Το παρόν άρθρο
Υπάρχει ιδανική διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών; Πώς επηρεάζει η ηλικιακή διαφορά των αδελφών την ποιότητα της σχέσης τους; Υπάρχουν διαφορές στις αναγνωστικές και μαθηματικές επιδόσεις μεταξύ αδελφών με μεγάλη ηλικιακή διαφορά και αδελφών με μικρή ηλικιακή διαφορά; Πώς η ηλικιακή διαφορά συνδέεται με τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές;
Πολλοί γονείς δεν έχουν το προνόμιο να επιλέξουν τη διαφορά ηλικίας που θα έχουν τα παιδιά τους λόγω παραγόντων όπως είναι η ηλικία τους, η γονιμότητα και οι οικονομικοί περιορισμοί. Ωστόσο, οι ερευνητικές μελέτες έχουν διερευνήσει εκτενώς το προαναφερόμενο ζήτημα και έχουν προτείνει την ιδανική διαφορά ηλικίας των αδελφών. Επειδή η ηλικιακή διαφορά μεταξύ των αδελφών είναι ένα θέμα που σχετίζεται άμεσα με το χρονικό διάστημα μεταξύ της μίας κύησης από την άλλη, θα παρουσιαστούν πρώτα κάποια ερευνητικά ευρήματα που προτείνουν το ιδανικό χρονικό διάστημα της μίας κύησης από την άλλη.
Οι συστάσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας
- Το 2005, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (εφεξής ΠΟΥ) συνέστησε ένα διάστημα 24 μηνών πριν από την προσπάθεια της επόμενης κύησης και ένα διάστημα 33 μηνών πριν από τον επόμενο τοκετό για την καλύτερη υγεία της μητέρας και του παιδιού (WHO, 2007).
- Μία άλλη σύσταση του ΠΟΥ συμβουλεύει τις γυναίκες που λόγω αποβολής διακόπηκε η κύησή τους, να περιμένουν για ένα διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών πριν προσπαθήσουν την επόμενη κύησή τους (WHO, 2007).
Ευρήματα μίας πρόσφατης μετα-αναλυτικής έρευνας
Τα ακραία μεσοδιαστήματα κύησης (<6 μήνες και ≥ 60 μήνες) συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων εκβάσεων της κύησης
Μία πρόσφατη μετα-αναλυτική έρευνα (Ni κ.ά., 2023) έδειξε ότι ένα διάστημα μεταξύ 18 και 23 μηνών μεταξύ της μίας κύησης από την άλλη (μεσοδιάστημα κύησης), θα μπορούσε να έχει οφέλη στον γενικό πληθυσμό, καθώς επίσης και ότι οι γυναίκες με ιστορικό προηγούμενου πρόωρου τοκετού, θα πρέπει να περιμένουν 9 μήνες πριν συλλάβουν ξανά. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 129 μελέτες που αφορούσαν 46,874,843 κυήσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στον γενικό πληθυσμό, σε σύγκριση με ένα διάστημα μεταξύ 18-23 μηνών από τη μία κύηση στην άλλη, τα ακραία μεσοδιαστήματα (<6 μήνες και ≥ 60 μήνες) συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων εκβάσεων της κύησης, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων:
- πρόωρος τοκετός
- μικρό έμβρυο για την ηλικία της κύησης
- χαμηλό βάρος γέννησης
- εμβρυικός θάνατος
- γενετικές ανωμαλίες
- πρόωρος νεογνικός θάνατος &
- πρόωρη ρήξη των εμβρυϊκών μεμβρανών (Ni κ.ά., 2023).
Ευρήματα μίας πρόσφατης αναδρομικής έρευνας
Τόσο τα σύντομα όσο και τα μακρά μεσοδιαστήματα κύησης σχετίζονταν με πρόωρο τοκετό και χαμηλό βάρος γέννησης
Ερευνητικός σκοπός
Σε μία πρόσφατη έρευνα, η Hijazi και οι συνεργάτες της (2023) συμπεριέλαβαν 630 μητέρες. Οι ερευνητές διερεύνησαν τη συσχέτιση μεταξύ του μεσοδιαστήματος των κυήσεων και δύο δυσμενών εκβάσεων κατά τη γέννηση: του πρόωρου τοκετού και του χαμηλού βάρους γέννησης του νεογνού. Ως πρόωρος τοκετός ορίστηκε η κύηση που ήταν μικρότερη των 37 εβδομάδων και ως χαμηλό βάρος γέννησης ορίστηκε το νεογνικό βάρος που ήταν μικρότερο των 2,5 kg.
Ερευνητικά αποτελέσματα
- Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ποσοστά πρόωρου τοκετού και χαμηλού βάρους γέννησης ήταν 12,4 και 16,8%, αντίστοιχα, στις μητέρες του δείγματος της έρευνας.
- Σε σύγκριση με ένα καταλληλότερο μεσοδιάστημα 24-36 μηνών, ένα σύντομο μεσοδιάστημα, δηλαδή, ένα μεσοδιάστημα μικρότερο των 24 μηνών, συσχετίστηκε θετικά με τον πρόωρο τοκετό και το χαμηλό βάρος γέννησης.
- Επίσης, βρέφη των οποίων η μητέρα τα συνέλαβε μετά από μεγάλο μεσοδιάστημα (μεγαλύτερο των 60 μηνών), είχαν αυξημένες πιθανότητες πρόωρου τοκετού και χαμηλού βάρους γέννησης (Hijazi κ.ά., 2023).
Μακροπρόθεσμες αρνητικές εκβάσεις του σύντομου μεσοδιαστήματος κύησης
- Πέραν των άμεσων αρνητικών εκβάσεων για τη μητέρα και το έμβρυο/νεογνό που παρουσιάστηκαν παραπάνω, ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για την εκδήλωση νευροαναπτυξιακών διαταραχών (Conde-Agudelo κ.ά., 2016).
- Πράγματι, διαφορά 12 μηνών από τη μία κύηση στην άλλη, σχετίζεται με σχεδόν 2 φορές αυξημένο κίνδυνο για την εκδήλωση αυτισμού, ενώ οι κυήσεις με διαφορά άνω των 5 ετών, συνδέονται με 30% αυξημένο κίνδυνο για την εκδήλωση αυτισμού (Conde-Agudelo κ.ά., 2016).
- Παρόμοια είναι τα ερευνητικά ευρήματα μίας άλλης έρευνας που βρήκε ότι οι κυήσεις με διαφορά μικρότερη των 6 μηνών, συνδέονται με 30% αυξημένο κίνδυνο για την εκδήλωση ΔΕΠΥ στα παιδιά και οι κυήσεις με διαφορά άνω των 10 ετών, συνδέονται με 25% αυξημένο κίνδυνο για την εκδήλωση ΔΕΠΥ στα παιδιά (Cheslack-Postava κ.ά., 2021).
Συμπεράσματα
Ένα σύντομο μεσοδιάστημα κύησης σχετίζεται με αυξημένους κινδύνους για την υγεία της μητέρας και του παιδιού, όπως είναι, επί παραδείγματι, η μητρική και η παιδική θνησιμότητα, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (Khan κ.ά., 2023). Πράγματι, τα ευρήματα μίας μετα-αναλυτικής έρευνας (Conde-Agudelo κ.ά., 2006) δείχνουν ότι τα μεσοδιαστήματα κύησης μικρότερα των 18 μηνών και μεγαλύτερα των 59 μηνών συσχετίζονται σημαντικά με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων περιγεννητικών εκβάσεων. Αυτά τα ερευνητικά ευρήματα προτείνουν ότι το κατάλληλο μεσοδιάστημα κυήσεων θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη τέτοιων δυσμενών περιγεννητικών εκβάσεων (Conde-Agudelo κ.ά., 2006. Δες και την έρευνα του Ali κ.ά., 2023).
Πέραν των άμεσων αρνητικών εκβάσεων για τη μητέρα και το έμβρυο/νεογνό, τα ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για την εκδήλωση νευροαναπτυξιακών διαταραχών (Conde-Agudelo κ.ά., 2016), όπως ο αυτισμός (Conde-Agudelo κ.ά., 2016) και η ΔΕΠΥ (Cheslack-Postava κ.ά., 2021) όταν το μεσοδιάστημα κύησης ήταν 12 μήνες ή μικρότερo των 6 μηνών ή μεγαλύτερo των 5 ετών.
Ηλικιακή διαφορά αδελφών και θετικές εκβάσεις
1. Ποιότητα αδελφικής σχέσης
Ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών, τόσο λιγότερες είναι οι μεταξύ τους συγκρούσεις, ενώ όσο μικρότερη είναι η διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών, τόσο πιο στενή είναι η μεταξύ τους σχέση (Newman, 1996). Συγκεκριμένα, τα αδέρφια με διαφορά ηλικίας 4 ή περισσότερων ετών μπορεί να δείχνουν περισσότερη στοργή, φιλική συμπεριφορά και περισσότερο θαυμασμό το ένα προς το άλλο, ενώ τα αδέρφια με διαφορά ηλικίας μικρότερης των 4 ετών είναι πιο πιθανό να είναι πιο δεμένα το ένα με το άλλο (Buhrmester & Furman, 1990).
2. Αναγνωστική και μαθηματική ικανότητα
Τα μεγαλύτερα αδέρφια με διαφορά ηλικίας μεγαλύτερης των 2 ετών από το μικρότερο αδερφάκι τους, σκοράρουν υψηλότερα στις δοκιμασίες αξιολόγησης της ανάγνωσης και των μαθηματικών σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν διαφορά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών από το μικρότερο αδερφάκι τους (Buckles & Munnich, 2012).
3. Εκπαιδευτική πρόοδος
Ηλικιακή διαφορά 2 ετών και άνω μεταξύ των αδελφών συσχετίστηκε με μεγαλύτερη πιθανότητα το παιδί να αποφοιτήσει από το γυμνάσιο και να φοιτήσει σε κολέγιο (Powell & Steelman, 1993). Επίσης, τα αδέλφια που είχαν διαφορά μεγαλύτερη των 3,5 ετών, έτειναν να παίρνουν υψηλότερους βαθμούς στο σχολείο σε σχέση με τα παιδιά που γεννήθηκαν με διαφορά μικρότερη των 2 ετών (Bella & Al-Almaie, 2005).
Ηλικιακή διαφορά αδελφών και αρνητικές εκβάσεις
Διαφορά μεγαλύτερη των 3,5-5 χρόνων μεταξύ των αδελφών
- Τα αδέλφια που γεννήθηκαν με διαφορά μεγαλύτερη των 3,5 χρόνων, είχαν χαμηλότερες βαθμολογίες στα μαθηματικά (Sujan κ.ά., 2021).
- Τα αδέλφια που είχαν διαφορά μεγαλύτερη από 5 χρόνια, παρουσίαζαν χαμηλότερες βαθμολογίες σε μία δοκιμασία αξιολόγησης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων ().
Διαφορά μικρότερη των 21-24 μηνών μεταξύ των αδελφών
- Τα αδέλφια με διαφορά ηλικίας κάτω των 24 μηνών, παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα σχολικής ετοιμότητας (Hayes κ.ά., 2006).
- Στα αδέρφια που είχαν διαφορά ηλικίας μικρότερη των 21 μηνών, το μικρότερο παιδί σκόραρε χαμηλότερα στις δοκιμασίες αξιολόγησης του λεξιλογίου, της ανάγνωσης και των μαθηματικών (Sujan κ.ά., 2021).
Βιβλιογραφία
Conde-Agudelo, A.Rosas-Bermúdez, A.Kafury-Goeta, A. C. (2006). Birth spacing and risk of adverse perinatal outcomes: A meta-analysis. JAMA, 295(15), 1809-1823.
Conde-Agudelo, A., Rosas-Bermudez, A., & Norton, M. H. (2016). Birth spacing and risk of autism and other neurodevelopmental disabilities: A systematic review. Pediatrics, 137(5), e20153482.
Interpregnancy intervals and child development at age 5: Α population data linkage study.
Hayes, H., Luchok, K., Martin, A. B., McKeown, R. E., & Evans, A. (2006). Short birth intervals and the risk of school unreadiness among a medicaid population in South Carolina. Child: Care, Health and Development, 32(4), 423-430.
Hijazi, H., Alameddine, M., Al Abdi, R. M., Baniissa, W., Sindiani, A., Al-Yateem, N., κ.ά. (2023). Association between inter-pregnancy interval and risk of adverse birth outcomes in subsequent pregnancy: A retrospective study from Jordan. Birth, 50(4), 946-958.
Khan, N., & Khanam, S. J. (2023). The effectiveness of WHO’s interpregnancy interval advice. The Lancet Global Health, 11(10), e1476-e1477.
Newman, J. (1996). The more the merrier? Effects of family size and sibling spacing on sibling relationships. Child: Care, Health and Development, 22(5), 285-302.
Ni, W., Gao, X., Su, X., Cai, J., Zhang, S., Zheng, L., κ.ά. (2023). Birth spacing and risk of adverse pregnancy and birth outcomes: A systematic review and dose-response meta-analysis. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 102(12), 1618-1633.
Powell, B., & Steelman, L. C. (1993). The educational benefits of being spaced out: Sibship density and educational progress. American Sociological Review, 58(3), 367-381.
Sujan, A. C., Class, Q. A., Rickert, M. E., Van Hulle, C., & D’Onofrio, B. M. (2021). Risk factors and child outcomes associated with short and long interpregnancy intervals. Early Child Development and Care, 191(14), 2281-2292.
World Health Organization. (2007). Report of a WHO technical consultation on birth spacing. Geneva, Switzerland, 13-15 June.
