Το παρόν άρθρο

Το παρόν άρθρο με τίτλο Μνήμη: Η επίδραση των λιπαρών θα παρουσιάσει πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα που δείχνουν την επίδραση των λιπαρών στη μνήμη.

Μόλις λίγες μέρες διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά θα μπορούσαν να είναι αρκετές για να προκαλέσουν προβλήματα μνήμης και σχετική φλεγμονή του εγκεφάλου σε ηλικιωμένους ενήλικες, σύμφωνα με μια νέα μελέτη σε αρουραίους.

Οι ερευνητές τάισαν ομάδες νέων και ηλικιωμένων αρουραίων με τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για τρεις ημέρες ή για τρεις μήνες για να συγκρίνουν πόσο γρήγορα συμβαίνουν οι αλλαγές στον εγκέφαλο σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα όταν τρώνε ανθυγιεινές τροφές.

Όπως αναμενόταν στη βάση προηγούμενων ερευνών για τον διαβήτη και την παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπαρών τροφών για τρεις μήνες οδήγησε σε μεταβολικά προβλήματα, φλεγμονή του εντέρου και δραματικές αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου σε όλους τους αρουραίους σε σύγκριση με αυτούς που έτρωγαν κανονική τροφή, ενώ μόλις τρεις ημέρες υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά δεν προκάλεσαν σημαντικές μεταβολικές ή εντερικές αλλαγές.

Advertisements

Όσον αφορά τις αλλαγές στον εγκέφαλο, ωστόσο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αρουραίοι – είτε έκαναν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για τρεις μήνες είτε μόνο για τρεις ημέρες – είχαν κακή απόδοση στα τεστ μνήμης και εμφάνισαν αρνητικές φλεγμονώδεις αλλαγές στον εγκέφαλο.

Τα ευρήματα δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι η φλεγμονή που σχετίζεται με τη διατροφή στον γερασμένο εγκέφαλο προκαλείται από την παχυσαρκία, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας Ruth Barrientos, Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Συμπεριφορικής Ιατρικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Οι περισσότερες έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις των λιπαρών και των επεξεργασμένων τροφίμων στον εγκέφαλο έχουν επικεντρωθεί στην παχυσαρκία, ωστόσο ο αντίκτυπος της ανθυγιεινής διατροφής, ανεξάρτητα από την παχυσαρκία, παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητος.

«Οι ανθυγιεινές δίαιτες και η παχυσαρκία συνδέονται, αλλά δεν είναι αδιαχώριστες. Πραγματικά αναζητούμε τις επιπτώσεις της δίαιτας απευθείας στον εγκέφαλο. Και δείξαμε ότι μέσα σε τρεις ημέρες, πολύ πριν εμφανιστεί η παχυσαρκία, συμβαίνουν τεράστιες νευροφλεγμονώδεις αλλαγές», δήλωσε η Barrientos, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικής Υγείας και Νευροεπιστήμης στο Ιατρικό Κολλέγιο του Οχάιο.

«Οι αλλαγές στο σώμα σε όλα τα ζώα συμβαίνουν πιο αργά και δεν είναι ουσιαστικά απαραίτητες για να προκαλέσουν βλάβες στη μνήμη και αλλαγές στον εγκέφαλο. Ποτέ δε θα γνωρίζαμε ότι η φλεγμονή του εγκεφάλου είναι η κύρια αιτία των διαταραχών μνήμης που προκαλούνται από δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά χωρίς να συγκρίνουμε τα δύο χρονοδιαγράμματα».

Η έρευνα δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Immunity & Ageing.

Έρευνες ετών στο εργαστήριο της Barrientos υποδεικνύουν ότι η γήρανση προκαλεί μακροπρόθεσμη «έγκριση» του φλεγμονώδους προφίλ του εγκεφάλου σε συνδυασμό με απώλεια αποθέματος εγκεφαλικών κυττάρων για ανάκαμψη και ότι μια ανθυγιεινή διατροφή μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα για τον εγκέφαλο σε ηλικιωμένους ενήλικες.

Το λίπος αποτελεί το 60% των θερμίδων στη δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη, κάτι που θα μπορούσε να ισοδυναμεί με μια σειρά συχνών επιλογών γρήγορου φαγητού: Για παράδειγμα, τα διατροφικά δεδομένα δείχνουν ότι το λίπος αποτελεί περίπου το 60% των θερμίδων από το ένα τέταρτο ενός διπλού καπνιστού BLT με τυρί των McDonald’s ή ένα Burger King με διπλό τυρί.

Αφού τα ζώα έκαναν δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για τρεις ημέρες ή τρεις μήνες, οι ερευνητές διεξήγαγαν δοκιμασίες για την αξιολόγηση δύο τύπων προβλημάτων μνήμης που είναι συχνά σε ηλικιωμένους με άνοια που βασίζονται σε ξεχωριστές περιοχές του εγκεφάλου: τη μνήμη των συμφραζομένων που διαμεσολαβείται από τον ιππόκαμπο (το κύριο κέντρο μνήμης του εγκεφάλου) και τη μνήμη φόβου που προέρχεται από την αμυγδαλή (το κέντρο του φόβου του εγκεφάλου).

Σε σύγκριση με τα ζώα της ομάδας ελέγχου που έτρωγαν τροφή και τους νέους αρουραίους σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, οι ηλικιωμένοι αρουραίοι εμφάνισαν συμπεριφορές που υποδεικνύουν ότι και οι δύο τύποι μνήμης ήταν εξασθενημένοι μετά από τρεις μόνο ημέρες διατροφής με λιπαρά — και οι συμπεριφορές παρέμειναν καθώς συνέχισαν τη δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά για τρεις μήνες.

Οι ερευνητές είδαν επίσης αλλαγές στα επίπεδα μιας σειράς πρωτεϊνών που ονομάζονται κυτοκίνες στον εγκέφαλο των ηλικιωμένων αρουραίων μετά από τρεις ημέρες διατροφής με λιπαρά, γεγονός που σήμαινε μια απορρυθμισμένη φλεγμονώδη απόκριση. Τρεις μήνες μετά τη δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ορισμένα από τα επίπεδα κυτοκίνης είχαν αλλάξει, αλλά παρέμεναν απορρυθμισμένα και τα γνωστικά προβλήματα παρέμειναν στα τεστ συμπεριφοράς.

«Μια απόκλιση από τους βασικούς δείκτες φλεγμονής είναι μια αρνητική απάντηση και έχει αποδειχθεί ότι βλάπτει τις λειτουργίες μάθησης και μνήμης», είπε η Barrientos.

Σε σύγκριση με τους αρουραίους που έτρωγαν κανονική τροφή, τα νέα και ηλικιωμένα ζώα κέρδισαν περισσότερο βάρος και εμφάνισαν σημάδια μεταβολικής δυσλειτουργίας – φτωχό έλεγχο ινσουλίνης και σακχάρου στο αίμα, φλεγμονώδεις πρωτεΐνες στον λιπώδη ιστό και αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου – μετά από τρεις μήνες σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Η μνήμη και η συμπεριφορά των νεαρών αρουραίων και ο εγκεφαλικός ιστός παρέμειναν ανεπηρέαστοι από τις λιπαρές τροφές.

«Αυτές οι δίαιτες οδηγούν σε αλλαγές που σχετίζονται με την παχυσαρκία τόσο σε νέα όσο και σε ηλικιωμένα ζώα, ωστόσο τα νέα ζώα φαίνονται πιο ανθεκτικά στις επιπτώσεις της δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά στη μνήμη. Πιστεύουμε ότι είναι πιθανό λόγω της ικανότητάς τους να ενεργοποιούν αντισταθμιστικές αντιφλεγμονώδεις αποκρίσεις, τις οποίες στερούνται τα ηλικιωμένα ζώα», είπε η Barrientos.

«Επίσης, με τη γλυκόζη, την ινσουλίνη και τη φλεγμονή του λιπώδους ιστού να αυξάνονται τόσο σε νεαρά όσο και σε ηλικιωμένα ζώα, δεν υπάρχει τρόπος να διακρίνουμε τί προκαλεί εξασθένηση της μνήμης μόνο στα ηλικιωμένα ζώα, αν κοιτάξετε μόνο τί συμβαίνει στο σώμα. Είναι αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο που είναι σημαντικό για την απόκριση της μνήμης».

Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ.

Βιβλιογραφία