Γνωριμία με την κρίση πανικού: συμπτώματα, αιτίες, θεραπεία.
Κρίση πανικού: και μόνο η υποψία πως εμείς ή κάποιος οικείος μπορεί να πάθει κρίση πανικού μας τρομάζει. Αρκετοί, όμως, περίπου ένας στους δέκα, θα έχουν ένα ή δυο επεισόδια στη ζωή τους, συνήθως εξαιτίας ενός στρεσογόνου γεγονότος ή σε μια φορτισμένη αρνητικά περίοδο της ζωής του. Συχνά, οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται σε άτομα που πάσχουν από κάποιες φοβίες, πχ κλειστοφοβία, υψοφοβία κ.α., όταν το άτομο βρεθεί για παράδειγμα σε ασανσέρ, σε μπαλκόνι κ.α. Όταν, όμως, το άτομο παθαίνει συχνές κρίσεις πανικού, ακόμη κι όταν πρόκειται για ελάχιστο αριθμό, τότε μιλάμε για διαταραχή πανικού, και η επίσκεψη στον ειδικό αποτελεί μονόδρομο, αφού η κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη από το ίδιο. Τα άτομα που πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή τείνουν να παθαίνουν κρίση πανικού, χωρίς προφανή λόγο ή αιτία.
Ως κρίση πανικού ορίζεται το αιφνίδιο επεισόδιο έντονου άγχους και φόβου, ενώ στην πραγματικότητα το άτομο δεν απειλείται από κάποιον εμφανή κίνδυνο. Η κρίση πανικού συνήθως ξεκινά ξαφνικά, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε χώρο και χρόνο, είτε όταν το άτομο είναι μόνο ή όχι. Εκδηλώνεται με πληθώρα νοητικών και σωματικών συμπτωμάτων, τα οποία κορυφώνονται εντός λίγων λεπτών και αφήνουν το άτομο εξαντλημένο. Μπορεί το άτομο να βιώνει κρίσεις πανικού 1-2 φορές ανά μήνα, αλλά μπορεί να παθαίνει και πολλαπλές κρίσεις εντός της ίδιας εβδομάδας.
Τα πιο συνήθη σωματικά συμπτώματα είναι: δύσπνοια, αστάθεια, ζάλη, εξάψεις και ρίγη, τρέμουλο, δυσκολία κατάποσης, ναυτία, τάση για εμετό και λιποθυμία, αίσθηση πνιγμού, ταχυκαρδία, υπεραερισμός, μούδιασμα, κράμπες, έντονη εφίδρωση. Το άτομο συχνά αισθάνεται το στήθος βαρύ, σαν να παθαίνει έμφραγμα. Ταυτόχρονα, το άτομο κατατρέχεται από έντονο φόβο επικείμενης καταστροφής ή/και θανάτου, αίσθηση απώλειας ελέγχου, αίσθημα κινδύνου.
Τα βαθύτερα αίτια της κρίσης πανικού και της διαταραχής πανικού παραμένουν άγνωστα. Πάραυτα, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που κατηγορούνται για την εμφάνιση των επεισοδίων. Φυσικά, πρώτο στην κατηγορία είναι το έντονο στρες, ενώ είναι πιο συχνή σε υπερευαίσθητα άτομα ή σε πεσσιμιστές και άτομα επιρρεπή στα αρνητικά συναισθήματα. Εξάλλου,συχνά, οι κρίσεις πανικού αποτελούν και σύμπτωμα κατάθλιψης. Στη συνέχεια φαίνεται πως κάποιο ρόλο έχουν τα γονίδια, αλλά και αλλοιώσεις στη λειτουργία συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου.
Πυροδοτικό ρόλο φαίνεται να έχουν οι απρόσμενες και μεγάλες αλλαγές, τα τραυματικά γεγονότα στη ζωή του ατόμου, στρεσογόνα συμβάντα, ιστορικό κακοποίησης ή/και κρίσεων πανικού στην οικογένεια, το κάπνισμα και η υπέρμετρη πρόσληψη καφεϊνης, διεγερτικών χαπιών και ουσιών, καθώς και η αρχή κατάθλιψης.
Οι επιπτώσεις στη ζωή του ατόμου είναι ποικίλλουν. Στην ουσία κυρίως απειλείται η ποιότητα της ζωής του. Ο φόβος μιας επερχόμενης κρίσης είναι γίνεται συχνότερος απο την ίδια την κρίση πανικού. Αυτός ο φόβος συχνά αποτελεί αρχή άλλων φοβιών και οδηγεί σε απομόνωση ή/και αγοραφοβία. Το άτομο αντιμετωπίζει προβλήματα στο περιβάλλον της οικογένειας, της δουλειάς και στην κοινωνική ζωή του. Αποκτά επίμονες ανησυχίες για την υγεία του. Οι επισκέψεις σε πληθώρα ιατρικών ειδικοτήτων γίνονται όλο και πιο συχνές σε μια προσπάθεια να πιστοποιήσει τους φόβους του. Η κατάθλιψη παραμονέυει, ενώ σε πιο ακραίες περιπτώσεις υπάρχουν τάσεις αυτοκτονίας.
Όταν οι κρίσεις πανικού κάνουν την εμφάνισή τους πάνω απο 2-3 φορές, ή το άτομο νιώθει συνεχή φόβο επανεμφάνισής τους, τότε οφείλει να ακολουθήσει θεραπευτική οδό προκειμένου να προστατευτεί. Αρμόδιος για την αρχική διάγνωση είναι ο ψυχίατρος. Η θεραπεία βασίζεται στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, και συχνά-και αναλόγως των συμπτωμάτων και του ιστορικού-σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή. Πολύ θετικά και γρήγορα αποτελέσματα φαίνεται να δίνει η συμπεριφοριστική προσέγγιση. Στόχος της θεραπείας είναι να μειωθεί η συχνότητα εμφάνισης των κρίσεων, να ανακουφιστούν τα συμπτώματα και να επανέλθει η ποιότητα στη ζωή του ατόμου.
Το άτομο μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του με μερικα tips, όπως το να παραμείνει στον χώρο όπου βρίσκεται, να ρυθμίσει την αναπνοή του, να προσπαθήσει να συγκεντρωθεί σε απλές σκέψεις και να τις οπτικοποιήσει. Υπάρχουν κάποιες τεχνικές διαχείρισης της κρίσης πανικού, στις οποίες θα αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο, όμως και πάλι η συμβολή του ειδικού κρίνεται απαραίτητη.
Τέλος, η προσεγμένη διατροφή και πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, η καθημερινή άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και διεγερτικών ουσιών, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης d, μέσω της φυσικής έκθεσης στον ήλιο, καθώς και κάποιο χαλαρωτικό hobby (γιόγκα, πλέξιμο, πεζοπορία κλπ.), μπορούν να συμβάλλουν στη θεραπεία και την μείωση εμφάνισης των κρίσεων πανικού.
Οι κρίσεις πανικού είναι ιδιαιτέρως τρομακτικές για τον πάσχοντα, αν και δεν είναι επικίνδυνες για τη ζωή του. Είναι σημαντικό να γνωρίσουμε πως με τη συνδρομή ειδικής βοήθειας είναι, ευτυχώς, εύκολα αντιμετωπίσιμες. Όσο πιο άμεσα και αποτελεσματικά αντιμετωπιστούν, τόσο πιο γρήγορα θα επιστρέψει το άτομο στην πρότερη ποιότητα ζωής που είχε. Και η καθημερινότητα του θα γίνει και πάλι λειτουργική.
