«Είναι άραγε αυτή η πρώτη καραντίνα που ζούμε; Μήπως όλη μας η ψυχολογική δομή, συνεπώς και η κοινωνική, είναι ένα σύνολο περιορισμών και ψευδαισθήσεων που υπερασπιζόμαστε για να μην έρθουμε αντιμέτωποι με την αλήθεια ότι δεν είμαστε ελεύθεροι; Ότι δεν θέλουμε να είμαστε, γιατί η ελευθερία πάει χέρι χέρι με την υπευθυνότητα και τότε θα πρέπει να δουμε μια άλλη πικρή αλήθεια. Ότι φταίμε εμείς. Εμείς φτιάξαμε αυτό τον κόσμο όπως είναι και είναι δική μας ευθύνη να τον αλλάξουμε. Εμείς που ήμασταν πάντα σε καραντίνα.» Ανώνυμο απόσπασμα
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προσεγγίσει ή να ερμηνεύσει κανείς ένα κοινωνικό φαινόμενο. Η ειδησεογραφική κάλυψη των γεγονότων είναι σίγουρα σημαντική, ωστόσο, ο βομβαρδισμός, σχετικά με τις παγκόσμιες εξελίξεις της πανδημίας, τις απόψεις των ειδικών και τις κυβερνητικές αποφάσεις, μοιάζει να μην έχει τέλος. Τι θα γινόταν, όμως, αν αντί να μιλούν οι «ειδικοί» για το φαινόμενο, μιλούσαν όσοι, τόσο καιρό, έχουν τη θέση του ακροατή;
Η παρακάτω συλλογή φωτογραφιών και κειμένων φιλοδοξεί να απαντήσει στο ερώτημα «Τι ήταν το 2020;», μέσα από την προσωπική οπτική ανθρώπων της τέχνης, του πολιτισμού, επαγγελματιών, ερασιτεχνών ή, απλώς, δημιουργικών ανθρώπων, που θέλησαν να μοιραστούν τις ιδέες τους. Οι ερμηνείς, που μπορούν να δοθούν είναι πολλές και, σίγουρα διαφορετικές. Ωστόσο, όλες προέρχονται μέσα από τοίχους δωματίων και αντηχούν σα φωνές, πίσω από τις σφραγισμένες πόρτες αστικών διαμερισμάτων.
Τι είναι, λοιπόν, η πανδημία και η καραντίνα; Μια απρόσμενη παύση; Ένας χρόνος ανάπαυλας; Μια μακρά περίοδος αναμονής και σύγχυσης; Μια δυσάρεστη συνθήκη; Το παρόν και το μέλλον; Ένα τεράστιο «γιατί»; Η αβεβαιότητα και ο φόβος; Μια επιθυμία, που ξυπνά; Η μοναξιά ή το μαζί;
Τι ήταν το 2020;
«Λένε πως ένας άνθρωπος με μάσκα αποκαλύπτει τον πραγματικό του εαυτό. Μπορεί να κάνει ό,τι θέλει αποποιούμενος οποιαδήποτε ευθύνη. Μια μάσκα λοιπόν κι η περσινή χρονιά. Όχι θεατρική. Ούτε αποκριάτικη. Παρ’ όλα αυτά, το ίδιο αποκαλυπτική. Σχέσεις του κράτους με την αστυνομία, την θρησκεία, την τηλεόραση, τους υγειονομικούς φορείς βγήκαν στο φως, σ’ όλες τις χώρες του κόσμου. Χάρη στην μάσκα. Τουλάχιστον τώρα, ξέρουμε τι κρύβεται πίσω απ’ αυτήν». Κείμενο από: Θοδωρής Συτμαλίδης
Το πριν: «Δεν αντέχω, είπε το μαύρο κοστούμι. Κουράστηκα. Δεν έχω τίποτα που να μου ανήκει. Δεν θυμάμαι τον εαυτό μου. Ξεπούλησα το χαμόγελο μου σε μια αλλεπάλληλη εναλλαγή προκαθορισμένων κινήσεων. Ποιος είμαι; Ποιος μου φόρεσε αυτά τα ρούχα; Μεγαλώνω και δεν χωράω. Ποιος μου έκρυψε τα χέρια; Δεν έχω πως να ξεντυθώ».
Το τώρα: «Σήμερα ξύπνησα και ήθελα να χορέψω, είπε το φλοράλ φουστάνι. Δεν δείλιασα. Δεν είχα κάτι καλύτερο να κάνω. Βγήκα στη βεράντα γυμνή. Σήμερα ήθελα να με δουν. Σήμερα ήμουν εγώ». Κείμενο από: Καλλιόπη Μανδρέκα
«6 λέξεις, 1 σημείο στίξης. Κουβάρια από σκέψεις. Εγκλεισμός, σιωπή, φόβος, αγανάκτηση, θυμός, σιωπή και πάλι εγκλεισμός. Μια ζωή που χάνεται και μια ανάγκη κάτι να συμβεί. Οργή. Θυμός και κλάμα και σε όλα αυτά μια παράξενη ανάγκη για ελευθερία, για ανθρωπιά. Θέλω να σου βγάλω τη μάσκα, θέλω να μου βγάλω τη μάσκα, ν’ αγγίξω το χέρι σου, το πρόσωπό σου, να βυθιστώ μέσα στο χαμόγελό σου. Ναι, είμαι σχεδόν σίγουρη: η πιο επαναστατική πράξη το 2020 είναι η αγκαλιά.
Μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι, μια αχτίνα φωτός, η ανθρωπιά. Φοβάμαι. Και αν δεν έρθει ποτέ; Το 2020, ένα κουβάρι από πόνο και αλλαγές, σε πήρε μαζί του αγαπημένο μου πλάσμα και με πείσμωσε ακόμα πιο πολύ. Θα παλέψω όσο μπορώ γι’ αυτό το άγγιγμα ανάμεσα σε δυο ψυχές, γι’ αυτήν την ιερή στιγμή ζωής, για κάθε ανθρώπινη στιγμή στις ατέλειωτες ώρες τηλεκπαίδευσης, για ν’ ακούσω το γέλιο δυο παιδιών που αγκαλιάζονται κάτω από μια τσουλήθρα.
Θα καταπατήσω κάθε απόσταση και το καρναβάλι θα ντυθώ ελεύθερος άνθρωπος και χωρίς μάσκα θα βγω και θα χορέψω τους δρόμους, έχοντας, φυσικά, συμπληρωμένο το απαραίτητο χαρτί μετακίνησης και τσεκαρισμένο ένα έβδομο κουτάκι Β7 «σύντομη μετακίνηση για ζωή». Κείμενο από: Κατερίνα Παπαδάκη
«Αν έπρεπε να διαλέξω μόνο μια φωτογραφία, πιθανώς, θα ήταν αυτή. Η γιαγιά μου, το προνόμιο να την έχω εδώ τώρα και γενικά η σημασία των ανθρώπων που αγαπώ πραγματικά στη ζωή μου». (Η Σύλβια ζει στο Μιλάνο, μαζί με τη γιαγιά της, που απεικονίζεται στη φωτογραφία και η οποία είναι 90 χρονών).
«Ήταν μια δύσκολη χρονιά, που μας έφερε αντιμέτωπους με δυσκολίες, αλλά υπήρχαν και ωραίες στιγμές. Μας δίδαξε να είμαστε υπομονετικοί και να κρατάμε τα καλά αποτελέσματα των προσπάθειών μας. Το πιο σημαντικό είναι ότι μας έδειξε τη σημασία των αγαπημένων μας». (Αυτό είναι ένα τουρκικό φαγητό που ονομάζεται manti, το οποίο χρειάζεται πολλή προσπάθεια για την προετοιμασία και το μαγείρεμα, αλλά είναι εξαιρετικά νόστιμο. Είναι ένα καλό αποτέλεσμα προσπάθειας και υπομονής. Οι περισσότεροι δεν μπορούν να μαγειρέψουν αυτό το φαγητό, λόγω της δυσκολίας και του χρόνου, που απαιτεί, αλλά, η καραντίνα δημιούργησε ευκαιρίες για νέες δεξιότητες).
Τα όργανα κλειδώσαμε
Γιατί είναι απειλή
Ευθέως μας το είπανε
Κολλάει η μουσικήΣτου κόβιντ το παράλογο
Προέχει η υγεία
Όχι βεβαίως η ψυχική
Εκεί μόνο απραγίαΤο 2020 έκανα αυτό που πρέπει
Μόνο στο ταβάνι να μιλώ
και εκείνο να μου γνέφειΣτίχοι από: Στέφανος Γκιβίσης
Advertising
«Το πιο δυνατό αποτύπωμα που μου άφησε το 2020, ήταν το καλοκαίρι ανάμεσα στην πρώτη και στη δεύτερη καραντίνα, το οποίο έμοιαζε σαν μια ηρεμία πριν από την επικείμενη καταστροφή. Και συγκεκριμένα, μια βόλτα με το αμάξι η οποία κράτησε μια ολόκληρη ημέρα. Εκείνη την μέρα η Αθήνα καιγόταν και το μόνο που σκεφτόμουν ήταν το ποσό αστείο θα φαίνεται όλο αυτό όταν θα βγαίνω από το σπίτι μου και απ’ έξω θα αντικρίζω την μετά-αποκαλυπτική δυστοπία μπροστά μου». Κείμενο από: Σπύρος Μάρκος
«Η φωτογραφία «θέα καραντίνας» δείχνει ό,τι έβλεπα όλους αυτούς τους μήνες που μέναμε κλεισμένοι στα σπίτια μας. Για πρώτη φορά στη ζωή μου και ενώ έχω συνηθίσει να παρατηρώ και να δίνω σημασία σε εικόνες γύρω μου, όλα έμοιαζαν τα ίδια. Οι σπουδές, οι στιγμές έμπνευσης, οι συζητήσεις με φίλους, οι εκδηλώσεις, όλα είχαν την εικόνα μιας ουδέτερης οθόνης υπολογιστή που βαριόμουν να κοιτώ, κάπως έτσι, έτρεχα στο κοντινότερο παράθυρο και κοίταζα τον ουρανό, αυτό το μικρό κομμάτι ουρανού που δε κρύβουν τα κτήρια και οι περιορισμοί. Αυτό το μικρό κομμάτι ουρανού σε συνδυασμό με τη μουσική που έβαζα να ακούω, ήταν η επαφή μου με τον έξω κόσμο και με τη ζωή που άφησα εκεί, ακόμα περιμένω να τη ξαναβρώ..» Κείμενο από: Μάριος Γκορίτσας
Eικόνες και κείμενα για την καραντίνα από τους:
Μάριος Γκορίτσας, μουσικός, μηχανικός ήχου, εθνικομουσικολόγος
Στέφανος Γκιβίσης, μουσικός, ηχολήπτης
Σάκης Κοντοστέργιος, ερασιτέχνης φωτογράφος
Inigo Garcia Cantero και Χριστίνα Πετρολέκα, ηθοποιοί
Άρτεμις Δούρου, ηθοποιός
Καλλιόπη Μανδρέκα, ηθοποιός
Μυρτώ Μίαρη, ηθοποιός
Παρή Τρίκα, ηθοποιός
Κατερίνα Παπαδάκη, φοιτήτρια δραματικής σχολής
Θοδωρής Συτμαλίδης, ηθοποιός
Σπύρος Μάρκος
Silvia, σκηνοθεσία
Francesca, ιστορικός τέχνης
Pınar Bagdat
