Υπάρχουν ποικίλες θεραπευτικές παρεμβάσεις που εφαρμόζονται στα άτομα με αυτισμό. Κάθε θεραπευτική προσέγγιση είναι προσαρμοσμένη στο επίπεδο λειτουργικότητάς του κάθε ατόμου. Ο αυτισμός είναι μία πολύπλοκη αναπτυξιακή διαταραχή και στην προκειμένη περίπτωση καθίσταται αποτελεσματική η εφαρμογή της επιστήμης της εργοθεραπείας . Η εργοθεραπεία είναι η επιστήμη που συμβάλλει σημαντικά στην προαγωγή υγείας και ευημερίας μέσω της δράσης και της απασχόλησης με δραστηριότητες που νοηματοδοτούν το ίδιο το άτομο. Επισημαίνεται πως τα πλαίσια εργοθεραπευτικών προγραμμάτων, τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν βελτίωση στο επίπεδο επικοινωνίας, κοινωνικής αλληλεπίδρασης και γνωστικών δεξιοτήτων. Αξίζει να σημειωθεί πως τα άτομα άτομα στην Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος εμφανίζουν διαφορές στο πλήθος και στη βαρύτητα των αυτιστικών χαρακτηριστικών. Για το λόγο αυτό, η έννοια του Φάσματος περιγράφει την ανομοιογένεια που παρατηρείται στα άτομα που φέρουν την ίδια διάγνωση.
Διαδικασία εργοθεραπευτικής παρέμβασης
Κατά τη διαδικασία της εργοθεραπευτικής παρέμβασης, είναι απαραίτητη η αξιολόγηση και η θέσπιση σκοπού και επιμέρους στόχων. Στη διαδικασία της αξιολόγησης συλλέγονται σημαντικές πληροφορίες που αναδεικνύουν τις βασικές θεραπευτικές ανάγκες του κάθε ατόμου με αυτισμό. Σημειώνεται λοιπόν η κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξή του. Παρατηρείται η δυνατότητα ανάπτυξης και διατήρησης σχέσεων και η ανταπόκριση του ατόμου με αυτισμό στα πλαίσια μη λεκτικής επικοινωνίας (ή εξωλεκτικής επικοινωνίας). Αυτό σημαίνει πως πρέπει να διαπιστώνεται αν υπάρχουν δυσκολίες προσαρμογής της συναισθηματικής έκφρασης στις ανάλογες κοινωνικές περιστάσεις. Ακόμη, οφείλει ο εργοθεραπευτής να αξιολογεί τα επίπεδα λόγου, την ικανότητα συγκέντρωσης προσοχής και τη δυνατότητα συμμετοχής σε παιχνίδι. Εν συνεχεία, η θέσπιση σκοπού και στόχων συνιστούν τις κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό της εξατομικευμένης παρέμβασης.
Η αποτελεσματική υλοποίηση του εξατομικευμένου προγράμματος προϋποθέτει τη σωστή επιλογή δραστηριοτήτων. Είναι μείζονος σημασίας η κάθε δραστηριότητα να προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε ατόμου με αυτισμό. Είναι εξίσου σημαντικό η κάθε δραστηριότητα να επιδοκιμάζεται από το ίδιο το άτομο με αυτισμό. Να αναλύεται σε επιμέρους δραστηριότητες που να συμβάλλουν στην επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. Ακόμη, πρέπει το άτομο να νιώθει ασφαλές και να μπορεί να εκφράζει τα συναισθήματα του. Αυτό συντελεί στην επιτυχή έκβαση του προγράμματος. Τέλος, υπογραμμίζεται η ανάγκη να σχετίζεται η κάθε δραστηριότητα με τους βασικούς τομείς της ζωής.
Ενδεικτικές δραστηριότητες εργοθεραπείας
Θεμελιώδους σημασίας είναι οι δραστηριότητες αυτοφροντίδας ή αυτοεξυπηρέτησης. Οι εν λόγω δραστηριότητες καθημερινής ζωής διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αυτονόμηση του ατόμου με αυτισμό. Επιπλέον, σχεδιάζονται δραστηριότητες που προσανατολίζονται στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μέσω της δημιουργικής απασχόλησης. Ζωντανό παράδειγμα είναι οι δραστηριότητες αδρής και λεπτής κινητικότητας, όπως το πέταγμα της μπάλας (αδρή κινητικότητα) ή δραστηριότητες με ψαλίδι, μολύβι κ.α. που απαιτούν έλεγχο, προσοχή και ακρίβεια. Εφαρμόζονται ακόμη δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν υποδιέγερση ή υπερδιέγερση σε αισθητηριακά ερεθίσματα. Είναι σημαντικό τα άτομα με αυτισμό να μπορούν διακρίνουν και να ανταποκρίνονται άμεσα στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Έτσι, πραγματοποιούνται δραστηριότητες με τετράγωνη κούνια, τραμπολίνο κ.α. Προτείνονται, επίσης, δραστηριότητες απτικής διάκρισης που κλίνονται τα άτομα με αυτισμό να αναγνωρίσουν μέσω της αφής συγκεκριμένα αντικείμενα.
Με βασικό γνώμονα τη προώθηση της υγείας και της ευεξίας, ενδείκνυται, λοιπόν, η εφαρμογή της επιστήμης της εργοθεραπείας. Τα άτομα με αυτισμό εμπλέκονται σε δραστηριότητες που έχουν κοινωνική σημασία και αποβλέπουν στην ανεξαρτητοποίηση τους. Είναι γεγονός πως λόγω της πολύπλοκης φύσης του αυτισμού ενδέχεται να μην επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι στόχοι. Για το λόγο αυτό πραγματοποιείται τροποποίηση του σχεδιασμού του προγράμματος, ο οποίος να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα. Είναι γεγονός πως η εργοθεραπεία προσφέρει σημαντικά οφέλη στην ανάπτυξη αισθητικοκινητικών και ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων. Οι δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν τα άτομα με αυτισμό δίνουν σκοπό και νόημα στη ζωή τους.
