Το Θέατρο Εξαρχείων στεγάζεται σε μία από τις πιο ζωντανές γειτονιές στην καρδιά του κέντρου της Αθήνας και συγκεκριμένα σε ένα διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο στην οδό Θεμιστοκλέους 69. Το Θέατρο Εξαρχείων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της περιοχής και έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία 140 χρόνων να αφηγηθεί. Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Θέατρο Εξαρχείων οικοδομήθηκε τη δεκαετία του 1880-1890 και αρχικά αποτέλεσε την κατοικία της οικογένειας Γενναδίου. Επρόκειτο, όμως, να μετατραπεί σε χώρο πολιτισμικής παραγωγής τη δεκαετία του 1980 με πρωτοβουλία του Τάκη Βουτέρη και της Αννίτας Δεκαβάλλα. Η Αννίτα Δεκαβάλλα είναι ηθοποιός και έχει ασχοληθεί με τη μουσική, τη μετάφραση λογοτεχνικών κειμένων καθώς και με τηλεοπτικές/ραδιοφωνικές παραγωγές θεατρικών έργων. Ο Τάκης Βουτέρης είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και σύντροφος της Αννίτας. Οι δυο τους έψαχναν τότε ένα νέο μέρος για να συνεχίσουν την καλλιτεχνική τους δραστηριότητα μετά το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά.
Την ανακατασκευή του κτιρίου ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο πατέρας της Αννίτας, αρχιτέκτονας και ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας. Πρόκειται για μία πρωτότυπη διασκευή νεοκλασικής κατοικίας σε θέατρο. Ήταν απόλυτα εναρμονισμένη με την επιθυμία του Τάκη Βουτέρη για ένα υπαίθριο θέατρο απαλλαγμένο από την αίσθηση των τοίχων ενός κλειστού χώρου. Πιο συγκεκριμένα, η αίθουσα του θεάτρου Εξαρχείων έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να θυμίζει την αρχική μορφή των θεατρικών παραστάσεων, που πραγματοποιούνταν στην ύπαιθρο.
Παράλληλα, από το παραδοσιακό κτίριο διατηρήθηκαν η πρόσοψη, το υπόγειο, η ζώνη κατακόρυφων επικοινωνιών και οι χώροι του ισογείου. Aπό αυτούς, οι χώροι της πρόσοψης, είσοδος και φουαγιέ, κράτησαν τα νεοκλασικά τους χαρακτηριστικά, ενώ οι χώροι του βάθους διασκευάστηκαν για να εξυπηρετήσουν τα βοηθητικά του θεάτρου. Οι όψεις του κτηρίου χρωματίστηκαν με βάση την παλέτα των νεοκλασικών της Αίγινας, ένα νησί με το οποίο είχαν αναπτύξει στενούς δεσμούς οι ιδιοκτήτες. Στην επιλογή των χρωμάτων συμμετείχε ο ζωγράφος Πάρις Πρέκας. Το μπλε, το κόκκινο και η ώχρα που κοσμούν το Θέατρο Εξαρχείων παραπέμπουν στην καλλιτεχνική παραγωγή αρχαίων πολιτισμών. Πρέπει να τονιστεί πως η Αννίτα Δεκαβάλλα επέδειξε ιδιαίτερο πάθος και φιλοπονία για να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Τα εγκαίνια του θεάτρου πραγματοποιήθηκαν τον Ιανουάριο του 1990. Η θεατρική παραγωγή του Θεάτρου Εξαρχείων υπήρξε πλούσια έως και το 2010 και τροφοδοτήθηκε κυρίως από κρατικές επιχορηγήσεις. Η πρώτη παράσταση που ανέβηκε στο θέατρο Εξαρχείων ήταν το έργο “Μην ακούς τη βροχή”. Στόχος του θεάτρου ήταν να εξοικειώσει το ελληνικό κοινό με άγνωστα για εκείνο ως τότε έργα της ξένης δραματουργίας. Το Τίμημα του Άρθουρ Μίλλερ, η Έντα Γκάμπλερ και ο Αρχιμάστορας Σόλενς του Ίψεν, ο Κυμβελίνος του Σαίξπηρ είναι μερικά μόνο από αυτά που έχουν ανέβει κατά καιρούς στο Θέατρο Εξαρχείων. Δυστυχώς με τη διακοπή των επιχορηγήσεων από την κυβέρνηση μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των παραστάσεων.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως οι δυο τους μετά το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά επέλεξαν να δημιουργήσουν το Θέατρο Εξαρχείων. Όπως έχουν δηλώσει και οι ίδιοι, τα Εξάρχεια είναι η γειτονιά της αμφισβήτησης, της επανάστασης και της διακίνησης ιδεών. Αποτελούν στέγη οραμάτων, ονείρων, καλλιτεχνικών πειραματισμών καθώς και χώρο πνευματικής όσμωσης μεταξύ φοιτητών, διανοούμενων και ανθρώπων που δεν επαναπαύονται και πάντα ψάχνουν κάτι νέο να δημιουργήσουν. Η ατμόσφαιρα που αποπνέει αυτή η περιοχή ταίριαζε απόλυτα με τις επιδιώξεις τους.
Το Θέατρο Εξαρχείων παίζει ενεργό ρόλο στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της περιοχής, θέτοντας ως στόχο του την αναβάθμιση της καθημερινής ζωής των κατοίκων της. Είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο σχετικά με τις ανθρώπινες ανάγκες και ακολουθεί τις πνευματικές επιταγές της εποχής. Ειδικότερα, στηρίζει κινητοποιήσεις και συλλογικότητες που υπάρχουν στην περιοχή. Για παράδειγμα, στήριξε την πρωτοβουλία για το Πάρκο Ναυαρίνου πριν 2 χρόνια. Επίσης, φιλοξενεί συνελεύσεις, προβολές και βραδιές λογοτεχνίας και προσφέρει στέγαση στη Χορωδία Εξαρχείων. Το Θέατρο Εξαρχείων έχει πάντα κάτι νέο να προτείνει και επιχειρεί να διαμορφώσει μία νέα σχέση κοινού-ηθοποιών, επαναπροσδιορίζοντας το ρόλο και την αποστολή του ηθοποιού. Όπως, άλλωστε, έχει δηλώσει και ο ίδιος ο Τάκης Βουτέρης :
Στόχος του Θεάτρου Εξαρχείων είναι οι ηθοποιοί να απεμπλακούμε από τη στείρα λογική και κάθε φορά που ανεβαίνει ένα έργο να εκπλήσσουμε ακόμη και τον εαυτό μας. Το συναίσθημα, η φαντασία είναι οι λόγοι για να κάνεις και να δεις θέατρο, να μπορέσεις να αγγίξεις τον άλλον στην καρδιά και το στομάχι, να τον ξεσηκώσεις.
Πηγές:
- Ιστοσελίδα 1: https://www.lifo.gr/articles/almanac/93259
- Ιστοσελίδα 2: https://www.inexarchia.gr/story/local/theatro-ton-exarheion-diatiriteo-tis-themistokleoys-poy-anadyei-tin-myrodia-ton-tehnon
- Ιστοσελίδα 3: https://www.inexarchia.gr/events/theatro/theatro-exarheion-anoigei-kai-pali-me-ton-kymvelino-toy-saixpir
