Δυσλεξία: Ορισμός και ζητήματα ορολογίας

Το παρόν άρθρο με τίτλο Δυσλεξία: Ορισμός και ζητήματα ορολογίας θα παρουσιάσει τη συναίνεση σχετικά τον ορισμό της δυσλεξίας μίας ομάδας ερευνητών και μίας ομάδας ειδικών επαγγελματιών. Η δυσλεξία είναι μια από τις πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Υπήρξαν πολλοί ορισμοί τον περασμένο αιώνα και συνεχίζεται η συζήτηση για το πώς πρέπει να ορίζεται η δυσλεξία. H Carroll και οι συνεργάτες της (2025) συνεργάστηκαν με μία ομάδα ειδικών στη δυσλεξία ώστε να επιτύχουν συναίνεση για τον ορισμό της δυσλεξίας. Η ομάδα αποτελούνταν από ακαδημαϊκούς, εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, εκπαιδευτικούς ψυχολόγους και άτομα με δυσλεξία, ζητώντας τους τις απόψεις τους σχετικά με μια σειρά από βασικές δηλώσεις σχετικά με τη δυσλεξία.

Ένας επιτυχημένος ορισμός θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την τρέχουσα επιστημονική γνώση της διαταραχής και να μπορεί να μεταφραστεί σε σαφείς και εφαρμόσιμες κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση, την αναγνώριση και την εκπαιδευτική πολιτική. Για αυτούς τους λόγους, οι ορισμοί των μαθησιακών δυσκολιών, όπως η «δυσλεξία», αναθεωρούνται και ενημερώνονται τακτικά. Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστούν τα ευρήματα της έρευνας της Carroll και των συνεργατών της (2025) και της διεπιστημονικής ομάδας επαγγελματιών με τους οποίους συνεργάστηκαν. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τον όρο «διαταραχή» για να ευθυγραμμιστούν με τη σύγχρονη ορολογία στα διαγνωστικά εγχειρίδια και άλλες συχνές διαταραχές με τις οποίες συνυπάρχει η δυσλεξία, όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) και η αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή (ΑΓΔ).

Ευρήματα της μελέτης της Carroll και των συνεργατών της (2025)

• Υπήρξε σημαντική συναίνεση στην ομάδα των ειδικών ότι η δυσλεξία είναι μια δυσκολία στην ανάγνωση και την ορθογραφία η οποία σχετίζεται με πολλούς παράγοντες και συχνά συνυπάρχει με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές (συννοσηρότητα).
• Οι ειδικοί συμφώνησαν ότι οι δυσκολίες στην αναγνωστική ευχέρεια και την ορθογραφία είναι βασικοί δείκτες της δυσλεξίας σε διαφορετικές ηλικίες και γλώσσες.

Ο ορισμός της δυσλεξίας

• Η δυσλεξία είναι ένα σύνολο δυσκολιών επεξεργασίας που επηρεάζουν την κατάκτηση της ανάγνωσης και της ορθογραφίας.
• Στη δυσλεξία, ορισμένοι ή όλοι οι τομείς της κατάκτησης του αλφαβητισμού είναι φτωχοί σε σχέση με την ηλικία, την τυπική διδασκαλία και το επίπεδο των άλλων επιτευγμάτων.
• Σε όλες τις γλώσσες και τις ηλικιακές ομάδες, οι δυσκολίες στην αναγνωστική ευχέρεια και στην ορθογραφία αποτελούν βασικούς δείκτες της δυσλεξίας.
• Οι δυσκολίες στη δυσλεξία είναι επίμονες και μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας.
• Η φύση και η αναπτυξιακή τροχιά της δυσλεξίας εξαρτώνται από πολλαπλές γενετικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις.
• Η δυσλεξία μπορεί να επηρεάσει την απόκτηση άλλων δεξιοτήτων, όπως τα μαθηματικά, η κατανόηση της ανάγνωσης ή η εκμάθηση μίας άλλης γλώσσας.
• Η πιο συχνά παρατηρούμενη γνωστική έκπτωση στη δυσλεξία είναι μια δυσκολία στη φωνολογική επεξεργασία (δηλαδή, στη φωνολογική ενημερότητα, στην ταχύτητα της φωνολογικής επεξεργασίας ή στη φωνολογική μνήμη). Ωστόσο, οι φωνολογικές δυσκολίες δεν εξηγούν πλήρως τη μεταβλητότητα που παρατηρείται.
• Η εργαζόμενη μνήμη, η ταχύτητα επεξεργασίας και οι ορθογραφικές δεξιότητες μπορούν να συμβάλουν στον αντίκτυπο της δυσλεξίας.
• Η δυσλεξία συχνά συνυπάρχει με μία ή περισσότερες άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες, όπως η αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή, η δυσαριθμησία, η ΔΕΠΥ και η διαταραχή του αναπτυξιακού συντονισμού.

Βασικά σημεία

Βιβλιογραφία

Carroll, J. M., Holden, C., Kirby, P., Thompson, P. A., Snowling, M. J., & Dyslexia Delphi Panel (2025). Toward a consensus on dyslexia: findings from a Delphi study. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 10.1111/jcpp.14123. Advance online publication. https://doi.org/10.1111/jcpp.14123

Advertisements