Στη σχολική τάξη απαντώνται μαθητές με ποικίλες μαθησιακές ικανότητες με αποτέλεσμα το αναλυτικό πρόγραμμα να μη συνάδει πάντα με τις ανάγκες τους. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία έρχεται να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών και να καταστήσει τη μάθηση εφικτή για όλους. Πιο συγκεκριμένα, η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελεί έναν τρόπο σκέψης πάνω στη διδασκαλία που προτείνει την εφαρμογή εξατομικευμένων διδακτικών στόχων. Μέσω αυτής όλοι αποκτούν πρόσβαση στη γνώση και συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα αξιοποιώντας τις δυνατότητές τους, οι οποίες με την παραδοσιακή διδασκαλία θα έμεναν στην αφάνεια. Το εν λόγω μοντέλο διδασκαλίας και μάθησης στηρίζεται στη θεωρία μάθησης του οικοδομισμού και του κοινωνικού οικοδομισμού.
Πώς εφαρμόζεται όμως στην πράξη;
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για μαθητές με ειδικές ανάγκες αλλά και για χαρισματικούς μαθητές. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι η διαφοροποίηση δεν συνεπάγεται διαφορετικό αναλυτικό πρόγραμμα για κάθε μαθητή ή κατάτμηση της τάξης σε ομάδες βάσει δυνατοτήτων. Τουναντίον, η διαφοροποιημένη διδασκαλία προσπαθεί να αμβλύνει το φαινόμενο της σχολικής αποτυχίας και να προάγει την ενεργητική συμμετοχή όλων των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία. Στην διαδικασία αυτή ο εκπαιδευτικός έχει καθοδηγητικό και υποστηρικτικό ρόλο και όχι πρωταγωνιστικό όπως είθισται στην παραδοσιακή διδασκαλία. Η διαφοροποίηση αφορά το περιεχόμενο, τη διαδικασία (μέθοδοι και στρατηγικές) και τα προϊόντα μάθησης. Κατά την εφαρμογή της ο εκπαιδευτικός πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του την ετοιμότητα του μαθητή, τα ενδιαφέροντα του και το μαθησιακό του προφίλ. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι μαθητές ασχολούνται με διαφορετικό υλικό, κανένας μαθητής δεν νιώθει να στιγματίζεται, γεγονός που επιδρά θετικά στην ψυχολογία και την αυτοπεποίθηση του.
Η αξιολόγηση των μαθητών στα πλαίσια της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
Εκτός από τον τρόπο διδασκαλίας, η διαφοροποίηση εφαρμόζεται και στον τρόπο αξιολόγησης των μαθητών. Η διαφοροποιημένη αξιολόγηση είναι μια συνεχής διαδικασία κατά την οποία ο εκπαιδευτικός συλλέγει δεδομένα πριν, κατά την διάρκεια και μετά το πέρας της διδασκαλίας. Αυτό συμβαίνει προκειμένου να εντοπίσει τις αδυναμίες και τις δυνατότητες των μαθητών. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η αξιολόγηση έχει ως στόχο τη σύγκριση του μαθητή με τον ίδιο του τον εαυτό και όχι με τους συμμαθητές του.
Οι μορφές της αξιολόγησης είναι η διαγνωστική, η διαμορφωτική και η τελική/αθροιστική. Η πρώτη λαμβάνει χώρα πριν την έναρξη της διδασκαλίας και αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών. Η διαδικασία αυτή βοηθάει να τεθούν κατάλληλοι μαθησιακοί στόχοι. Η δεύτερη αξιολόγηση συντελείται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και εξετάζει την πρόοδο των μαθητών σε σχέση με τους μαθησιακούς στόχους. Κατά τη διαδικασία αυτή, είναι σημαντική η ανατροφοδότηση που παρέχεται στο μαθητή, ώστε να μαθαίνει από τα λάθη του. Η τελευταία μορφή αξιολόγησης παρέχει μία ολοκληρωμένη εικόνα τόσο στον εκπαιδευτικό όσο και στο μαθητή αναφορικά με τη συνολική επίτευξη των μαθησιακών στόχων.
Συμπερασματικά θα λέγαμε λοιπόν ότι η διαφοροποιημένη διδασκαλία σέβεται τις ιδιαιτερότητες των μαθητών, θέτει τον μαθητή στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας και προάγει τη συνεκπαίδευση όλων των μαθητών στα πλαίσια της γενικής τάξης.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:
Βαλιαντή, Σ. (2013). Αποτελεσματική διδασκαλία σε τάξεις μικτής ικανότητας μέσω της διαφοροποίησης της διδασκαλίας: από τη θεωρία στην πράξη. Στο “Διαφοροποιημένη διδασκαλία: Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές πρακτικές“. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.
Παπαναστασίου, Φ. (2017). Διαφοροποιημένη διδασκαλία – Τί είναι και πώς εφαρμόζεται; Ανακτήθηκε από https://eidikospaidagogos.gr/diaforopoiimeni-didaskalia-2/ (τελευταία πρόσβαση 22.11.2020)
Χολέβας, Ν., Αλεξόπουλος, Δ., & Αναστασόπουλος, Ν. (2018). Διαφοροποιημένη διδασκαλία και αξιολόγηση: Ενδεικτικό σχέδιο στο μάθημα της Γλώσσας του Δημοτικού Σχολείου. Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης, 4, 130-143. Ανακτήθηκε από https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/dialogoi/article/view/16126 (τελευταία πρόσβαση 22.11.2020)
