Ο Σταύρος Λίτινας ,ο σκηνοθέτης του έργου «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», μας μιλά για τη προσπάθειά του να κρατήσει αναλλοίωτο το νόημα του συγγραφέα και να δημιουργήσει μια παράσταση που θα γίνεται εύκολα κατανοητή από το κοινό.
Ο Σταύρος Λίτινας πιστεύει ότι το έργο είναι γραμμένο μέσα ένα flamenco καμβά και έδωσε τον καλύτερό του εαυτό για να φωτίσει τα πολλαπλά επίπεδα του έργου.
Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου Παπαθανασίου
“Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα”. Από τα πιο γνωστά έργα. Πώς αισθάνεστε ως σκηνοθέτης ενός τόσο μεγάλου έργου;
Επέλεξα το συγκεκριμένο έργο γιατί με απασχολούν οι σχέσεις εξουσίας. Ο άξονας των επιλογών μου έχει μια πολιτική χροιά. Τα έργα που επιλέγω, από το “Δέρμα” του Μαλαπάρτε, το “Δεσποινίς Τζούλια” του Στρίντμπεργκ, το “Κουαρτέτο” του Μίλερ μέχρι και τη “Σαλώμη” του Ουάιλντ, μιλούν για τη βία και τον καταναγκασμό. Ο τρόπος που χρησιμοποιείται η εξουσία στα χέρια κάποιων είναι κάτι που μας αφορά όλους σε ατομικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Προσεγγίζοντας σκηνοθετικά το συγκεκριμένο έργο προσπάθησα να κρατήσω αναλλοίωτο το νόημα και τις προθέσεις του συγγραφέα, να δημιουργήσω μια παράσταση που να φωτίζει τα πολλαπλά επίπεδα του έργου και παράλληλα να γίνεται εύκολα κατανοητή από το κοινό.
Τι σας δυσκόλεψε στο “Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα”;
Η δυσκολία που έχει κάθε έργο όταν μεταγράφεται σε χορό, όταν δηλαδή αφαιρείται ο λόγος και όλα προκύπτουν σωματικά, είναι κοινή σε όλα τα έργα. Αναζητώ τις δυναμικές σχέσεις που ανασυστήνουν νοηματικά το κείμενο και την αιτία που κινεί τα σώματα πριν εκφέρουν το λόγο. Αυτό δημιουργεί ένα υλικό που υφαίνει δραματουργικά το έργο από ένα άλλο δρόμο. Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα είχε μια παραπάνω δυσκολία καθώς είναι ένα έργο πολυπρόσωπο.
Ο χορός πόσο βοήθησε στη σκηνοθεσία;
Ο χορός έχει την ικανότητα να φωτίζει τις ιδιότητες των προσώπων. Διαβάζοντας πολλές φορές ένα άλαλο σώμα, μέσω της φαντασίας, κατανοούμε περισσότερα στοιχεία για το πάσχον πρόσωπο. Το flamenco ειδικά, λόγω της κρουστής του ιδιαιτερότητας, έχει την ικανότητα να αναπαράγει τη δυναμική των διαλόγων και έτσι οι σχέσεις προκύπτουν ανάγλυφες ανάμεσα στους χαρακτήρες.
Ποια δύναμη έχει ο χορός;
Ο χορός δίνει τη δυνατότητα μιας άλλης ανάγνωσης των έργων καθώς είναι μια γλώσσα που μας βοηθά να προσλαμβάνουμε ερεθίσματα με την πίσω πλευρά του μυαλού, με τη ράχη του σώματος, μέσω ενός νευρικού μαγνητισμού που ξυπνά τη φαντασία και τις αισθήσεις, ενεργοποιώντας το σύνολο της αντίληψής μας.
Πώς ζωντανέψατε τις γυναίκες της παράστασης;
Ανέλυσα ξεχωριστά τον κάθε χαρακτήρα, όπως αυτός προκύπτει μέσα από το κείμενο. Μελέτησα προσεκτικά τις δράσεις του αλλά κυρίως το πώς αυτός προσλαμβάνεται από τους υπόλοιπους χαρακτήρες και έτσι δημιούργησα ένα αδιάσπαστο νήμα ροής για τον καθένα ξεχωριστά από την αρχή μέχρι το τέλος του έργου. Προέκυψε έτσι ένα ξεχωριστό κινησιολογικό λεξιλόγιο για τον κάθε χαρακτήρα. Έχοντας αυτό το προϊόν ανάλυσης, προχώρησα στην ανασύσταση των σκηνών ελέγχοντας τις δράσεις και τις αντιδράσεις των προσώπων ενεστωτικά. Δεν βασίστηκα δηλαδή σε αφηγήσεις και αναπολήσεις των χαρακτήρων, που ελλείψει λόγου δεν γίνονται αντιληπτές στο θεατή, αλλά δημιούργησα σκηνές ανασυστήνοντας τον αφηγηματικό και νοηματικό άξονα του έργου.
Πώς ξεκλειδώσατε τα συναισθήματα των ηθοποιών;
Ο χορευτής-ηθοποιός καλείται να αφηγηθεί το πρόσωπο. Να δείξει τι συμβαίνει στη διάρκεια της ιστορίας που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια του θεατή. Δεν ξεκλειδώνει εκ προοιμίου ένα συναίσθημα το οποίο κουβαλά στην παράσταση. Ακολουθεί με ακρίβεια τις σκηνοθετικές οδηγίες, δρα και αντιδρά σε παρόντα χρόνο με τα υπόλοιπα πρόσωπα συμβάλλοντας στο ζωντανό πυρήνα της παράστασης. Έτσι ο χορευτής-ηθοποιός αισθάνεται και ο θεατής συναισθάνεται.
Έρωτας και φασισμός διάχυτα στο έργο. Ο φασισμός κερδήθηκε στις μέρες μας;
Όπως αποδεικνύεται στις μέρες μας η μάχη κατά του φασισμού δεν έχει ακόμη κερδηθεί. Βρισκόμαστε σε μια διαρκή πάλη με πολλά πισωγυρίσματα. Προφανώς υπάρχουν διαφορές, στο βαθμό έντασης και επιβολής, ανάμεσα σε ένα φασιστικό καθεστώς και σε μια αστική δημοκρατία. Η αντίληψη όμως της ελευθερίας είναι και στις δυο περιπτώσεις περιοριστική, γιατί είναι βασισμένη στην εξουσία της άσκησης αποκλεισμών.
Πώς συνδυάσατε το flamenco με τον Λόρκα;
Το flamenco είναι ένας ατομικός χορός που δίνει απεριόριστες χορογραφικές δυνατότητες. Η ιδιότητά του να διεγείρει την ακοή, ο έντονος ρυθμός του, οι απότομες ρωγμές σιωπής και ακινησίας, οι παλμικοί κραδασμοί και γενικά το σύνολο της υλικής αναταραχής συστήνουν μια γλώσσα αμιγώς θεατρική. Το συγκεκριμένο έργο του F.G.Lorca είναι γραμμένο πάνω σε ένα τέτοιο “flamenco” καμβά.
Τι μήνυμα θα στείλετε στους αναγνώστες του maxmag;
Παρακολουθώντας τις πολιτικές εξελίξεις και το χειρισμό καυτών θεμάτων που ζούμε σε παγκόσμια κλίμακα τα τελευταία χρόνια, θα μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω μια φράση του Αριστοτέλη: Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των άνισων.
Ευχαριστούμε πολύ τον Σταύρο Λίτινα για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού.
ΤΟ Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα
Federico Garcia Lorca
Ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου
στη σκηνή του A R R O Y O N U E V O
Μετά από μια σειρά επιτυχιών όπως το ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΤΖΟΥΛΙΑ του August Strindberg (4 χρόνια) – ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ του Heiner Müller (2 χρόνια) – ΣΑΛΩΜΗ του Oscar Wilde (ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ REX – Μάιος 2018) σε flamenco εκδοχή, ο χορογράφος και σκηνοθέτης Σταύρος Λίτινας καταπιάνεται με το αριστούργημα του F. G. Lorca ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ Μπερνάρντα Άλμπα(1936).
Πρόκειται για το τελευταίο θεατρικό έργο του Ισπανού συγγραφέα που αποτελεί μέρος της τριλογίας της “ισπανικής υπαίθρου” μαζί με το Ματωμένο Γάμο και τη Γέρμα. Είναι ένα έργο πολιτικό που, με αλληγορική ματιά, αντικατοπτρίζει τη σηπτική κοινωνικοπολιτική δομή του φασιστικού καθεστώτος. Καταδύεται με ωμό ρεαλισμό στο δίπολο επιθυμία-στέρηση, θέτοντας πολλαπλά ερωτήματα γύρω από τις σχέσεις εξουσίας, τους μηχανισμούς περιορισμού και καταστολής, και αναδεικνύει την ασυμβατότητα ανάμεσα στο θέλω και το πρέπει.
Ο Σταύρος Λίτινας αναφέρει στο σκηνοθετικό του σημείωμα :
«Για τη βαθύτερη κατανόηση του κειμένου, μελετώ το έργο υπό το πρίσμα της φροϋδικής θεωρίας που διατυπώνεται στο έργο Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας. Η πολιτική και η φροϋδική θεωρία, φαινομενικά ασύνδετες, βρίσκουν κοινό τόπο στο έργο του F.G.Lorca, στο οποίο δραματοποιείται η πάλη ανάμεσα στο ένστικτο και την κοινωνική καταπίεση, ανάμεσα στην ελευθερία και την καταστολή…»
Λίγα λόγια για το έργο
Η Μπερνάρντα Άλμπα, μετά το θάνατο του 2ου συζύγου της, σε ένδειξη πένθους, επιβάλλει 8ετή εγκλεισμό στις 5 θυγατέρες της. Η Angustias, η μεγαλύτερη κόρη της, από τον πρώτο της γάμο, έχοντας κληρονομήσει τον πατέρα της προσελκύει το ενδιαφέρον του νεαρού μνηστήρα Pepe Romano, με τον οποίο όλες οι κόρες είναι ερωτευμένες. Η μικρότερη κόρη της, η Adela, αρνούμενη να υποταχθεί στη νέα τάξη πραγμάτων, συνάπτει ερωτική σχέση μαζί του με ολέθριο τέλος που οδηγεί στη διατήρηση του πένθους στο σπίτι.
Ο Σταύρος Λίτινας σπούδασε αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. Ασχολείται με το flamenco από το 1991 παράλληλα με την αρχιτεκτονική. Έχει μαθητεύσει δίπλα σε σπουδαίους χορευτές και χορογράφους όπως: La Tati, Maria Magdalena, Joaquin Ruiz, Manolo Marin, Javier La Torre, La Chiqui, Torombo, Antonio Canales, Alejandro Granados, Pilar Ortega, Antonio Pipa, Mercedes Ruiz, Manuel Betanzos, Eva Yerbabuena κ.ά. Το 1992 ίδρυσε το «ARROYO», την πρώτη σχολή flamenco της Αθήνας. Είναι παραγωγός και χορογράφος της ομάδας «ARROYO NUEVO» υπογράφοντας παράλληλα σημαντικές παραστάσεις ως σύμβουλος κίνησης αλλά και ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος.
Πληροφορίες για την παράσταση
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σταύρος Λίτινας
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΕΣ: Τζέσικα Καϊμπαλή – Μαρία Μανδραγού – Ηλέκτρα Χρύσανθου – Σταύρος Λίτινας
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΣΚΗΝΙΚΑ – ΦΩΤΙΣΜΟΙ – ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Σταύρος Λίτινας
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ-ΗΧΗΤΙΚΑ ΕΦΕ: Αλίνα Αναστασιάδη
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΣΤΟΥΜΙΩΝ: Ελόνα Τροϊάνοβα
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Ευαγγελία Σκρομπόλα
ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΗΧΟΥ-ΦΩΤΩΝ: Αθηνά Παρασκευοπούλου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Δημοσθένης Γαλλής
ΒΙΝΤΕΟ: Πάτροκλος Σκαφίδας
ΔΙΑΝΟΜΗ
BERNARDA ALBA: Αλίνα Αναστασιάδη
MARIA-JOSEFA: Σταύρος Λίτινας
ANGUSTIAS: Ιρένε Τζιαρντίνα
MAGDALENA: Βάνα Μαλοκίνη
AMELIA: Φανή Δεμέστιχα
MARTIRIO: Τζέσικα Καϊμπαλή
ADELA: Μαρία Μανδραγού
ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ: Παρασκευή – Σάββατο 21.15 & Κυριακή 20.15
ΤΙΜΕΣ:15 ευρώ κανονικό, 12 μειωμένο
Προπώληση: VIVA https://www.viva.gr/tickets/theater/arroyo-nuevo/to-spiti-tis-bernarda-alba/
A R R O Y O N U E V O, Μ. Αλεξάνδρου 128, Κεραμεικός, τηλέφωνο: 210 34 69 575
SITE: www.arroyo.gr
FACEBOOK:
https://www.facebook.com/arroyo.gr/?modal=admin_todo_tour
