Η Καλλίδα Ζαχοπούλου είναι μια γυναίκα με άκρατη αλλά σταθερή ευαισθησία και λογική. Τη χαρακτηρίζει η φιλομάθεια, η φαντασία και η επιμονή.Η Καλλίδα Ζαχοπούλου στο βιβλίο της είναι βέβαιο ότι αποτυπώνει κομμάτια της ψυχής της και γνώσεις, βιώματα και εμπειρίες της.
«Τελείες (α)τέλειες» είναι ο τίτλος της ποιητικής συλλογής της Καλλίδας Ζαχοπούλου με εικόνες της Ζωής Ζαχοπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ανεμολόγιο.
Λίγα λόγια για το βιβλίο:
Ετούτη η ποιητική συλλογή προσπαθεί κάτι να επικοινωνήσει.
Λαμβάνετε;
Ακριβώς όπως οι τελείες και οι παύλες του κώδικα Μορς, μεταδίδει πληροφορίες με παλμούς, άλλοτε μικρής και άλλοτε μεγάλης διάρκειας.
Έντεκα ποιήματα, συνοδευόμενα από έντεκα ασπρόμαυρα σχέδια, αποτελούν το τέλειο παράδειγμα ενός ταξιδιού ενηλικίωσης μέσα από αστικά τοπία, εσωτερικές αναζητήσεις και ανθρώπινες σχέσεις.
Και τι πιο τέλειο από τις ίδιες τις ατέλειες που διακόπτουν τη μετάδοση;
Οι ατελείς τελείες, λοιπόν, μεταδίδουν ένα μήνυμα πιο ηχηρό: η απογοήτευση, η αποτυχία, ο πόνος, υπάρχουν παντού, ακριβώς όπως και η ζωή, ακριβώς όπως και η ελπίδα.
Τι επιλέγουμε να ακούσουμε;
Η Καλλίδα Ζαχοπούλου γεννήθηκε στη Λάρισα το 1997 και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στη Θεσσαλονίκη. Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί στο διαδικτυακό λογοτεχνικό περιοδικό Θράκα.
Το «Τελείες (α)τέλειες» είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ανεμολόγιο.
Επιμέλεια συνέντευξης:
Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου
Όλοι έχουμε ατέλειες που μας κάνουν τέλειους στη ζωή μας, τι σας οδήγησε να γράψετε για τις τελείες ατέλειες;
Ο τίτλος της ανθολογίας ίσως και να είναι λιγάκι παραπλανητικός. Στην πραγματικότητα, προέκυψε από ένα παιχνίδι λέξεων, σχεδόν κατά λάθος. Η αρχική σκέψη ήταν ο τίτλος να είναι «Τελείες και Παύλες», παραπέμποντας στον Κώδικα Μορς –έναν κώδικα που μας είχε δείξει, σε μένα και την αδερφή μου, ο παππούς μας ο Νίκος όταν ήμασταν μικρές, δείχνοντάς μας πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι επικοινωνίας πέρα από τη γλώσσα και πως, μερικές τελείες και μερικές παύλες τοποθετημένες στη σωστή σειρά, μπορούν να πουν πολλά περισσότερα από ολόκληρες παραγράφους λέξεων. Η φράση αυτή μας θύμιζε και κάτι άλλο, την έκφραση «τελεία και παύλα», κάτι που μπορεί να σημαίνει «ως εδώ» ή «δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο», υπονοώντας δυναμικότητα, αγανάκτηση ή, στο εντελώς αντίθετο άκρο, παραίτηση.
Τελικά όμως οι «Τελείες Ατέλειες» φαίνεται να ταιριάζουν γάντι. Μας ειρωνεύονται, ενώ παράλληλα μας θυμίζουν πόσο μοναδικοί είμαστε. Είναι ένα μπέρδεμα φράσεων, όπως μπερδεμένο μπορεί να είναι το μυαλό ενός νεαρού ενήλικα, ανάμεσα στα πρέπει, τα θέλω και τα «καλό θα ήταν να…». Είναι μια υπενθύμιση ότι το να κυνηγάμε συνεχώς την τελειότητα καταντάει κάπως αστείο και εγωιστικό, κυριώς για δύο λόγους: αρχικά επειδή την έχουμε ήδη φτάσει από τη στιγμή που ήρθαμε σε αυτό τον κόσμο κλαίγοντας ζορισμένοι, κουβαλώντας τη ζωή μέσα μας και δεύτερον, επειδή είναι μια άπιαστη ιδέα που δεν θα φτάσουμε ποτέ. Οξύμωρο, έτσι;
Η ύπαρξή μας είναι γεμάτη παρόμοια οξύμωρα και όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε, τόσο πιο πολύ θα μιλάμε με αγάπη για όσες ατέλειες μας περιτριγυρίζουν, ίσως γιατί έτσι θα μπορούμε να δούμε παράλληλα το θαύμα το οποίο κρύβεται μέσα τους.
Η ίδια η ποιητική συλλογή, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να διαβάζεται με προσποιητή σοβαρότητα ή διάθεση για πομπώδη νοήματα. Σας καλεί να ακούσετε, με όρεξη για αυτοσαρκασμό αλλά και self-love, τους παλμούς που μεταδίδει και να αφουγκραστείτε τις δικές σας τελείες και τις δικές σας ατέλειες.
Τα σκίτσα είναι εντυπωσιακά, μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τη δημιουργό τους.
Η δημιουργός των σκίτσων –τα οποία είναι πράγματι εντυπωσιακά, συμφωνώ μαζί σας– είναι η Ζωή Ζαχοπούλου, ή αλλιώς @zo.za.c, που τυχαίνει να είναι και η μεγάλη μου αδερφή. Η συνεργασία μαζί της υπήρξε φυσική και αβίαστη, μιας και πάντα είχαμε έναν εντελώς δικό μας τρόπο να κατανοούμε αμέσως τις ιδέες και τις σκέψεις η μία της άλλης. Το συγκεκριμένο βιβλιαράκι προέκυψε όταν η Ζωή μου ζήτησε να συνοδεύσω τα σκίτσα της με ποιήματά μου, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε ένα αποτέλεσμα συνδυαστικό. Να μπορεί, δηλαδή, ο αναγνώστης–θεατής να μεταπηδήσει από το σκίτσο στο ποίημα και πάλι πίσω, κρατώντας μέσα του την εικόνα ή τη λέξη (ή, γιατί όχι, και τα δύο) που του γεννούν κάποιο συναίσθημα και μερικές σκέψεις. Σκοπός μας ήταν να μην περιορίσουμε την ερμηνεία. Συνθέτωντας μια πολύπλευρη εικόνα, γεμάτη μικρότερες εικόνες «σαν μυρμήγκια» όπως λέει και το πρώτο ποίημα, θέλαμε με την επαγωγική μέθοδο να φτάσουμε από το ειδικό στο γενικό.
Η συνεργασία μας σε πιο πρακτικό επίπεδο, πήγε κάπως έτσι: η Ζωή μου έδειχνε εικόνες κι εγώ τις έδειχνα ποίηματα κι ύστερα λέγαμε «αυτό ταιριάζει», «αυτό δεν ταιριάζει», και «αυτό ταιριάζει, αλλά ίσως καλό θα ήταν να προσθέσουμε εκείνο ή να αφαιρέσουμε το άλλο». Όλο το βιβλίο δημιουργήθηκε, στήθηκε και ολοκληρώθηκε σε δύο διπλανά δωμάτια, έναν πολύ κρύο χειμώνα, σε ένα πολύ παλιό σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, μια περίοδο που η Ζωή κι εγώ συγκατοικούσαμε μαζί με τη Σταυρούλα (συγκάτοικος Νο3) και την Κίρκη (ασπρόμαυρη γάτα, γνωστή και ως tuxedo cat, ένοχη για παρεμπόδιση καλλιτεχνικού έργου με το να χαρίζει δαγκωματιές στα χυμένα στο πάτωμα Α4 φύλλα με στιχάκια, συγκάτοικος Νο4).
Τι σας οδήγησε να ανοίξετε το παράθυρο στην ποίηση;
Δεν μπορώ με σιγουριά να σας απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Θα ήταν σαν να προσπαθώ να εξηγήσω το γιατί είμαι αυτή που είμαι και το από πότε ξεκίνησα να είμαι αυτή που είμαι. Από παιδί έγραφα ποίηση, βέβαια άλλου είδους: ποίηση με αυστηρή ομοιοκαταληξία για πειρατίνες και Εθνικές εορτές και τη φύση και την οικογένειά μου, ποίηση παιδική, με θεματική που με ενδιέφερε και με άγγιζε τότε.
Αργότερα, η ποίηση μετατράπηκε σε μία μορφή κάθαρσης. Έγραφα όταν η ανάγκη μου να εκφράσω τα σκοτεινά σημεία του μυαλού μου δεν γιατρευόταν από το ημερολόγιό μου και ήθελε να εκφραστεί με έναν τρόπο διαφορετικό, που να ξεμπλέκεται από την κοινή χρήση της γλώσσας, έναν τρόπο που να μπορεί να διαβαστεί και να ερμηνευτεί με πολλαπλές χροιές, που, ίσως, να μου έδειχνε μια άλλη αλήθεια την οποία ακόμη δεν είχα βρει μέσα μου.
Τέλος, η ποίηση κατέληξε παιχνίδι, καθημερινή ασχολία, εγκεφαλική γυμναστική, μέσο για να «σκοτώσω» την περιέργεια, μα παραμένει, πάντα και πάνω από όλα, έκφραση.
«Είμαι η ζωντανή απόδειξη ότι το γκρι είναι η μόνη διέξοδος» λέτε σ’ ένα ποίημά σας. Το γκρι είναι διέξοδος στη ζωή σας;
Είναι, από την άποψη ότι δεν πιστεύω και τόσο στα δίπολα (για παράδειγμα, μαύρο – άσπρο), αλλά σε εκείνο το ενδιάμεσο γκρι σημείο, το οποίο μπορεί να ερμηνευτεί από τον καθένα μας με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Το γκρι είναι ένα παρεξηγημένο χρώμα: θεωρείται κενό, μουντό, βαρετό. Κι όμως, κρύβει μέσα του όλες εκείνες τις διαφαθμίσεις του άσπρου και του μαύρου και μπορεί έτσι να γίνει βαθιά συμβολικό. Πιο πάνω γράφω «ξέρω ότι στο μυαλό σου / το λευκό είναι λευκό / και το μαύρο μάυρο / Κοίταξέ με / είμαι η ζωντανή απόδειξη / ότι το γκρι / είναι η μόνη / διέξοδος». Υποννοώ τα εξής ερωτήματα: Πώς θα καταφέρεις να ανοίξεις το μυαλό σου στις απεριόριστες δυνατότητες του κόσμου γύρω σου, αν επιμένεις με απολυτότητα στην άποψή σου; Πώς θα δεις τις σκιές και τις κρυφές εικόνες που ξετυλίγονται μπροστά σου με όλο τους το μεγαλείο, αν επιμένεις να αγνοείς τις αποχρώσεις; Αν το άσπρο είναι μόνο άσπρο και το μαύρο είναι μόνο μαύρο; Και, τελικά, γιατί επιμένεις τόσο πολύ να αγνοείς όλα εκείνα τα γκρι ενδιάμεσα σημεία που καταλήγουν καμιά φορά να είναι η μόνη σου διέξοδος από μια πολύ βαρετή και ανειλικρινή πραγματικότητα;
Τι σχέση έχετε με τον χρόνο; Νιώθετε ότι σας κυνηγά κάθε μέρα;
Πολύ σωστή η παρατήρησή σας. Ο χρόνος είναι ο μόνιμος εχθρός μου, παρότι μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να τον φοβάμαι. Κι όμως, ο τρόπος που κυλά και φεύγει, ο τρόπος που οι αναμνήσεις μεταμορφώνονται σε όνειρα μέσα στη μνήμη, τα τραύματα των γενεών που μεταφέρονται διαμέσω του, οι έννοιες «παρελθόν» και «μέλλον» και η μόνιμα άπιαστη προσπάθεια κατανόησης του παρόντος, όλα αυτά με απασχολούν βαθιά και είναι άλλωστε και κεντρικά μοτίβα στο γράψιμό μου, είτε αυτό είναι ποιητικό, είτε πεζό έργο.
Μιλήστε μας για τη ζωή σας και τα ενδιαφέροντα που έχετε.
Αυτή την περίοδο, εργάζομαι σε έναν εκδοτικό οίκο στην Αθήνα και προσπαθώ να αναγάγω τη γραφή σε κάτι άλλο πέρα από χόμπι.
Γεννήθηκα στη Λάρισα και σπούδασα Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Θεσσαλονίκη, όπου ήρθα αντιμέτωπη για πρώτη φορά με την άσχημη και βρώμικη μεριά της αστικοποίησης, ενώ παράλληλα ξετρύπωνα τρόπους για να βλέπω και την όμορφη πλευρά της.
Τα ενδιαφέροντά μου είναι διάφορα και διαφορετικά: τελείωσα το Μουσικό Σχολείο Λάρισας και η μουσική ήταν και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ακόμα κι αν η μόνη μου επαφή καμιά φορά είναι ο σταθερός ρυθμός του μοτέρ των air-condition ή ο σαματάς των τρυπανιών στα έργα για τις οπτικές ίνες.
Λατρεύω το διάβασμα, κάθε είδους. Κάποτε διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου, τώρα δεν έχω πια τόσο χρόνο και γίνομαι –με βαριά καρδιά– πιο επιλεκτική.
Αγαπώ τη φύση: την απεραντοσύνη της θάλασσας, το πράσινο χρώμα των φύλλων την άνοιξη, το κρατσανιστό χώμα.
Με ενθουσιάζει ο χορός: από swing μέχρι μπαλέτο, από σάλσα μέχρι τάνγκο, έχω δοκιμάσει λίγο από όλα και επιμένω να θεωρώ ότι είναι μια από τις πιο αγνές μορφές ανθρώπινης έκφρασης και επαφής με τη γη και το σώμα.
Τέλος, μου αρέσει να ονειρεύομαι: περίεργα όνειρα που δεν βγάζουν κανένα απολύτως νόημα και συμβολικά όνειρα που αποτελούνται μόνο από νόημα, ακόμα και εφιαλτές που σε κάνουν να χαίρεσαι με την πραγματικότητα όταν ξυπνάς. Ενίοτε, ονειρεύομαι και στον ξύπνιο μου, κοιτώντας αφηρημένα το κενό.
Γράφετε κάτι καινούργιο;
Γράφω συνεχώς πράγματα που δεν ολοκληρώνονται πάντοτε, όμως τη συγκεκριμένη περίοδο δοκιμάζω το δύσκολο εγχείρημα της συγγραφής ενός μυθιστορήματος.
Ποιο είναι το μότο σας για τη ζωή;
Δεν έχω ένα συγκεκριμένο μότο, δεν πιστεύω τόσο στις σταθερές εκφράσεις που επαναλαμβάνουμε σαν μάντρα, κυρίως γιατί παρατηρώ ότι καθημερινά αλλάζω και κάτι καινούριο προστίθεται στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη ζωή. Και είμαι υπέρ αυτής της αλλαγής, τη θεωρώ ζωτικό κομμάτι της απόλαυσης της καθημερινότητας.
Παρόλα αυτά, παρατηρώ ότι μέχρι στιγμής κινούμαι με βάση συγκεκριμένους άξονες που άλλοτε τους σκέφτομαι πιο συνειδητά και άλλοτε όχι. Αυτοί είναι: αισιοδοξία, πίστη, αγάπη για κάθε τι που μου προκαλεί έμπνευση, συνεχής ενδοσκόπηση, ονειροπόληση και δύναμη ψυχής.
Τελείες Ατέλειες
Με ποιο στίχο σας θα θέλατε να στείλετε μήνυμα στους αναγνώστες μας;
«υπάρχει ζωή / […] / υπάρχει παντού, παλεύει να βγει από τις / τρύπες στους δρόμους και από τ’ αφτιά μας / ίσως γι’ αυτό βγάζουμε αυτοάνοσα […] / γιατί δεν αφήνουμε τη ζωή να βγει από μέσα μας / σε όλα εκείνα τα έξω από εμάς / Η ζωή είναι για να τη μοιράζεσαι, να τη / χαρίζεις σε κομμάτια / όχι να την τρως μόνος και να φτύνεις τα / κουκούτσια»
Αυτοί οι στίχοι θεωρώ ότι κρύβουν και την ουσία της συλλογής. Παρότι το συνολικό της ύφος μπορεί να θεωρηθεί μουντό, αυτό που θέλει να εξυμνήσει είναι η ζωή και η συγκινητική της προσπάθεια να εμφανίζεται στα πιο απίθανα μέρη, να επιμένει, ενάντια σε κάθε πρόβλεψη. Οι στίχοι είναι εκεί για να τους αντιληφθεί ο καθένας όπως επιθυμεί, αλλά αυτός ο καθένας ας θυμάται ότι δεν είναι μόνος και ότι, μέσω της τέχνης, είναι ελεύθερος να μοιραστεί, να βιώσει και να φανταστεί οτιδήποτε επιθυμεί. Και, ποιος ξέρει, ίσως αν το φανταστεί αρκετά δύνατα και αρκετά παθιασμένα, τότε αυτό το οτιδήποτε να γίνει κάτι και να φυτρώσει κι εκείνο, όπως τα λουλούδια που ξεπετάγονται καμιά φορά μέσα από τα τσιμέντα και τα πλακόστρωτα.
Καλλίδα Ζαχοπούλου εδώ
