Στη σημερινή εποχή, όλοι -είτε λιγότερο είτε περισσότερο- έχουμε αντιληφθεί τη ροπή προς τη βιωσιμότητα σε ποικίλους τομείς. Όμως ας εστιάσουμε στον τομέα της μόδας. Πόσο εφικτό είναι να έχουμε μόδα και βιωσιμότητα μαζί;
Η σκοτεινή πλευρά της βιομηχανίας της μόδας
Η βιομηχανία της γρήγορης μόδας ανήκει στις πρώτες πέντε πιο ρυπογόνες για το περιβάλλον, καθώς και πλήρως εκμεταλλευτικές προς τους εργαζομένούς της βιομηχανίες. Πώς λοιπόν κατάφερε η γρήγορη μόδα αφενός να κατακλύσει τη σύγχρονη αγορά με εξαιρετικά φθηνά ρούχα και αφετέρου να συνεχίσει να είναι κερδοφόρα;
Χρησιμοποιώντας φτηνό εργατικό δυναμικό τις περισσότερες φορές προερχόμενο από sweatshops. Δηλαδή εργοστάσια σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου οι εργάτες δουλεύουν σε απάνθρωπες συνθήκες για πενιχρούς μισθούς. Πρόκειται για μια σύγχρονη μορφή σκλαβιάς που έγινε γνωστή μέσα από καταστροφές που κόστισαν την ζωή σε περισσότερους από 400 εργάτες, ενώ χιλιάδες είναι εκείνοι που έχουν τραυματιστεί σε 50 μεγάλες φωτιές που έλαβαν χώρα σε τέτοιου είδους εργοστάσια. Έχουν γνωστοποιηθεί στοιχεία που μαρτυρούν τις άθλιες εργασιακές συνθήκες σε ετοιμόρροπες εγκαταστάσεις χωρίς κανένα μέτρο ασφαλείας. Ενώ επίσημες έρευνες αναφέρουν πως οι εργάτες στο Μπαγκλαντές κερδίζουν 33 δολάρια τον μήνα, δουλεύοντας 14-16 ώρες ημερησίως. Τέλος, δεν είναι λίγα τα περιστατικά παιδικής εργασίας και γυναικών που δέχονται σεξουαλική παρενόχληση μέσα σε αυτούς τους χώρους.
Πώς επιδρά στο περιβάλλον η βιομηχανία της γρήγορης μόδας;
Είναι ευρέως γνωστό πως η βιομηχανία της γρήγορης μόδας πέρα από την καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει καταφέρει να προκαλέσει και τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος, γεγονός που οφείλεται στην υπέρμετρη και μαζική παραγωγή ρούχων χαμηλού κόστους και ποιότητας με αποτέλεσμα να έχουν μικρή διάρκεια ζωής και οι καταναλωτές να πετούν τα ρούχα τους σε πρωτοφανή ποσοστά.
Αρκεί να αντιληφθούμε πως αυτού του είδους οι εταιρίες επιλέγουν ως μέθοδο των προωθητικών ενεργειών τους, να παράγουν συνεχώς νέες κολεξιόν, δημιουργώντας πολλές σεζόν μέσα στις ήδη υπάρχουσες, κάνοντας τα παλιά μας ρούχα να δείχνουν ξεπερασμένα και εκτός μόδας με σκοπό να αγοράζουμε συνεχώς καινούργια. Ακόμη είναι γνωστό πως τα χημικά που χρησιμοποιούνται για τον χρωματισμό των ρούχων αυτών, είναι επιβλαβή τόσο για τους εργαζόμενους, όσο και για το περιβάλλον. Επίσης αναμφίβολα τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται δεν αποτελούν βιώσιμες για το περιβάλλον επιλογές. Οι επιπτώσεις από τη βιομηχανία της μόδας περιλαμβάνουν πάνω από 92 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων που παράγονται ετησίως και 79 τρισεκατομμύρια τόνους νερού που καταναλώνεται. Τέλος, κάτι που αξίζει να μας βάλει σε σκέψεις είναι η πρακτική κάποιων εκ των εταιριών γρήγορης μόδας να καίει τα παλιά της αποθέματα, ενώ θα μπορούσε είτε να τα δωρίσει είτε να τα προσφέρει για μεταπώληση σε outlets ή thrift shops.
Μόδα και βιωσιμότητα: η δύναμη που έχουμε ως καταναλωτές
Εφόσον λοιπόν είναι ηλίου φαεινότερο το κόστος της γρήγορης μόδας, τόσο στους εργαζομένους της όσο και στο περιβάλλον, ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως καταναλωτές. Είναι καιρός να χρησιμοποιήσουμε την καταναλωτική μας δυναμική και να αντιληφθούμε πως επιλέγοντας πού θα ξοδέψουμε ή όχι τα χρήματά μας διαπράττουμε μια από τις πιο συνειδητές πολιτικές πράξεις. Ας πάψουμε λοιπόν να γινόμαστε συνένοχοι με αντάλλαγμα ένα χαριτωμένο, φθηνό μπλουζάκι.
Όπως θα έχετε παρατηρήσει πολλές από τις εν λόγω εταιρίες έχουν ήδη ξεκινήσει να λανσάρουν Conscious και Sustainable συλλογές ρούχων. Ωστόσο γνωρίζουμε πολύ καλά πως δεν πρόκειται για τίποτα παραπάνω από μια φθηνή στρατηγική μάρκετινγκ και greenwashing. Ας μην πέσουμε όμως σε αυτή την παγίδα, καθώς δεν είναι αυτός ο τρόπος να βγούμε από αυτό το νοσηρό κύκλο εκμετάλλευσης.
Ποιος είναι λοιπόν ο πιο ηθικός τρόπος να καταναλώνουμε;
Ο πιο ηθικός τρόπος να καταναλώνουμε είναι να μην καταναλώνουμε, πάμε όμως σε πιο ρεαλιστικές πρακτικές: Μία επιλογή είναι η επένδυση σε αποκλειστικά ηθικές εταιρίες που έχουν πλήρη διαφάνεια σε ότι αφορά τόσο τις συνθήκες εργασίας, όσο και την προέλευση και βιωσιμότητα των υφασμάτων τους. Ένας ακόμη πολύ καλός και ενδιαφέρον τρόπος, είναι να στραφούμε στα vintage stores και thrift shops που έχουν την τιμητική τους τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ενώ στο εξωτερικό είναι αρκετά διαδεδομένα εδώ και δεκαετίες.
Πρόκειται λοιπόν για μια ίσως πολλές φορές οικονομικότερη επιλογή έναντι του fast fashion. Σε τέτοιου είδους καταστήματα σου δίνεται σίγουρα η δυνατότητα να πειραματιστείς και να βρεις μοναδικά και όχι μαζικά και τυποποιημένα κομμάτια και συνεπώς να αναπτύξεις και ένα ιδιαίτερο στυλ. Σίγουρα είναι κάτι που απαιτεί παραπάνω χρόνο από το να μπεις στις γνωστές σε όλους αλυσίδες γρήγορης μόδας και να πάρεις ό,τι ακριβώς θέλεις στο νούμερο που το θέλεις. Είναι όμως μια πολύ ενδιαφέρουσα δραστηριότητα που παράλληλα συμβάλει στην παράταση του κύκλου ζωής των ρούχων. Επιπλέον η μεταποίηση ρούχων που δεν είναι πλέον της αρεσκείας μας, είναι μια άκρως δημιουργική διαδικασία που συμβάλει στο να μην καταλήγουν τα ρούχα μας στις χωματερές. Όπως και το να δωρίζουμε ή να ανταλλάσσουμε τα ρούχα που δεν χρειαζόμαστε.
Είναι καιρός λοιπόν να πάψουμε άβουλα να περιμένουμε τις εκάστοτε εταιρίες να υιοθετήσουν ηθικές πρακτικές, ενώ παράλληλα στηρίζουμε τις υπάρχουσες πρακτικές τους. Το ζήτημα είναι βαθιά ηθικό και χρειάζεται οποιαδήποτε προσπάθεια από τον καθένα μας ξεχωριστά. Τελικά ας αναρωτηθούμε αν αξίζει να γινόμαστε συνένοχοι σε αυτό το φαύλο κύκλο εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και τραυματισμού του περιβάλλοντος με αντάλλαγμα μια πρόσκαιρη και πλασματική ικανοποίηση.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Why is H&M; burning new clothes?, ανακτήθηκε από www.wayback.archive-it.org, τελευταία επίσκεψη 18/10/2021
- Fashion’s crippling impact on the environment is only getting worse, ανακτήθηκε από www.vice.com/, τελευταία επίσκεψη 18/10/2021
- Child labourers exposed to toxic chemicals dying before 50, WHO says, ανακτήθηκε από www.theguardian.com, τελευταία επίσκεψη 18/10/2021
- The environmental costs of fast fashion, ανακτήθηκε από www.independent.co.uk, τελευταία επίσκεψη 18/10/2021
- Crammed into squalid factories to produce clothes for the West on just 20p a day, the children forced to work in horrific unregulated workshops of Bangladesh, ανακτήθηκε από www.dailymail.co.uk, τελευταία επίσκεψη 18/10/201
