O Πασχάλης Πράντζιος γεννήθηκε στην Ανάβρα Καρδίτσας το 1971 και εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 2006. Σπούδασε φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ., εργάζεται ως φιλόλογος καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, ενώ παράλληλα συνεχίζει τις σπουδές του στο μεταπτυχιακό τμήμα της Σχολής Θεάτρου του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας (Α.Π.ΚΥ.), με ειδίκευση στην Επιβίωση του Αρχαίου Δράματος. Παράλληλα με τη μυθιστοριογραφία, ο Πασχάλης Πράντζιος ασχολείται με τη θεωρία λογοτεχνίας και θεάτρου, δημοσιεύοντας άρθρα και μελέτες του σε περιοδικά λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Το” Τριάντα έξι ώρες βροχής “είναι το έκτο μυθιστόρημά του και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
Η θέση είναι ξεκάθαρη στο “Τριάντα έξι ώρες βροχής”, δεν υπάρχει ηθικός ή ανήθικος έρωτας. Ο έρωτας είναι έρωτας, τονίζει ο Πασχάλης Πράντζιος και συνεχίζει λέγοντας ότι οι μεγάλοι έρωτες είναι σαν ένα μυθιστόρημα: δεν απευθύνεται σε όλους. Γράφει ο Πασχάλης Πράντζιος στο βιβλίο: «Αν ο άνθρωπος πάψει να ερωτεύεται, θα πεθάνει. Ο έρωτας είναι αθώος, οι άνθρωποι είναι ενοχικοί. Αθώος, γιατί όταν απουσιάζει από την ανθρώπινη ψυχή, αυτή θρηνεί καθώς νιώθει άδεια. Γιατί κάνει τη ζωή να μοιάζει μεγαλύτερη, να φαίνεται ότι διαρκεί περισσότερο. Γι’ αυτό, ενοχοποιώντας τον έρωτα κατά βάση ενοχοποιούμε την ίδια τη ζωή, την ίδια τη φύση· γιατί η φύση είναι αθώα και η ανθρώπινη φύση γεννιέται από τον έρωτα και ορίζεται απ’ αυτόν.Όλα αυτά κι άλλα πολλά μας είπε στη συνέντευξη που παραχώρησε στο maxmag ο Πασχάλης Πράντζιος και εσείς δεν έχετε παρά να την απολαύσετε.
Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου Παπαθανασίου
«Τριάντα έξι ώρες βροχής» είναι το έκτο σας μυθιστόρημα. Τι σας οδήγησε στη συγγραφή;
Θα μπορούσα πολλά να σας πω εδώ, να αναφερθώ στην αγάπη μου για τη λογοτεχνία ευρύτερα ή στις φιλολογικές σπουδές μου. Ωστόσο, αισθάνομαι πως η φύση οδηγεί κάποιους ανθρώπους στη συγγραφή. Μοιάζει προαποφασισμένο. Από κει κι έπειτα εναπόκειται στο άτομο αναλόγως των συνθηκών που μεγαλώνει να επιλέξει ή όχι τον καλλιτεχνικό δρόμο.
Θησέας και Φαίδρα, οι ήρωές σας. Πόσο σας επηρέασε η μυθολογία;
Η μυθολογία δεν σταμάτησε ποτέ να επηρεάζει την τέχνη ξεκινώντας από τον Όμηρο και φτάνοντας μέχρι σήμερα. Ό,τι και να γράψει κανείς θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή. Δεν αποτελώ εξαίρεση.
Θησέας, Φαίδρα, Ιππόλυτος, Μένης. Ποιον ήρωά σας αγαπάτε λίγο περισσότερο;
Φοβάμαι πως δεν είναι δόκιμη η ερώτηση, δεδομένου ότι ο δημιουργός αγαπά κάθε ήρωα που γεννά. Πρόκειται καθαρά για σχέση που τη χαρακτηρίζει η ενσυναίσθηση και η αγάπη είναι προϋπόθεση για να λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας. Είναι δρόμος, καταλάβατε; Η διαφοροποίηση ενδεχομένως έγκειται μονάχα στην αδυναμία που μπορεί να τρέφει ο δημιουργός για κάποιους ήρωες. Πώς στην πραγματική ζωή έχουμε περισσότερη αδυναμία σε κάποιους ανθρώπους, έτσι και στη μυθιστοριογραφία ο συγγραφέας έχει μεγαλύτερη αδυναμία σε κάποιους ήρωές του. Υπό αυτή την οπτική δεν σας κρύβω πως τρέφω μια ιδιαίτερη αδυναμία στον γερο Μένη. Εκεί βρίσκεται άλλωστε κρυμμένη η όλη φιλοσοφία του βιβλίου, στα λόγια και στον χαρακτήρα του.
Έρωτας, ερωτικό τρίγωνο. Υπάρχει ηθική στον έρωτα; Μπορεί ο έρωτας να είναι ανήθικος;
Το ερώτημά σας αποτελεί μία από τις βασικές προβληματικές του βιβλίου, καθώς προτάσσει για συζήτηση το ηθικό ή το ανήθικο στοιχείο ως προσδιοριστικό γνώρισμα του έρωτα. Η θέση είναι ξεκάθαρη στο τριάντα έξι ώρες βροχής, δεν υπάρχει ηθικός ή ανήθικος έρωτας. Ο έρωτας είναι έρωτας. Γράφω στο βιβλίο: «Αν ο άνθρωπος πάψει να ερωτεύεται, θα πεθάνει. Ο έρωτας είναι αθώος, οι άνθρωποι είναι ενοχικοί. Αθώος, γιατί όταν απουσιάζει από την ανθρώπινη ψυχή, αυτή θρηνεί καθώς νιώθει άδεια. Γιατί κάνει τη ζωή να μοιάζει μεγαλύτερη, να φαίνεται ότι διαρκεί περισσότερο. Γι’ αυτό, ενοχοποιώντας τον έρωτα κατά βάση ενοχοποιούμε την ίδια τη ζωή, την ίδια τη φύση· γιατί η φύση είναι αθώα και η ανθρώπινη φύση γεννιέται από τον έρωτα και ορίζεται απ’ αυτόν».
Πόσα μπορούν να αντέξουν οι ερωτευμένοι όταν πρέπει να αντισταθούν στις επιθυμίες τους;
Θα σας παραπέμψω σ’ ένα απόσπασμα από το Συμπόσιο του Πλάτωνα. Σ’ έναν μύθο. Ο θείος Πλάτων υποστηρίζει πως μονάχα οι ερωτευμένοι μπορούν να δώσουν τη ζωή τους για χάρη αυτού που αγαπούν. Αναφέρει ως παράδειγμα την Άλκηστη, η οποία, όταν ο αγαπημένος της, Άδμητος, αρρώστησε για θάνατο, παρακαλούσε τους θεούς να του χαρίσουν τη ζωή κι οι θεοί απεφάνθησαν πως μονάχα εάν πεθάνει κάποιος άλλος στη θέση του θα ζήσει ο νεαρός. Τότε, λοιπόν, παρότι ζούσαν οι γονείς του Άδμητου, εκείνοι φοβήθηκαν τον θάνατο και μόνο η Άλκηστη δέχτηκε να πεθάνει για χάρη του. Και μάλιστα οι θεοί θαύμασαν τόσο πολύ την πράξη της που της επέτρεψαν να επιστρέψει στον πάνω κόσμο και να ζήσει τον έρωτά της.
Παράνομοι έρωτες και νόμιμοι έρωτες. Υπάρχει η τελειότητα του έρωτα;
«Στη μάχη ανάμεσα στον νόμιμο και στον παράνομο έρωτα, ο παράνομος είναι πάντοτε ο νικητής. Κανένας νόμιμος έρωτας δεν έζησε όσα γνώρισε στη βίωσή του ο παράνομος. Στη συνείδηση των ανθρώπων το παράνομο του έρωτα μοιάζει πρόστυχο, χυδαίο. Ποιος νόμιμος έρωτας όμως πρόσφερε στους ερωτευμένους το μυστηριακό πάθος, την αμαρτωλή λάβρα, το μαρτύριο που σε ξεσκίζει μέσα στη θύελλα του παράφορου αυτού συναισθήματος; Ο άνθρωπος στη διάρκεια του βίου του αναζητά τον νόμιμο έρωτα, η ψυχή ωστόσο λαχταρά τη μοιραία φύση της ερωτικής αναρχίας». Αυτά γράφω στο βιβλίο. Όσον αφορά στην τελειότητα του συναισθήματος, το τέλειο είναι ο σκοπός και ο σκοπός το τέλος. Το ερωτικό συναίσθημα είναι γεννημένο, για να πεθάνει. Δεν μπορεί να διαρκέσει χωρίς καινούρια ερεθίσματα. Γι’ αυτό και οι παράνομοι έρωτες διαρκούν περισσότερο.
Ο Μένης, ο ήρωας σας είναι ο μέντορας των ηρώων σας. Δίνει λύσεις και προστατεύει τους ήρωες. Χρειαζόμαστε όλοι έναν τέτοιο άνθρωπο στη ζωή μας. Τον έχετε βρει;
Σας είπα και προηγουμένως πως πίσω από το πρόσωπο του γερο Μένη κρύβεται όλη η φιλοσοφία του βιβλίου. Μοιάζει με τον αρχαίο χορό της τραγωδίας ο Μένης. Είναι η επιτομή της σοφίας, της σωφροσύνης και της αλήθειας που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αρετή. Βλέπω πως δεν ρωτάτε, αλλά λαμβάνετε ως δεδομένο πως όλοι χρειαζόμαστε έναν τέτοιο άνθρωπο στη ζωή μας. Ασφαλώς και χρειαζόμαστε. Ωστόσο, ο γερο Μένης είναι σύμβολο στο βιβλίο. Αντιπροσωπεύει τη γνώση ως αποκύημα εμπειρίας ζωής αλλά και τη σκέψη. Γιατί αυτό επιχειρεί πρωτίστως συνομιλώντας με τους ανθρώπους του. Ως ένας σύγχρονος Σωκράτης τους μαθαίνει να σκέφτονται. Κι είναι όπλο η σκέψη, δεν θα διαφωνήσετε φαντάζομαι. Θα είχαμε όλοι αποφύγει πολλά δεινά, εάν σκεφτόμασταν με ορθότητα. Όσο για μένα, όχι, δεν έχω βρει έναν ανάλογο άνθρωπο. Μαθαίνω να σκέφτομαι μόνος μου. Χαριτολογώ!
Οι άντρες ή οι γυναίκες ερωτεύονται πιο βαθιά και πιο ειλικρινά;
Δεν ξέρω αν θα προδώσω το φύλο μου ή θα το υπερασπιστώ. Αυτό που θα μπορούσα να πω με σιγουριά είναι πως τα δύο φύλα ερωτεύονται με διαφορετικό πιθανώς τρόπο, ωστόσο ο έρωτας δεν έχει φύλο. Εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο τα δύο φύλα τα συναισθήματά τους. Οι γυναίκες μπορεί να φαίνονται ορισμένες φορές πως ερωτεύονται πιο βαθιά και πιο ειλικρινά σε σχέση με τους άντρες, ωστόσο η κοινωνία τους έχει δώσει ως τίμημα την έκφραση μιας ευαισθησίας που τις επιτρέπει να εκφράζουν έντονα τα συναισθήματά τους, φανερά. Θέλω να πω πως είναι δύσκολο να ορίσουμε το μέτρο εκείνο που θα μας επιτρέψει να αποφανθούμε ποιο από τα δύο φύλα ερωτεύεται πιο βαθιά και πιο ειλικρινά. Άλλωστε, είναι δεδομένο πως όπως ο έρωτας δεν έχει φύλο, έτσι και ο ερωτικός πόνος. Δεν έχει σημασία πώς τον εκφράζει κανείς, αν φαίνεται ή αν είναι κρυμμένος. Ο ερωτικός πόνος είναι ερωτικός πόνος, είναι ήσσονος σημασίας αν ενδύεται με αντρικά ή γυναικεία ρούχα.
Οι σημερινές συνθήκες ζωής πόσο επιτρέπουν έναν τέτοιο έρωτα;
Είναι κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος η ερώτησή σας και θίγει κατά βάση το πρόβλημα του αιώνα μας. Η θλίψη της ψυχής των ανθρώπων γύρω μας μοιάζει με μάστιγα. Με λυπεί πολύ το γεγονός αυτό. Ζούμε την εποχή όπου οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να ερωτευτούν και το χειρότερο, η κατάθλιψη που έχει επιφέρει ο σύγχρονος τρόπος ζωής σφαλίζει κάθε επιθυμία για έρωτα. Ερωτεύονται οι νέοι όμως κι αυτό μου δίνει ελπίδα. Άλλωστε, οι μεγάλοι έρωτες είναι σαν ένα μυθιστόρημα: δεν απευθύνεται σε όλους. Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο μοιραίοι στα συναισθήματά τους.
Μοίρα ,τύχη, άνθρωπος. Πόσο αλληλένδετα είναι;
Θα ήθελα πραγματικά ο άνθρωπος να ορίζει την τύχη και τη μοίρα του. Δεν πιστεύω στο γραμμένο, η μοίρα είναι οι επιλογές μας κι όσο για την τύχη, κάποιοι άνθρωποι πράγματι υπήρξαν τυχεροί στη ζωή τους. Είναι όλοι αυτοί που συνθέτουν τον ορισμό της τύχης.
Τι σας εμπνέει για να γράφετε;
Η συγκέντρωση. Οι συνθήκες εκείνες που θα μου επιτρέψουν αφού σκεφτώ, να εισχωρήσω κατόπιν στις σελίδες του βιβλίου που κάθε φορά γράφω και να οικειοποιηθώ την κάθε προσωπικότητα που ορίζω. Δεν θέλω απαραίτητα φεγγάρια για να εμπνευστώ, προτιμώ τη νύχτα ωστόσο, γιατί η ενέργειά της συνάδει με το ποιόν των ηρώων μου.
Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και συγγραφείς;
Μεγάλος ο αριθμός, ωστόσο θα πω πως έχω μεγάλη αδυναμία στη συγγραφική πένα του Καραγάτση.
Ένας πρωτότυπος τίτλος και εξώφυλλο είναι σημαντικά;
Ας πούμε πως είναι η βιτρίνα. Το μέσα μετράει. Η εποχή μας όμως προτάσσει το «φαίνεσθαι».
Η λογοτεχνική σας παρουσία έχει εξέλιξη κάθε χρόνο και έχετε πάρει αξιοπρόσεκτες κριτικές. Πώς αισθάνεστε;
Αυτό που κρατώ κυρίως από την ερώτησή σας είναι η εξέλιξη στην οποία αναφέρεστε, δεδομένου ότι είναι ζητούμενο για έναν συγγραφέα να εξελίσσεται από βιβλίο σε βιβλίο. Χαίρομαι, αν θεωρείτε πως το έχω επιτύχει. Από κει κι έπειτα οι κριτικές, εάν είναι καλόπιστες, καλώς να ορίσουν είτε είναι καλές είτε όχι. Κοιτάζω πάντοτε παρακάτω, σ’ αυτό που γράφω στο παρόν μου. Όταν ένα βιβλίο περάσει στα χέρια των αναγνωστών γίνεται περισσότερο δικό τους και λιγότερο του συγγραφέα. Ο συγγραφέας έχει καινούριο παιδί να μεγαλώσει και στρέφει προς τα εκεί την προσοχή και την αγωνία του.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς που θέλουν να δουν το βιβλίο τους να εκδίδεται;
Ξέρετε, η εκδοτική πραγματικότητα των ημερών μας είναι δύσκολη και για τους νέους και για τους εν ενεργεία συγγραφείς. Το κριτήριο των πωλήσεων αποσύρει εύκολα από την αγορά ένα καλό βιβλίο, εάν δεν πρόκειται για αναγνωρισμένο συγγραφέα που το όνομά του εγγυάται πωλήσεις. Η εποχή μας ευνοεί το εύπεπτο βιβλίο, αυτό που δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να παρακολουθήσεις την εξέλιξή του. Αν μου επιτρέπεται να δώσω μία συμβουλή –γιατί κι εγώ νέο συγγραφέα θεωρώ τον εαυτό μου- θα έλεγα πως χρέος του συγγραφέα είναι να γράφει κι ας απογοητεύεται που δεν του βγάζει κανείς οίκος το βιβλίο του. Κι επειδή έχω μεγάλη λατρεία στον δάσκαλο της μυθιστοριογραφίας τον Παπαδιαμάντη, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας δεν έζησε την έκδοση κανενός βιβλίου του. Αυτό δεν τον εμπόδισε όμως να γίνει μεγάλος.
Ευχαριστούμε πολύ τον Πασχάλη Πράντζιο για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.
Ο Πασχάλης Πράντζιος στο Facebook
Τριάντα έξι ώρες βροχής εκδόσεις Κλειδάριθμος
Οπισθόφυλλο
Σιγοβρέχει.
―Ξημερώνει…
―Σ’ αγαπώ.
―Σςςςςςςςς.
―Εσύ δεν μ’ αγαπάς;
―Θα σ’ αγαπώ κάθε που το χώμα θα μυρίζει βροχή.
Ξεκίνησε βροχή. Έβρεχε ασταμάτητα. Τριάντα έξι ώρες βροχής. Αλλιώτικης βροχής. Όχι σαν εκείνη που είχε ενώσει κάποτε τη Φαίδρα με τον Θησέα. Ήταν άλλη βροχή αυτή. Τριάντα έξι ώρες βροχής, τριάντα έξι ώρες ενοχής.
Στις εκδοχές του μύθου της Φαίδρας και του Ιππόλυτου, όπως αυτές παρουσιάστηκαν από τους δημιουργούς της τέχνης, ο έρωτας παρουσιάστηκε μιαρός, ενοχικός, χωρίς ηθική. Έχει όμως ο έρωτας ηθική; Άραγε, έχει φτάσει ο καιρός να δικαιωθεί ο έρωτας της Φαίδρας; Σε ποιο δικαστήριο όμως και με ποιους δικαστές; Μέσα από μια ιστορία σύγχρονη τα πρόσωπα του μύθου ζωντανεύουν ξανά και μας παρασύρουν στη δίνη του έρωτά τους, που αν και απαγορευμένος είναι αμοιβαίος.
