Κάθε μέρα περίπου 8 εκατομμύρια τεμάχια πλαστικά ρυπαίνουν τους ωκεανούς μας
H παγκόσμια προσπάθεια του περιορισμού της εξάπλωσης του κορονοϊού έχει οδηγήσει στην εκτόξευση τα πλαστικά μιας χρήσης εγείροντας νέες ανησυχίες για μια νέα, πολύ πιο ύπουλη, κρίση δημόσιας υγείας αλλά και για το μέλλον του πλανήτη.
Η πανδημία αλλάζει κατά κάποιον τρόπο τα δεδομένα
Η μεγάλη παραγωγή και χρήση μασκών, γαντιών και ενδυμάτων μιας χρήσης μπορεί να μας φέρνει εγγύτερα στον περιορισμό της μετάδοσης της νόσου αλλά μας απομακρύνει από τον στόχο που έχει τεθεί για τη μείωση στα πλαστικά μιας χρήσης.
Ο προστατευτικός αυτός εξοπλισμός παράγεται σε τεράστιους όγκους κάθε μέρα, σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου και απορρίπτονται την ίδια μέρα, συχνά ανεξέλεγκτα. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν ο CoVid-19 μας απομακρύνει από τους στόχους της κυκλικής οικονομίας.
Η αύξηση της παραγωγής στα πλαστικά μιας χρήσης έτσι ώστε να καλύψουν τις ανάγκες των εθνικών συστημάτων υγείας για τη μάχη κατά του CoVid-19 αλλά και τα μέτρα προστασίας που έχουν θεσπίσει οι κυβερνήσεις, επιβάλλοντας υποχρεωτικά ή προαιρετικά τη χρήση προστατευτικών από τους πολίτες, είναι όλα αναγκαία. Ωστόσο δημιουργούνται και νέες προκλήσεις.
Από τη μία μεριά έχουμε τον κίνδυνο της μόλυνσης από γάντια και μάσκες που απορρίπτονται με ανευθυνότητα σε δρόμους, πάρκα και πεζοδρόμια και από την άλλη έχουμε την αύξηση της ρύπανσης από τα πλαστικά, ένα θέμα για το οποίο έχουν δρομολογηθεί μέτρα.
Μάλιστα η χώρα μας, σε συνέχεια της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2019/904 η οποία τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιούλιο του 2019, έχει θέσει στόχο το 2021 να καταργήσει επτά κατηγορίες πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης. Αυτά είναι: καλαμάκια, αναδευτήρες, μαχαιροπίρουνα, πιάτα, οξο-βιοδιασπώμενα πλαστικά, δοχεία φαγητού και ποτών από διογκωμένη πολυστερίνη (EPS) και πλαστικά στηρίγματα που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια.
Δημόσιοι χώροι
Εν μέσω πανδημίας τα χρησιμοποιημένα προστατευτικά πλαστικά που παράγονται από τα νοσοκομεία προωθούνται σε ειδική διαχείριση, ωστόσο αυτά που παράγονται από το ευρύ κοινό γίνονται σκουπίδια που συσσωρεύονται για μέρες, ίσως κι εβδομάδες, σε ορισμένα πάρκα, πλατείες και δημόσιους χώρους όπου αυξήθηκε η επισκεψιμότητα λόγω περιοριστικών μέτρων .
Αν και η εντατικοποίηση των καθαρισμών και των απολυμάνσεων των δημόσιων χώρων βοηθά στην αντιμετώπιση του προβλήματος, είναι ζητούμενο το κατά πόσο μπορούν να το εξαλείψουν λόγω της μεγάλης κλίμακας αυτών των ύποπτων απορριμμάτων αλλά και της έλλειψης κουλτούρας υπεύθυνης συμπεριφοράς σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.
Δεδομένου ότι οι κανόνες που επιβάλλονται ακολουθούν τις υποδείξεις των επιστημόνων θα περίμενε κανείς ότι πιθανές συστάσεις για χρήση βιοδιασπώμενων υλικών στην παραγωγή των προϊόντων που απαιτούνται για την προφύλαξη από τον ιό θα έδιναν κάποιες λύσεις στο πρόβλημα πριν αυτό λάβει μεγάλες διαστάσεις.
Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς το πού οδεύουμε μετά την πανδημία
Υπάρχουν περίπου 5,25 τρισεκατομμύρια μακρο και μικροπλαστικά που επιπλέουν στον ανοιχτό ωκεανό και ζυγίζουν έως και 269.000 τόνους. Ο όγκος αυτός θα αυξάνεται όσο αυξάνονται τα απορρίμματα μασκών και γαντιών και αν η πλαστική σακούλα ήταν απειλή για θαλάσσιες χελώνες και δελφίνια μέχρι πριν λίγους μήνες, τώρα τα γάντια και οι μάσκες, ως δελεαστικές μέδουσες στα μάτια θαλάσσιων ζώων, έρχονται να προσθέσουν κινδύνους. Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται η μελέτη των πιθανών κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία που προκύπτουν από τα μικροπλαστικά.
Τα μέσα ατομικής προστασίας αντιπροσωπεύουν ένα πολύ ιδιαίτερο πρόβλημα. «Η δομή του το καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή», λέει ο ο Τζον Χόκεβαρ, διευθυντής εκστρατείας για τους ωκεανούς της αμερικάνικης Greenpeace. «Τα γάντια, όπως και οι πλαστικές σακούλες μοιάζουν σαν μέδουσες ή άλλου είδους φαγητό για τις θαλάσσιες χελώνες, για παράδειγμα. Τα λάστιχα από τις μάσκες μπορούν να αντιπροσωπεύουν μεγάλο κίνδυνο».
Με τον καιρό, αυτά τα προϊόντα διαλύονται και προστίθενται στον τεράστιο όγκο μικροπλαστικών που βρίσκονται ήδη στις θάλασσες, στον αέρα και στο φαγητό. Η ειρωνεία είναι ότι ενώ παράγουμε και πετάμε πλαστικό προκειμένου να πολεμήσουμε μια υγειονομική κρίση ίσως σιγά σιγά συμβάλουμε στη δημιουργία μιας άλλης.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον
Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από τα μικροπλαστικά για τη δημόσια υγεία ακόμη μελετώνται. Ένας από αυτούς πηγάζει από το γεγονός ότι τα μικροπλαστικά που διέρχονται από τις εγκαταστάσεις λυμάτων μπορούν να συμπαρασύρουν μαζί τους και επιβλαβή μικρόβια. Επομένως αν καταναλώσουμε τα πλαστικά μπορεί να καταναλώσουμε και τα μικρόβια.
Ένας ακόμη κίνδυνος είναι ότι τα πλαστικά φέρουν έναν αριθμό χημικών που προστίθενται στο στάδιο κατασκευής και είναι πιθανό αυτά να περάσουν στο σώμα μας.
Πρώτα και κύρια, αυτή είναι μία περίοδος όπου η δημόσια υγεία και η ασφάλεια είναι βασική και κύρια προτεραιότητα. Ωστόσο πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το θέμα της αύξησης στα πλαστικά μιας χρήσης που έφερε η πανδημία είναι επίσης σημαντικό.
Ξέρουμε ακόμη ότι πολλά μέρη στον κόσμο δεν έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τα απορρίμματα από τα πλαστικά μιας χρήσης κάτι που είναι επιβλαβές για τη δημόσια υγεία, τους ωκεανούς και το περιβάλλον.
Τα γάντια και τα προστατευτικά, και γενικά τα πλαστικά μιας χρήσης, απορρίπτονται οπουδήποτε. Η βροχή τα παρασύρει και πιθανά ύποπτα στοιχεία οδεύουν στο αποχετευτικό δίκτυο. Υπό αυτό το πρίσμα αναπτύσσονται ανησυχίες για υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα και των θαλασσών ενώ γίνεται επίκαιρη η συζήτηση για το κατά πόσο η συγκυρία ευνοεί την ικανοποίηση των στόχων για μείωση της χρήσης πλαστικού και περιορισμό της ρύπανσης στους ωκεανούς, όπου καταλήγουν μεγάλες ποσότητες πλαστικού.
Τέλος, δεδομένου του μεγέθους της κρίσης λίγα μπορούν να γίνουν για να μειωθεί η ποσότητα του πλαστικού που χρειάζεται για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Ωστόσο οι ακτιβιστές ελπίζουν ότι αυτό θα αλλάξει στο μέλλον.Ένα μέρος της βιομηχανίας πλαστικών έχει εργαστεί πραγματικά σκληρά για να εκμεταλλευτεί τον φόβο γύρω από τον Covid-19.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- «Πανδημία» πλαστικών μιας χρήσης λόγω κορωνοϊού: Ο πλανήτης στην Εντατική, ανακτήθηκε από www.cnn.gr, τελευταία επίσκεψη 10/6/2020
- Η πανδημία του Covid-19 και του …πλαστικού, ανακτήθηκε από www.csrindex.gr. τελευταία επίσκεψη 10/6/2020
- Τα απόβλητα του κορωνοϊού στη θάλασσα, ανακτήθηκε από www.dw.com, τελευταία επίσκεψη 10/6/2020
