Ένα όνειρο μπορεί να εξηγηθεί ως μια διαδοχή αισθήσεων, συναισθημάτων, ιδεών και εικόνων που εμφανίζονται ακούσια στο μυαλό ενός ατόμου κατά τη διάρκεια ορισμένων σταδίων του ύπνου. Δεν είναι πραγματικά κατανοητό ποιος είναι ο σκοπός και το περιεχόμενο των ονείρων, αλλά σίγουρα αποτέλεσαν αντικείμενο θρησκευτικού και φιλοσοφικού ενδιαφέροντος και θέμα επιστημονικής εικασίας σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία. Είναι ενδιαφέρον ότι η επιστημονική μελέτη των ονείρων είναι γνωστή ως Ονειρολογία.
Τα όνειρα είναι ιστορίες και εικόνες που δημιουργεί το μυαλό μας ενώ κοιμόμαστε. Μπορεί να είναι διασκεδαστικά, ρομαντικά, ενοχλητικά, τρομακτικά και μερικές φορές περίεργα. Όλοι κάνουμε όνειρα, ακόμα κι αν δεν το θυμόμαστε την επόμενη μέρα. Μπορούν να σας κάνουν να νιώσετε χαρούμενοι, λυπημένοι ή φοβισμένοι. Και μπορεί να φαίνονται μπερδεμένα ή απόλυτα λογικά. Τα όνειρα μπορούν να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αρκεί να λάβετε υπόψη τα αμέτρητα βιβλία, ταινίες, ποιήματα, πίνακες και τραγούδια σχετικά με το θέμα για να κατανοήσετε ότι τα όνειρα ήταν πάντα πηγή ανθρώπινης περιέργειας και ίντριγκας.
Η ιστορία της ερμηνείας των ονείρων
Για αιώνες οι άνθρωποι αναλογίζονταν το νόημα των ονείρων. Οι πρώτοι πολιτισμοί θεωρούσαν τα όνειρα ως μέσο μεταξύ του επίγειου κόσμου μας και του κόσμου των θεών. Γυρίζοντας πίσω περίπου 5000 χρόνια στη Μεσοποταμία, τα παλαιότερα καταγεγραμμένα όνειρα τεκμηριώθηκαν σε πήλινες πλάκες. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν τα όνειρα απλώς μια διαφορετική μορφή θέασης, με εκπαιδευμένους ονειροπόλους να χρησιμεύουν ως μάντεις για να βοηθήσουν στο σχεδιασμό μαχών και στη λήψη πολιτειακών αποφάσεων (Thonemann, 2020). Στη ρωμαϊκή και ελληνική περίοδο, οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα όνειρα ήταν μηνύματα που στέλνονταν απευθείας από μία ή περισσότερες θεότητες, από νεκρούς ανθρώπους και ότι ήταν οι προβλέψεις του μέλλοντος. Στη συνέχεια, υπήρχαν πολιτισμοί που εξασκούσαν την επώαση ονείρων, με την πρόθεσή τους να καλλιεργήσουν όνειρα προφητείας (Carroy, 2019).
Τα όνειρα στο κόσμο της ψυχολογίας
Η συμβολή της ψυχολογίας στην κατανόηση της σημασίας και του σκοπού των ονείρων είναι μακρά και διαρκής. Στις αρχές του 1900, ο Sigmund Freud έγραψε εκτενώς για τη θεωρία των ονείρων και τις ερμηνείες τους. Ο Φρόιντ πίστευε ότι τα όνειρα είναι μια εκδήλωση των βαθύτερων αγωνιών και επιθυμιών μας, που συχνά σχετίζονται με απωθημένες παιδικές εμμονές ή αναμνήσεις. Επιπλέον, πίστευε ότι σχεδόν κάθε θέμα των ονείρων, ανεξάρτητα από το περιεχόμενό του, αντιπροσώπευε την απελευθέρωση της σεξουαλικής έντασης. Στο « Η ερμηνεία των ονείρων », ο Φρόιντ έγραψε ότι τα όνειρα είναι «μεταμφιεσμένες εκπληρώσεις απωθημένων επιθυμιών». Περιέγραψε επίσης δύο διαφορετικά συστατικά των ονείρων: έκδηλο περιεχόμενο (πραγματικές εικόνες) και λανθάνον περιεχόμενο (κρυφό νόημα) (Freud, 2019).
Ο Carl Jung υιοθέτησε μια πιο αυστηρή προσέγγιση, εξηγώντας τα όνειρα ως ένα είδος «σχηματισμένης ενέργειας», ενσωματώνοντας συναισθήματα ή σκέψεις που απελευθερώνονται από το βαθύ υποσυνείδητο και παρασύρονται σε αφηγήσεις από υψηλότερες περιοχές του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τον Jung, ορισμένα σύμβολα στα όνειρα αντανακλούσαν καθολικά αρχέτυπα με σημασίες που είναι παρόμοιες για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τον πολιτισμό ή την τοποθεσία (Lawson, 2018).
Ο Φινλανδός ψυχολόγος Antti Revonsuo είναι ένας από τους τελευταίους ερευνητές που πρότεινε μια θεωρία για τη λειτουργία των ονείρων. Ανέφερε ότι τα όνειρα είναι ένα εξελικτικό χαρακτηριστικό που έχει σχεδιαστεί για να μας βοηθήσει να εξασκηθούμε στο να είμαστε ασφαλείς (Robbins, 2018).
Έχουν άραγε τα όνειρα σκοπό;
Το γιατί οι άνθρωποι ονειρεύονται παραμένει ένα από τα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα της επιστήμης της συμπεριφοράς. Τα όνειρα έχουν έναν σκοπό, αλλά μπορεί να μην είναι να μας στέλνουν μηνύματα για αυτοβελτίωση ή για το μέλλον, όπως πολλοί πιστεύουν. Αντίθετα, πολλοί ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι τα όνειρα μεσολαβούν στην εδραίωση της μνήμης και στη ρύθμιση της διάθεσης, μια διαδικασία που μοιάζει λίγο με την ολονύκτια θεραπεία (Hoss & Gongloff, 2019).
Σήμερα, πολλοί άνθρωποι βλέπουν τα όνειρα ως μια σύνδεση με το ασυνείδητο μυαλό. Υπάρχουν διάφορες φύσεις των ονείρων, όπως συναρπαστικά, τρομακτικά, μελαγχολικά, μαγικά, περιπετειώδη, ακόμη και σεξουαλικά και τα όνειρά μας φαίνονται να κυμαίνονται από κανονικά και συνηθισμένα μέχρι παράξενα και εντελώς σουρεαλιστικά. Όπως υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το γιατί ονειρευόμαστε, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το τι σημαίνουν τα όνειρα. Μερικοί ειδικοί λένε ότι τα όνειρα δεν έχουν καμία σχέση με τα πραγματικά συναισθήματα ή τις σκέψεις μας.
Περίεργες ιστορίες του μυαλού
Τα όνειρα φαίνεται να μας βοηθούν να επεξεργαστούμε τα συναισθήματα κωδικοποιώντας και κατασκευάζοντας αναμνήσεις από αυτά. Αυτό που βλέπουμε και βιώνουμε στα όνειρά μας μπορεί να μην είναι απαραίτητα αληθινό, αλλά τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτές τις εμπειρίες σίγουρα είναι. Οι ιστορίες των ονείρων μας ουσιαστικά προσπαθούν να αφαιρέσουν το συναίσθημα από μια συγκεκριμένη εμπειρία δημιουργώντας μια ανάμνησή της.
Οι νύχτες μας θα ήταν πιθανότατα πιο ήσυχες και ο ύπνος μας πιο γαλήνιος αν δεν ονειρευόμασταν καθόλου, ή τουλάχιστον δεν ονειρευόμασταν τόσο πολύ. Αλλά το μυαλό μας δεν θα ήταν τόσο πλούσιο, ούτε ο εγκέφαλός μας τόσο εύστροφος. Η αίθουσα προβολών του εγκεφάλου μπορεί μερικές φορές να σας φθείρει, αλλά όπως όλα τα καλά θέατρα, σπάνια θα σας αφήσει να βαρεθείτε.
«Το όνειρο είναι η απόδειξη, ότι το να φαντάζεται, το να ονειρεύεται αυτό που δεν έχει υπάρξει, είναι μια από τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.» ~ Milan Kundera
Advertising
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Carroy, J. (2019). A History of Dreams and the Science of Dreams: Historiographical Questions. In Histories of Dreams and Dreaming (pp. 17-32). Palgrave Macmillan, Cham. Doi: https://doi.org/10.1007/978-3-030-16530-7_2
Freud, S. (2019). Dream Psychology. BoD-Books on Demand. E-book, Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου 2022
Hoss, R. J., & Gongloff, R. P. (2019). Dreams: Understanding biology, psychology, and culture, Vol. 2. Greenwood Press/ABC-CLIO. E-book, Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου 2022
Lawson, T. T. (2018). Carl Jung, Darwin of the mind. Routledge. E-book, Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου 2022
Robbins, P. R. (2018). The psychology of dreams. McFarland. E-book, Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου 2022
Thonemann, P. (2020). An Ancient Dream Manual: Artemidorus’ The Interpretation of Dreams. Oxford University Press. E-book, Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου 2022
