Ο Εντουάρντο Ντε Φιλίππο γεννήθηκε στη Νάπολη της Ιταλίας στις 24 Μαΐου του 1900, και ήταν ηθοποιός και συγγραφέας θεατρικών έργων. Ο Εντουάρντο ήταν νόθο παιδί του μεγαλύτερου ναπολιτάνου πρωταγωνιστή, συγγραφέα και σκηνοθέτη εκείνης της εποχής, του Εντουάρντο Σκαρπέτα και της Λουίζας ντε Φιλίππο, ηθοποιού στο θίασο του Σκαρπέτα.
Ο Εντουάρντο ντε Φιλίππο μεγάλωσε στο θεατρικό περιβάλλον της Νάπολης και από τεσσάρων ετών συμμετείχε σε ένα μικρό ρόλο γιαπωνέζου, στην οπερέτα γκέισα που είχε ανεβάσει ο πατέρας του. Κατά την δεκαετία του ΄20 δούλεψαν μαζί με τα αδέρφια του Τιτίνα και Πεπίνο σε διάφορα θέατρα. Στην πορεία της ζωής του, αφού πέρασε από διάφορες δουλειές ως κομπάρσος, σκηνογράφος και διευθυντής σκηνής, είχε ήδη δημιουργήσει ένα καλό όνομα ως ηθοποιός αλλά και ως συγγραφἐας. Το 1932 δημιούργησε δικό του θίασο ενώ το 1948 αγόρασε το μισοκατεστραμμένο θέατρο San Ferdinando 3 και επένδυσε όλα του τα χρήματα στην ανακατασκευή του.
Πολλά από τα χαρακτηριστικά των θεάτρικών έργων του Ντε Φιλίππο διακρίνονται από το λογοτεχνικό ύφος της μεταπολεμικής εποχής. Η γλώσσα του θεάτρου του Εντουάρντο ήταν η ναπολιτάνικη διάλεκτος, γιατί όπως έλεγε ο ίδιος δεν μπορούσε να γράψει σε άλλη γλώσσα. Οι ηθοποιοί που διάλεγε ήταν όλοι Ναπολιτάνοι και συνήθως είχαν συνεργαστεί επί σκηνής. Ενώ άφηνε στους ηθοποιούς αρκετή ελευθερία λόγω του ότι ήταν εξοικειωμένοι σε αυτό το είδος της Commedia Dell’ Arte, επέμενε στο να μην παρατραβούν ορισμένα αστεία.
Ο επιτυχημένος συγγραφέας κέρδισε το 1963 το βραβείο «Feltrinelli» για το έργο του Il sindaco del rione Sanità,το οποίο μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση με πρωταγωνιστή τον Αντονι Κουίν, ενώ ακολούθησαν και άλλα βραβεία. Το 1981 ανακηρύχθηκε ισόβιος γερουσιαστής της Ιταλικής Δημοκρατίας. Ο Εντουάρντο Ντε Φιλίππο απεβίωσε στην Ρώμη στις 31 Οκτωβρίου του 1984.
ΦΙΛΟΥΜΕΝΑ ΜΑΡΤΟΥΡΑΝΟ
Το αριστούργημα του Εντουάρντο ντε Φιλίππο Φιλουμένα Μαρτουράνο ξεκίνησε από θεατρικό έργο και συνέχισε ως κινηματογραφική ταινία γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία και στη σκηνή και στην οθόνη. Αποτελεί κορυφαίο δείγμα δραματικής γραφής που εισήγαγε το νεορεαλισμό, ενώ μέσω της ρομαντικής γραφής του συγγραφέα αναδεικνύονται και κωμικά στοιχεία. O ίδιος ο συγγραφέας Εντουάρντο ντε Φιλίππο και η αδελφή του Τιτίνα ντε Φιλίππο ήταν οι πρώτοι που ερμήνευσαν τους ρόλους του Ντομένικο Σοριάνο και της Φιλουμένα Μαρτουράνο, στο πρώτο ανέβασμα του έργου, στη Νάπολη, το 1948. Στη συνέχεια, το 1964 η Σοφία Λόρεν ταυτίστηκε με την Ναπολιτάνα Φιλουμένα στο «Γάμο αλά Ελληνικά» του Βιττόριο ντε Σίκα, ενώ στο ρόλο του Σοριάνο ερμηνεύει ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Το 1977 ο Φράνκο Τζεφιρέλι σκηνοθέτησε το έργο του Ντε Φιλίππο στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου με μεγάλη επιτυχία.
Το έργο διαδραματίζεται στις φτωχογειτονιές της Νάπολης όπου ο έμπορος Ντομένικο Σοριάνο γνωρίζει την νεαρή Φιλουμένα σε έναν οίκο ανοχής. Ο Σοριάνο γοητευμένος, την ερωτεύεται και την παίρνει σπίτι του. Η Φιλουμένα υπηρετεί τον Ντομένικο με αφοσίωση ενώ αναλαμβάνει και την διαχείριση της επιχείρησης του.Ύστερα από είκοσι χρόνια συμβίωσης ο Σοριάνο δεν τη θεωρεί άξια για να γίνει γυναίκα του, ενώ ετοιμάζεται να παντρευτεί μια πολύ νεώτερή του. Εκείνη τη στιγμή η Φιλουμένα μην αντέχοντας την αχαριστία και την απιστία παριστάνει την ετοιμοθάνατη για να τον πείσει να την παντρευτεί. Όταν ο Σοριάνο αντιλαμβάνεται ότι του είπε ψέμματα, ακυρώνει το γάμο. Τότε η Φιλουμένα επιστρατεύει την Ναπολιτάνικη καπατσοσύνη της, γεγονός που οδηγεί τον Σοριάνο σε μια νέα θεώρηση ζώης.
Η Φιλουμένα στο Ελληνικό θέατρο
Το έργο αγαπήθηκε πολύ από το ελληνικό θέατρο και ανέβηκε πολλές φορές στην ελληνική σκηνή. Συνεχίζει, φυσικά, να ανεβαίνει ως και σήμερα. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στην ελληνική σκηνή μόλις το 1949 με τον τίτλο «Τα παιδιά είναι παιδιά» και με πρωταγωνιστές τους Αλέκα Κατσέλη και Γιώργο Γληνό. Το 1978, ανέβηκε σε σκηνοθεσία Μάουρο Μπολονίνι με πρωταγωνιστές την Έλλη Λαμπέτη και το Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Αργότερα και λόγω της μεγάλης επιτυχίας της παράστασης η Λαμπέτη το επανέλαβε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με συμπρωταγωνιστή πλέον το Τίτο Βανδή. Το 1986, το έργο ανέβηκε με την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο ρόλο της Φιλουμένας και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ να υποδύεται εκ νέου τον Ντομένικο Σοριάνο, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου.
Το 2015 η Ελένη Ράντου διασκεύασε το κλασικό έργο του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο σε μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ, ενσαρκώνοντας τη Φιλουμένα, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασούλη με συμπρωταγωνιστή τον Άλκη Κούρκουλο.
Πηγές:
- Εντουάρντο ντε Φιλίππο Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org Τελευταία πρόσβαση 19/1/20
- Φιλουμένα Μαρτουράνο Ανακτήθηκε από https://www.e-la-theatro.gr/l/filoymena-martoyrano/ τελευταία πρόσβαση 19/1/20
- Εντουάρντο ντε Φιλἰπππο: Ο Ναπολιτάνος δημιουργός της Φιλουμένας -ανακτήθηκε από https://www.timesnews.gr -τελευταία πρόσβαση 19/1/20
- Φιλουμένα -Εθνικό θέατρο (2015) Ανακτήθηκε από https://www.n-t.gr -Τελευταία πρόσβαση 19/4/20
