Το Ρουμλούκι (ή Καμπανία) είναι περιοχή του βορειοανατολικού τμήματος της πεδιάδας της Ημαθίας. Το χωριό διασχίζει ο ποταμός Αλιάκμονας, ενώ ανατολικά εκτείνεται έως τον Αξιό. Η περιοχή περιλαμβάνει 50 οικισμούς, με πιο γνωστό αυτόν της Αλεξάνδρειας, παλαιότερα Γιδάς. Ρουμλούκι σημαίνει “ο τόπος που κατοικούν Έλληνες”. Είναι μια προσφώνηση που έδωσαν οι Τούρκοι κατακτητές, όταν έφτασαν στην περιοχή και είδαν το αμιγές των κατοίκων. Συγκεκριμένα την ονόμασαν Rumlik (Ρουμλούκ) τουρκική λέξη που παράγεται από το “Ρουμ” (= Ρωμιός, Έλληνας) και τον επιθετικό προσδιορισμό “–lik” (-λουκ), που σημαίνει τόπος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα επίθετα των κατοίκων, που έχουν την κατάληξη “-όπουλος”, χαρακτηριστικό των κατοίκων της Πελοποννήσου.
Η ιστορία του τόπου
Ο εύφορος αυτός πεδινός χώρος κατοικήθηκε από τους αρχαιότατους χρόνους. Οι πρώτες πληροφορίες για το γεωγραφικό χώρο, ήταν ότι επρόκειτο για μία αμμουδερή περιοχή (ψαμμαθώδης χώρος), ανάμεσα στα βουνά. Πρώτα σημάδια για την κατοίκηση της περιοχής κατά τα προϊστορικά χρόνια, βρίσκουμε στη Ν. Νικομήδεια και στην τούμπα της Κυψέλης. Το 650 π.Χ. το έθνος των Μακεδόνων κράτησαν την περιοχή ως αποκλειστική αποικία τους. Από το 336 π.Χ., όπου γίνεται η στέψη του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ξεκινά μια λαμπρή περίοδος για τους Ρουμλουκιώτες και τους Μακεδόνες. Μέχρι και σήμερα οι κάτοικοι του Ρουμλουκιού αρέσκονται να αποδίδουν κάθε αρχαίο κτίσμα ή εύρημα της περιοχής στον Μεγαλέξανδρο. Τον Ιούνιο του 168 π.Χ. οι ρωμαϊκές λεγεώνες εισέβαλαν και κατέκτησαν αμαχητί την πεδιάδα.
Η βυζαντινή περίοδος βρήκε την εύφορη πεδιάδα του Αλιάκμονα να ανήκει σε πλούσιους γαιοκτήμονες της Βέροιας και της Θεσσαλονίκης. Οι επιδρομές των Σλάβων και η εγκατάσταση τους κατά τον 7ο έφερε αλλαγές στον τόπο. Σταθμός στο Ρουμλούκι και την ιστορία του ,ήταν η δημιουργία του χωριού Επισκοπή τον 10ο αιώνα. Κατά τους σκοτεινούς χρόνους των πρώτων χρόνων της Τουρκοκρατίας οι πληροφορίες για το Ρουμλούκι είναι ελάχιστες. Το 1822, μετά την καταστροφή της Νάουσας, γνώρισαν και τα χωριά του Ρουμλουκιού το ολοκαύτωμα και την πυρπόληση. Το ίδιο συνέβη και το 1878 κατά την επανάσταση στα Πιέρια. Έτσι, ενώ στη Ν. Ελλάδα ιδρύεται από το 1830 ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, το Ρουμλούκι παραμένει άλλα ογδόντα περίπου χρόνια κάτω από τούρκικο ζυγό.
Το 1912-13 με τους Βαλκανικούς πολέμους έγινε δυνατή η απελευθέρωση της Μακεδονίας. Στις 17 Οκτωβρίου του 1912 εισήλθαν τα ελληνικά στρατεύματα στο Γιδά και το Ρουμλούκι και ενσωματώθηκαν επίσημα πλέον στην Ελλάδα.
Η καθημερινή ζωή στο Ρουμλούκι
Η εδαφολογική διαμόρφωση της περιοχής, λόγω της πλούσιας βλάστησης και των πολλών παλιότερα δασών και βοσκότοπων συντέλεσε στο να αναπτυχθεί μία οικονομία κατεξοχήν γεωργοκτηνοτροφική. Τα κυριότερα επαγγέλματα των κατοίκων του Ρουμλουκιού προς τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν γεωργοί, ζευγαράδες και κτηνοτρόφοι. Κάποια άλλα επαγγέλματα των κατοίκων ήταν γανωτήδες, τσαγκαράδες, ράφτες και φυσικά δάσκαλοι και ιερείς. Η ζωή των Ρουμλουκιωτών ήταν απλή και σπάνια επικοινωνούσαν με ξένα χωριά. Τα χωριά του Ρουμλουκιού χαρακτηρίζονταν από την αυτάρκεια τους ιδιαίτερα στις πρώτες ύλες. Μόνο για ιδιαίτερες ανάγκες οι Ρουμλουκιώτες ταξίδευαν ως τη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη.
Ο τομέας της χειροτεχνίας που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα ήταν η διακοσμητική, ενώ η οικοδομική καθυστέρησε πολύ. Οι Ρουμλουκιώτες χρησιμοποιούσαν ξύλινα κυρίως αντικείμενα για την καθημερινή τους χρήση, τα οποία προμηθεύονταν από τη Βέροια και ακολουθούσαν τον ομοιόμορφο μακεδονικό τύπο.
Οι γυναίκες στο Ρουμλούκι ασχολούνταν ιδιαίτερα με την υφαντική. Κάθε γυναίκα έπρεπε να υφάνει τα ρούχα που χρειάζονταν για το σπίτι της και την οικογένεια της και κάθε νέα κοπέλα έπρεπε να υφάνει μόνη της τα προικιά της. Το ύφασμα που συνήθιζαν να υφαίνουν στον αργαλειό ήταν το σκούτι (μαλλί προβάτου). Μία άλλη ασχολία των γυναικών του Ρουμλουκιού ήταν το κέντημα κυρίως στο χέρι. Με τον καιρό, όμως αναγκάστηκαν να παρατήσουν το κέντημα και να ασχοληθούν με τις δουλειές του αγρού και ιδιαίτερα μετά την απελευθέρωση του Ρουμλουκιού. Τα κεντήματα τους περιορίζονταν στο στολισμό των πουκάμισων. Τα ρουμλουκιώτικα κεντήματα θεωρούνται από τα αγνότερα και τελείως ανεπηρέαστα από ξένες επιδράσεις ελληνικά κεντήματα.
Η χαρακτηριστική φορεσιά
Οι γυναίκες του Ρουλμουκιού, για πάρα πολλά χρόνια σε καθημερινή βάση, φορούσαν με τελετουργικό τρόπο την σύνθετη και ιδιόμορφη ενδυμασία. ήταν προσαρμοσμένη ανάλογα στα στάδια της ζωής τους, έτσι ώστε να απεικονίζει και την κοινωνική τους καταξίωση. Θεωρείται κατάλοιπο στρατιωτικής ενδυμασίας, με κυρίαρχο στοιχείο ο χαρακτηριστικός κεφαλόδεσμος που παραπέμπει σε περικεφαλαία. Είναι από τις πολυπλοκότερες και χαρακτηριστικότερες γυναικείες φορεσιές της Ελλάδος.
Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την διάρκεια της απουσίας του Μ. Αλεξάνδρου εισέβαλαν στην περιοχή εισβολείς. Οι γυναίκες πήραν τα όπλα και εκτόπισαν τον εχθρό. Όταν ο Αλέξανδρος έμαθε το γεγονός, διέταξε όλους ατους άνδρες, να βγάλουν και να παραδώσουν στις γυναίκες, τις περικεφαλαίες τους. Από τότε οι γυναίκες του Ρουμλουκιού τη φορούν με καμάρι. Ο περίπλοκος κεφαλόδεσμος φτιαχνόταν από λευκή και μαύρη μαντίλα καθώς κι από δύο σειρές μεταξωτές πυκνές φούντες μαύρες, ενωμένες σε ένα χρυσοκέντητο ύφασμα. Το τακτοποιούσαν σκαλώνοντας τον με λουλουδάτες καρφίτσες και βαριά αλυσιδωτά κοσμήματα.Όταν γερνούσαν ή χήρευαν έβγαζαν το “κατσούλι” και φορούσαν απλή μαύρη μαντίλα.
Πηγές:
Σύνταξη κειμένου: Βασιλική Τριανταφυλλοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
