Ο Άγγελος Χατζάς είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης! Αυτή την περίοδο μαζί με τη θεατρική ομάδα «Νεάπολις» ανεβάζει για πρώτη φορά διασκευασμένο ένα από τα πιο σπουδαία έργα που μας άφησε σαν παρακαταθήκη ο συγγραφέας Μένης Κουμανταρέας, τη «Βιοτεχνία Υαλικών»! Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μας μίλησε για την παράσταση, την Ελλάδα της κρίσης αλλά και για τις δικές του (θεατρικές) προσδοκίες!
- Αυτή την περίοδο σας πετυχαίνουμε στη «Βιοτεχνία Υαλικών» και στη σκηνή του Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών. Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση…
Είναι ο καρπός της δουλειάς των ηθοποιών της καταρχήν. Του Γιάννη Μπουραζάνα, της Τζίνης Παπαδοπούλου, του Γιάννη Στόλλα και της δικής μου. Προσεγγίσαμε το έργο, με αγάπη και περιέργεια, έχοντας επίγνωση ότι κρατάμε στα χέρια μας ένα σπουδαίο κείμενο, ενός σπουδαίου συγγραφέα, που ακουμπάει στις αγωνίες του σήμερα, και πάνω απ’όλα ασχολείται με τις ανθρώπινες σχέσεις και αδυναμίες, με τρυφερότητα και ειλικρίνεια. Καθοριστική υπήρξε η συμβολή των συνεργατών μας, στην κίνηση της Άρτεμης Ιγνατίου, στα σκηνικά του Γιάννη Γκαρδιακού και στα κοστούμια του Αλέξανδρου Κομπόγιωργα.
- Για ποιο λόγο επιλέξατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο τη δεδομένη χρονική στιγμή;
Ένα πρώτο επίπεδο, έχει να κάνει με την ιστορία της βιοτεχνίας υαλικών. Ένα μικρομάγαζο περνάει από σαράντα κύματα, για να σταθεί μέσα σ’ένα δύσκολο κοινωνικό περιβάλλον. Οι συσχετισμοί με το σήμερα, αυτονόητοι. Δεν ήταν όμως αυτό το καθοριστικό. Νομίζω, πως η σαγήνη του βιβλίου, η ατμόσφαιρά του και η δύναμη των χαρακτήρων, ήταν τα πιο σημαντικά.
- Υπήρξαν δυσκολίες κατά τη δραματουργική επεξεργασία;
Ναι βέβαια, ο ίδιος ο Μένης Κουμανταρέας, όπως κάθε μεγάλος συγγραφέας, αφήνει πολλά ζητήματα ανοιχτά, αινιγματικά. Δεν κρίνει, πιο πολύ παραθέτει τις καταστάσεις με μαεστρία και ανθρωπιά. Εμείς έπρεπε ν’ αναζητήσουμε, να σκαλίσουμε τις προθέσεις, τις διαθέσεις, τους σκοπούς των ηρώων, να δώσουμε κάποια μορφή στην πορεία τους. Κι αυτή η θεατρική διαδικασία παραμένει ακόμη σε εξέλιξη και μέσα στις παραστάσεις.
- Η «Βιοτεχνία Υαλικών» θεωρείται ίσως το σπουδαιότερο συγγραφικό έργο του Μένη Κουμανταρέα, το οποίο μάλιστα έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1976). Φοβηθήκατε τη σύγκριση, σε σχέση με το πρωτότυπο, της διασκευής και της θεατρικής μεταφοράς του κειμένου από το θεατή που έχει διαβάσει το βιβλίο;
Ο θεατής που έχει διαβάσει το βιβλίο είναι σίγουρα απαιτητικός και περιμένει πολλά. Στη διασκευή που έκανε ο Γιάννης Μπουραζάνας προσπάθησε να δομήσει διαλόγους που δεν έχει το πρωτότυπο, αποδίδοντας όμως το πνεύμα των σκηνών του βιβλίου. Γενικά, στη θεατρική μεταφορά προσπαθήσαμε να βγάλουμε την ατμόσφαιρα που το ίδιο το βιβλίο περιέχει!
- Το πρωταγωνιστικό δίδυμο του έργου, φαίνεται ότι παρουσιάζει αντιθέσεις όσον αφορά τη στάση ζωής που καθένας τους ακολουθεί. Η Μπέμπα είναι μια γυναίκα που θέλει να ζήσει, ενώ ο Βλάσης ένας άντρας που είναι παραδομένος στην υπάρχουσα κατάσταση. Γίνεται να συνυπάρξουν δύο τέτοιοι άνθρωποι; Αν ναι, πώς;
Είναι δύο ήρωες συγκλονιστικοί! Η Μπέμπα δυναμική, πραγματίστρια και υπέροχη. Ο Βλάσης ρομαντικός, ιδεαλιστής, με μια αυθεντικότητα συνταρακτική. Τον παίζω εγώ κι έτσι τον υπερασπίζομαι λίγο παραπάνω. Κανείς τους δεν παραδίδεται ουσιαστικά. Έχουν φυσικά τις στιγμές που είναι τρομακτικά ευάλωτοι, αδύναμοι. Τελικά μάλιστα, συνυπάρχουν. Βρίσκουν τον τρόπο να κρατηθούν μαζί μέχρι το τέλος, μέσα από μια ανάσα, ένα άγγιγμα. Η αγάπη είναι εκεί…
- Η Μπέμπα, δυναμική, ερωτική, γοητεύεται, όπως ίσως και ο καθένας μας, από το απαγορευμένο, από αυτό που δεν μπορεί να έχει. Τι κάνει τελικά τόσο γοητευτικό το απαγορευμένο;
Αυτά είναι ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λίμπιντο. Είναι ένα πεδίο πολύ ομιχλώδες και ανεξερεύνητο. Ή τουλάχιστον εγώ δεν ξέρω ν’ απαντήσω με μεγάλη σαφήνεια. Πάντως οι επιθυμίες υπάρχουν σίγουρα πολύ βαθιά μέσα μας και η δύναμή τους είναι ανυπολόγιστη.
- Το έργο αφορά στη μεταπολίτευση και σε μια Ελλάδα της παρακμής. Αν και γραμμένο 4 δεκαετίες πριν, η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται και η τότε Ελλάδα εμφανίζει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με τη σημερινή. Υπάρχουν διαφορές του τότε Έλληνα με αυτόν του σήμερα;
Σίγουρα η σκιά της χούντας τότε ήταν πολύ πιο απτή. Και οπωσδήποτε πιο βαριά. Σκιές όμως παραμένουν και σήμερα πολλές, πιο δυσδιάκριτες. Οι κοινωνικοί καταναγκασμοί είναι αφόρητοι πάντα και είναι αυτοί που λυγίζουν τους ανθρώπους και τότε και τώρα.
- Καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας αποδεικνύεται πως ο ελληνικός λαός ζει συνεχώς τη ματαίωση των ονείρων του. Γιατί επιλέγουμε ως λαός «σωτήρες», όταν γνωρίζουμε πως δεν γίνονται θαύματα;
Ελπίζει κανείς σ’ ένα θαύμα, όταν πάνω στο κεφάλι του συντελούνται καταστροφές, όπως η επιβολή μίας δικτατορίας ή μια χρεοκοπία του κράτους στη σύγχρονη κρίση. Αισθάνεσαι αδύναμος απέναντι σε συμφέροντα κι εξουσίες.
- Οι ήρωες του Κουμανταρέα είναι αγωνιστές της ζωής που προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια κοινωνία με ξεφτισμένα ιδανικά και με πολλές δυσκολίες. Σήμερα, με όσα συμβαίνουν γύρω μας υπάρχει λόγος για να παλέψουμε;
Είναι ο μόνος δρόμος, νομίζω, ν’ αγωνίζεσαι πάντα για κάτι καλύτερο. Ακόμη κι όταν όλα τα «προγνωστικά» είναι εναντίον σου. Έχει να κάνει μάλλον με το ένστικτο της επιβίωσης!
- Ποια η «συμβουλή» σας απέναντι σ’ έναν νέο που τώρα ανοίγει τα φτερά του;
Ν’ ανοίγει το δρόμο του με τόλμη, χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα, με ανοιχτό μυαλό κι ανοιχτή καρδιά!
- Αφού κλείσει ο κύκλος παραστάσεων της «Βιοτεχνίας Υαλικών», ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;
Προς το παρόν είμαι αφοσιωμένος στη «Βιοτεχνία Υαλικών», αλλά και στην παράσταση για παιδιά, «Ταξίδι στο κέντρο της Γης» του Ι. Βέρν, που παρουσιάζουμε στο θέατρο 104 με τον Αλέξανδρο Κομπόγιωργα και τη Νεφέλη Κουλούρη. Δεν ξέρω ακόμη για τα παρακάτω…
