελεάννα Πουλίδα
Β΄ Νόμος: Μανώλης Γεραπετρίτης
Γ΄ Νόμος: Ηλίας Γκογιάννος
Μουσική: Χριστόδουλος Χάλαρης
Φωτισμοί: Τάκης Ποδαρόπουλος
Φωτογράφιση: Ζώης Τριανταφύλλου Σφακιανάκης
Γραφικά: Βαγγέλης Καλαϊτζής
Εκτέλεση Σκηνικών: Κώστας Αβραμιώτης
Ζωγραφική Σκηνικών: Ευθύμιος Ζήσης
Εκτέλεση Κοστουμιών: Ελένη Μελισάρη
Περούκες: Ευγενία
Κομμώσεις: Όλγα Νικόλα
Επικοινωνία – Δημόσιες Σχέσεις: Μαρκέλλα Καζαμία, 6946507792
Πληροφορίες θεάτρου:
Θέατρο Τζένη Καρέζη: Ακαδημίας 3, Αθήνα
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 8812289
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00
Διάρκεια: 90 λεπτά
Εισιτήρια: Γενική είσοδος: 15€
Μειωμένο: 10€ (Έως 18 ετών, φοιτητές και άνεργοι)
