Αλφρέ Ζαρρύ: ο πατέρας του βασιλιά Υμπύ

Αλφρέ Ζαρρύ
          Πορτραίτο του Αλφρέ Ζαρρύ

 

Τον Δεκέμβριο του 1896 στο Theatre de l’Oeuvre στο Παρίσι, ο ηθοποιός Φιρμέν Ζεμιέ στάθηκε στην άκρη της σκηνής και βροντοφώναξε μια κακή λέξη. Ο ηθοποιός υποδυόταν τον πρωταγωνιστή ενός νέου θεατρικού έργου, του Ubu Roi (O βασιλιάς Υμπύ). Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Αλφρέ Ζαρρύ γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1873 στο Λαβάλ της Γαλλίας, ενώ σχολείο πήγε στη Ρεν. Στα γυμνασιακά χρόνια γεννήθηκε η ιδέα του ήρωα Υμπύ. Ο Ζαρί βαριόταν στο μάθημα της Φυσικής, οπότε βρήκε αφορμή μαζί με το φίλο του Ανρί Μορέν, να συνθέσουν ιστορίες με πρωταγωνιστή τον καθηγητή. Ο ήρωας, με το παρατσούκλι Μπαρμπα-Εμπ, έμπλεκε πάντα σε απίστευτες καταστάσεις ως βασιλιάς της Πολωνίας. Μαζί έγραψαν ένα έργο που ονόμαζαν «Οι Πολωνοί» και το παρουσίασαν με μαριονέτες σε φίλους. Ο κύριος χαρακτήρας έμελλε να εξελιχθεί στον Υμπύ, έναν από τους γνωστότερους ήρωες του γαλλικού θεάτρου.

Μετά το σχολείο ο Ζαρρύ μετακομίζει στο Παρίσι προκειμένου να προετοιμαστεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο École Normale Supérieure. Αποτυγχάνει – καταφέρνει όμως να γίνει γνωστός για τα γραπτά του. Το 1893 εκδίδεται μια συλλογή του με τίτλο « Les minutes de sable memorial». Την ίδια χρονιά πεθαίνουν οι γονείς του, αφήνοντάς του ελάχιστη περιουσία, την οποία μάλιστα ξόδεψε γρήγορα. Κάπου τότε ανακαλύπτει και το αλκοόλ, «το ιερό του βότανο» όπως το έλεγε. Μαζί του αποκτά μια ισόβια σχέση πάθους για το υπόλοιπο της ζωής του.

Αν κι έγραψε διάφορα πεζά και ποιήματα, ο Ζαρρύ έγινε ευρέως γνωστός για το έργο του «Ο Υμπύ Βασιλιάς» (1896). Το έργο αυτό απετέλεσε πρόδρομο των κινημάτων του Σουρεαλισμού και του Φουτουρισμού, που εκδηλώθηκαν κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Έγραψε δύο ακόμα θεατρικά με πρωταγωνιστή τον Υμπύ, το έργο, «Υμπύ κερατάς» και «Υμπύ δεσμώτης», τα οποία συμπλήρωσαν επάξια το πρώτο.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Ο Υμπύ είναι ένας δολοπλόκος, ο οποίος πατάει επί πτωμάτων προκειμένου να οικειοποιηθεί τον θρόνο της Πολωνίας. Δολοφονεί λεηλατεί και καθαιρεί τον βασιλιά της Πολωνίας με τη βοήθεια του ρωσικού στρατού και τις συμβουλές της μητέρας του. Η κληρονομιά που άφησε πίσω του αυτός ο ήρωας είναι σημαντική. Το επίθετο «υμπυικός» έχει επιβληθεί στη γλώσσα όπως το επίθετο «καφκικός». Ουσιαστικά ο όρος αφορά οποιονδήποτε στενόμυαλο, εμμονικό άνθρωπο όπως οι απολυταρχικοί ηγέτες (Χίτλερ, Στάλιν).

Αλφρέ Ζαρρύ
                        Από τη παράσταση “Ο Υμπύ βασιλιάς”, Κ.Θ.Β.Ε., 2009 (σκην: Γ.Παρασκευόπουλος)

 

Η συνεισφορά του Ζαρρύ στο Θέατρο του Παραλόγου είναι ανυπολόγιστη. Μεγάλοι δραματουργοί όπως ο Βιάν κι ο Ιονέσκο τον θεωρούσαν πνευματικό τους πατέρα. Αλλά κι ο ντανταϊσμός, ο υπερρεαλισμός και το παράλογο εξερεύνησαν τα όρια των δυνατοτήτων του θεάτρου του Ζαρρύ. Το θέατρο του Μπέκετ και του Πίντερ έχει, επίσης, επηρεαστεί από το αλλόκοτο σύμπαν του.

Ο Ζαρρύ, όμως, έγινε γνωστός και για κάτι άλλο. Επινόησε τον όρο «παταφυσική», που σημαίνει μια παρωδία της σύγχρονης επιστήμης.

Πέθανε την 1η  Νοεμβρίου του 1907 από φυματίωση σε ηλικία 34 μόλις ετών. Την ασθένειά του, βέβαια, επιδείνωσαν η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Advertising

 

Αλφρέ Ζαρρύ
                                                           Ο Αλφρέ Ζαρρύ με το ποδήλατό του

Περισσότερα από τη στήλη: Θέατρο

Θέατρο

Τα διακείμενα κλασικών έργων: Ανασύνθεση

Τα διακείμενα κλασικών έργων Όλοι έχουμε ακουστά κάποια από τα κλασικά θεατρικά αριστουργήματα και τα…

Θέατρο

Αγαμέμνων στο Επίκεντρο: Ο κύκλος του αίματος

Ο Αγαμέμνων στο Επίκεντρο της Πάτρας. Είδαμε την παράσταση της Ραφίκας Σαουίς πάνω σε μία πρωτοπόρα…

Θέατρο

Το κοινωνικό θέατρο: χαρακτηριστικά, εκπρόσωποι και η πρωτοποριακή φιλοσοφία του

Πηγή εικόνας: athinorama.gr Το κοινωνικό θέατρο, ως όρος αρχίζει να χρησιμοποιείται κατά τον 20ο αιώνα.…

Θέατρο

Ο κύκλος των χαμένων ποιητών στο Αριστοτέλειον

“Carpe Diem παιδιά.  Αδράξτε τη μέρα!” Αυτά είναι τα λόγια του καθηγητή Κήτινγκ, που μας…

Θέατρο

Οιδίποδας Τύραννος: Μοίρα ή προσωπική ευθύνη;

Είναι ο άνθρωπος κύριος της μοίρας του ή η πορεία της ζωής του εκπληρώνει ένα…

Θέατρο

Ο ηθοποιός Διονύσης Παπανδρέου θέλει να ζει, όχι απλά να επιβιώνει. Αλλιώς, όλα είναι φακντ-απ!

Από την «Γη της Ελιάς» ως Φίλιππος στην επιβλητική σκηνή του Θεάτρου Άλφα και την…

Θέατρο

Ανδρομέδα – Τέσσερις γυναίκες μιλούν για τις γυναίκες

Η θεατρική ομάδα Ανδρομέδα τολμά να φέρει στη σκηνή θέματα που το μαζικό θέατρο ίσως…