Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι ο φυλετικός ρατσισμός γιγαντώνεται ολοένα και περισσότερα. Οι μεταναστευτικές ροές και ο τρόπος αντιμετώπισης από την κοινωνία συνέβαλαν ώστε τα περιστατικά ρατσισμού να είναι πιο έντονα. Ρατσισμός σημαίνει μίσος ή φόβος για άτομα που ανήκουν σε φυλές διαφορετικές από τη δική μας. Ο ρατσισμός αφορά κυρίως τα διακριτικά γνωρίσματα του ατόμου σε σχέση με το φύλο, την εθνικότητα, το χρώμα δέρματος και τη κοινωνική θέση. Επίσης, ο ρατσισμός συνδέεται με την έννοια της φυλής. Η έννοια δηλώνει μία ομάδα ανθρώπων που χαρακτηρίζεται από κοινή καταγωγή και ορισμένα ευδιάκριτα χαρακτηριστικά.
Μέσα από τη δίνη των περιστατικών ρατσισμού το θέατρο αγωνίζεται για να εξαληφθεί το κοινωνικό φαινόμενο. Η θεατρική τέχνη εντάσσεται ενάντια στις προκαταλήψεις και στις φυλετικές διακρίσεις. Ανατρέχοντας στα κλασσικά έργα μεγάλων θεατρικών συγγραφέων παρατηρούμε ότι το φαινόμενο του φυλετικού ρατσισμού βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές. Όμως ο βασικός σκοπός είναι να καταπολεμηθεί αυτή η απειλή και οι άνθρωποι να αντισταθούν στο θηρίο.
Ο φυλετικός ρατσισμός στα θεατρικά κείμενα
Ο Σαίξπηρ θίγει τον φυλετική διάκριση στο έργο του Οθέλλος. Ο συγγραφέας της Ελισαβετιανής εποχής αντιτίθεται στις απόψεις των λευκών έναντι των μαύρων, προάγοντας το ήθος και την αξιοπρέπεια του ήρωα. Ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας δεν έμεινε μόνο στον Οθέλλο. Το έργο του «Ο έμπορος της Βενετίας» μιλάει για τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής και τις προκαταλήψεις ενάντια στο αντισημιτισμό.
Το 1688 η Άφρα Μπεν (Aphra Behn), η πρώτη Αγγλίδα θεατρική συγγραφέας, έγραψε για τον Ορουνόκο. Η ιστορία βασιζόταν σε αληθινά γεγονότα στην οποία ο πρίγκιπας Ορουνόκο πουλήθηκε με δόλο ως σκλάβος. Η Μπεν στο βιβλίο στη νουβέλα της αναφέρεται στη δολιότητα και την υποκρισία των πολιτισμένων Δυτικών.
Πολλοί σημαντικοί συγγραφείς δημιούργησαν έργα με αντιρατσιστικά μηνύματα μέχρι σήμερα. «Η καλύβα του Μπαρμπά Θωμά» (1852), ο «Αυτοκράτορας Τζόουνς» (1920) και «Όλα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά» (1924).
Η τέχνη στη σύγχρονη εποχή
Ο φυλετικός ρατσισμός στη σύγχρονη εποχή δυναμιτίζεται από τις κοινωνικές και πολιτικές επιρροές. Ωστόσο το θέατρο κατέχει δυναμική θέση και απομακρύνει τα οποιαδήποτε κακέκτυπα. Η θεατρική πένα γίνεται ισχυρή απέναντι στους απαίδευτους ανθρώπους και στη κακή χειραγώγηση. «Το γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη και το «Μια γιορτή στου Αλ-Νουρί» του Φόλκερ Λούντβιχ περιέχουν μηνύματα ενάντια στον κοινωνικό ρατσισμό.
Επίσης, οι άνθρωποι της τέχνης έχοντας ως επίκεντρο το άνθρωπο έδειξαν κατά καιρούς το αντιρατσιστικό τους πρόσωπο. Οι πρωτοβουλίες του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος ενίσχυσαν την εξάλειψη του φυλετικού ρατσισμού.
Πριν από καιρό το ΚΘΒΕ διοργάνωσε τη κοινωνική δράση «φο-ΡΑ STOP» με τη παράσταση «Το Κύμα» σε όλες τις σχολικές μονάδες. Την ίδια στιγμή το Εθνικό Θέατρο παρουσίασε στα σχολεία το έργο των Τζόζεφ Ρόμπινετ και Ρον Τζόουνς, «Τρίτο Κύμα». Ο βασικός στόχος και των δύο φορέων ήταν η ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας προκειμένου να καταδικαστεί ο φυλετικός ρατσισμός ως μη αποδεκτό κοινωνικό φαινόμενο.
Επομένως, το θέατρο και γενικότερα η τέχνη έχει τη δύναμη και είναι ικανό να συμβάλλει στην εξάλειψη του φυλετικού ρατσισμού. Οι αντιρατσιστικές γραμμές φωτίζονται τόσο από το θέατρο όσο από τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό. Το θέατρο δίνει ανάσες και εκπαιδεύει το άτομο για να αποκτήσει τη γνώση μέσω κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Διαδικτυακές πηγές
Μπέη, Ι. (2020). Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού: Είναι το θέατρο το αντίδοτο; Ανακτήθηκε από το culturenow.gr. (Τελευταία πρόσβαση 26/11/2020).
Σκουρολιάκος, Π. (2017). Θέατρο και ρατσισμός. Ανακτήθηκε από avgi.gr. (Τελευταία πρόσβαση 26/11/2020).
«Όψεις του Ρατσισμού» (2013). Πρόγραμμα «Δημοκρατία και Εκπαίδευση». Έκδοση: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Ανακτήθηκε από το openbook.gr. (Τελευταία πρόσβαση 26/11/2020).
