Αδαμαντία, μια Πηνελόπη ή μια Κλυταιμνήστρα;
Ο φετινός Μάρτης χαρακτηρίζεται εδώ στην πόλη του Ρεθύμνου ως ”θεατρικός” καθώς το 2ο Φεστιβάλ Αντίβαρο έχει ήδη υποδεχθεί την πρώτη του παράσταση και ετοιμάζεται να υποδεχθεί τη δεύτερη και διόλου ευκαταφρόνητη καθώς προέρχεται όχι απλώς από τη θεατρική σκηνή της Αθήνας , αλλά αποτελεί παραγωγή του ιστορικού πια Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν. Ο λόγος για το έργο “Αδαμαντία” με τη Μάνια Παπαδημητρίου.
Η Αδαμαντία δεν αποτελεί απλώς μια παραγωγή του Θεάτρου Τέχνης αλλά παιδί του, καθώς τα κείμενά της βασίζονται σε 120 γράμματα που ανακάλυψε τυχαία ο σκηνοθέτης της παράστασης , Κωστής Καπελώνης, με αποστολέα κάποια κυρία Αδαμαντία και παραλήπτη τον άντρα της που διέμενε στην Αίγυπτο. Με την αλληλογραφία αυτή ο Κωστής Καπελώνης και ο Παναγιώτης Μεντής έπλασαν μια Αδαμαντία που ενσάρκωσε η Μάνια Παπαδημητρίου και έντυσε με μουσικό χιτώνα ο Σταύρος Σιόλας.
Λίγα Λόγια για την παράσταση…
120 γράμματα σε δέκα χρόνια αλληλογραφίας προς τον εκ αποστάσεως σύζυγο της κυρίας Αδαμαντίας. Μέσα σε αυτή τη δεκαετία λοιπόν γεννιέται μια διερώτηση: αυτές οι γραμμές, αυτές οι αράδες στις 120 επιστολές πόσα να έζησαν και να πέρασαν έως ότου να φτάσουν στον προορισμό τους; Τι να άκουγε, να έβλεπε, να διάβαζε η κυρία Αδαμαντία όταν τις έγραφε; Tι να έδειχνε το ημερολόγιο και πόσο θα την ενδιέφεραν;
Ο θεατρικός μονόλογος αυτός βασίζεται σε 120 περίπου γράμματα(την προσωπική ιστορία) της κυρίας Αδαμαντίας με παραλήπτη τον σύζυγό της , ο οποίος διαμένει στην Αίγυπτο. Η Αδαμαντία κρατάει στα χέρια της όχι μόνο την ευθύνη της επιβίωσης και ανατροφής της ίδιας και των τριών παιδιών της αλλά και τους ρόλους της μητέρας, του πατέρα, του άνδρα, της γυναίκας. Όλα αυτά στη δίνη πολιτικών καθεστώτων ,ιστορικών γεγονότων, διαφορετικών κοινωνικών συνθηκών και τόπων που την υποχρεώνουν στις εκάστοτε επιτάξεις των καιρών για συμβιβασμούς και συμβάσεις. Αδαμαντία, μια Πηνελόπη ή μια Κλυταιμνήστρα ;
Η κυρία Αδαμαντία στη σκηνή αφηγείται την ιστορία της σαν μια συζήτηση με το κοινό. Αναμνήσεις, σκέψεις,θύμισες,παράπονα ξετυλίγονται μέσα από σκόρπια χαρτιά και από την ερμηνεία της Μάνιας Παπαδημητρίου με τη μουσική (και όχι μόνο ) συνοδεία της Χριστίνας Παπατριανταφύλλου. Ο μικρός αυτός ιδιόμορφος διαμορφωμένος χώρος γέμισε θεατές, γέλια και ήχησε από αρκετά “ευχαριστώ” προς τον σκηνοθέτη και συγχαρητήρια προς όλους τους συντελεστές.
Σημείωμα του συγγραφέα, Παναγιώτη Μέντη
Γι’ αυτό «το επιθυμώ» που τόσα κρύβει.
Στερεότυπο στη μεταξύ συγγενών αλληλογραφία το: «Είμαι» ή «είμαστε καλά», «το αυτό επιθυμώ» ή «επιθυμούμε δι εσέ» ή «δι εσάς». Κι αυτό το στερεότυπο γραφόταν και ξαναγραφόταν χρόνια ολόκληρα πριν τα SMS και τα κάθε είδους ηλεκτρονικά μηνύματα, που κι αυτά έχουν τα δικά τους στερεότυπα. Τι συνέβαινε όμως κάτω απ’ αυτά τα τετριμμένα λόγια. Τι ένοιωθε αυτός που έγραφε: «Είμαι καλά το αυτό επιθυμώ και δι εσέ;»… Τι ένοιωθε αυτός που το διάβαζε;… Η απόσταση, η στέρηση, η λαχτάρα, η αίσθηση και η ψευδαίσθηση, τι υπόσταση έπαιρναν στην ανάγνωση αυτού του επαναλαμβανόμενου μοτίβου επικοινωνίας; Γι’ αυτά θέλησε να μιλήσει η κυρία Αδαμαντία. Δεν έχει σημασία ποιος την άκουσε ή ποιος θα την ακούσει να βάζει λόγια στη σιωπή της. Στη σιωπή που έδινε ήχο εσωτερικό και κουράγιο για να βιωθεί μια ζωή φορτωμένη με υποχρεώσεις και άδεια από τη ζεστασιά του άλλου, του συντρόφου, του συζύγου, του ανθρώπου που ολοκληρώνει την ύπαρξη μας θεραπεύοντας τις ανάγκες του σώματος και της ψυχής. Γράφοντας τη μυθοπλασία της ζωής αυτής της γυναίκας, προσπάθησα να αφουγκρασθώ τι υπήρχε κάτω από τις λέξεις της. Όσες διάβασα κι όσες τη χρέωσα να πει. Γεννιόμαστε, μεγαλώνουμε, βιώνουμε τις συνθήκες δουλειά, γάμος, παιδιά. Παράλληλα όμως είμαστε διαρκώς άνθρωποι. Κι ο άνθρωπος ακόμα και ο πιο σκληρός, κι ο πιο εξασκημένος στη μοναξιά ή την αυταπάρνηση, είναι άνθρωπος. Και σαν άνθρωπος λαχταρά! Θέλει να πάρει και να δώσει. «Είμαι καλά, αυτό επιθυμώ και δι εσέ!»… Αυτές οι ομολογημένες και οι ανομολόγητες επιθυμίες είναι η ιστορία του κόσμου όλου. Οι προσωπικές ιστορίες είναι το νερό στο μύλο της ιστορίας, της αληθινής ιστορίας που δεν γίνεται ποτέ βιβλίο, γίνεται όμως αίσθημα και πείρα που αν τα σεβαστούμε μαθαίνουμε πολλά. Η ιστορία της Αδαμαντίας… Η κυρία Αδαμαντία μιας αλληλογραφίας και του Παναγιώτη, του Κωστή, της Μάνιας, του Σταύρου, του Μανώλη, της Κατερίνας, της Ειρήνης, της Κατερίνας, της Εύας, έγινε θεατρικό έργο. Ας τη δούμε κι ας την ακούσουμε. | Παναγιώτης Μέντης
Σημείωμα του σκηνοθέτη, Κωστή Καπελώνη
Η χρησιμότητα των μικρών πραγμάτων
Ανέκαθεν η Τέχνη καταπιάνεται με τα μικρά κι ασήμαντα και θέλει να τους δώσει μέγεθος κι ομορφιά. Κάποιος απ’ τους δασκάλους, ο Λαζάνης μάλλον, κράτησε σε ένα ντουλάπι στο θέατρο στη Φρυνίχου ένα φάκελο με 120 γράμματα, που έστελνε απ’ την Ελλάδα, στη διάρκεια μιας δεκαετίας, κάποια κυρία Αδαμαντία στον άντρα της στην Αίγυπτο. Προφανώς ο δάσκαλος θεώρησε πως αυτό το υλικό, το μικρό κι ασήμαντο, μπορεί το Θέατρο να το χρειαστεί. Ανακάλυψα τα ξεχασμένα γράμματα πριν τρία χρόνια και θεώρησα την ανακάλυψη μήνυμα απ’ το δάσκαλο. Διάβασα τα γράμματα και φαντάστηκα, σαν ένα παραμύθι, τη ζωή της κυρίας Αδαμαντίας. Μια ζωή κοινή και συνηθισμένη, σαν της μάνας μας. Που ταξίδευε δίπλα στην Ιστορία, χωρίς να νοιάζεται για τα ιστορικά πρόσωπα και τα μεγάλα γεγονότα. Γιατί ο απλός άνθρωπος ζει τη δίκη του καθημερινότητα, τα προσωπικά του γεγονότα, γεγονότα που δεν καταδέχεται να εξιστορήσει η πολύτομη επίσημη Ιστορία. Έδωσα το υλικό στον Παναγιώτη Mέντη, (το είχαμε ξανακάνει αυτό, το κατά παραγγελίαν), με μια προσθήκη που δεν ήταν γραμμένη στις επιστολές, ότι η Αδαμαντία, είναι σαν την Κλυταιμνήστρα. Δεν είναι μεν βασίλισσα, αλλά έχει δυο κόρες κι έναν γιο και περιμένει δέκα χρόνια τον άντρα της να επιστρέψει. Ο Παναγιώτης πρόσθεσε αρώματα αιγυπτιακά, κρυμμένες ψυχολογίες και κάτι απόκρυφα μαγικά και έφτιαξε ένα κείμενο πρόβας, που παραδώσαμε στη Μάνια. Και η Μάνια Παπαδημητρίου βάζοντας τη υποκριτική της δεινότητα και το θεατρικό παρελθόν της, με τη βοήθεια των τραγουδιών του Σταύρου Σιόλα, ντυμένη με τα ρούχα της Κατερίνας Σωτηρίου, στο “σκηνικό” του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, επιχείρησε να ζωντανέψει το θεατρικό πρόσωπο μιας γυναίκας που κάποτε υπήρξε. Ή μήπως δεν υπήρξε; Μιας γυναίκας, πάντως, που επέζησε της Ιστορίας. Και αυτό το οφείλει στο Θέατρο. | Κωστής Καπελώνης
