Ο Τριστάν Τζαρά και ο ντανταϊσμός

Ντανταϊσμός
                                                                    Ο Τριστάν Τζαρά

Στις 16 Απριλίου 1896 γεννιέται ο Τριστάν Τζαρά, ένας από τους πρωτεργάτες του ντανταϊσμού. Γεννημένος στη Δυτική Μολδαβία, ο Σάμιουελ (Σάμυ) Ρόζενστοκ μετακόμισε σε πολύ μικρή ηλικία στη Ρουμανία. Εκεί έζησε μέχρι το 1915, όταν μετακόμισε στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Δε θα πάει όμως μόνος. Μαζί του θα ταξιδέψει κι ο φίλος του, ζωγράφος, Marcel Janco. Θα γνωριστούν με το Χούγκο Μπαλ και με άλλους καλλιτέχνες της εποχής και το 1916 θα δημιουργήσουν το πρωτοποριακό κίνημα του ντανταϊσμού.

Τι είναι όμως ο ντανταϊσμός; Έχοντας προκύψει από την παιδική λέξη “ντα-ντα”, που κατ’ ουσίαν δε σημαίνει κάτι, ο ντανταϊσμός αποτέλεσε ένα καλλιτεχνικό ρεύμα στις αρχές του 20ου αιώνα με τεράστια επίδραση. Αν και γεννήθηκε στη Ζυρίχη, γρήγορα εξπαλώθηκε σε πολλές ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις (Κολονία, Βερολίνο, Ανόβερο, Παρίσι, Νέα Υόρκη). Το πρώτο Ντανταϊστικό Μανιφέστο εκδόθηκε αστις 14 Ιουλίου 1916, ενώ το δεύτερο στις 3 Φεβρουαρίου του 1918. Εκδότης του δεύτερου ήταν ο Τζαρά.

Ο Τζαρά, όμως, δεν επαναπαύεται. Δραστηριοποιείται επίσης ως δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, λογοτέχνης και κριτικός τέχνης, συνθέτης και σκηνοθέτης κινηματογράφου. Το 1919 τον βρίσκει εγκατεστημένο στο Παρίσι. Θα ενταχθεί στο περιοδικό Littérature. Και κάπως έτσι θα κάνει στροφή προς τον σουρεαλισμό, αν και “πρόεδρος του Dada”. Όντας μέλος του ντανταϊστικού κινήματος, συγκρούστηκε με άλλα μέλη όπως ο André Breton και ο Francis Picabia, αλλά εν τέλει υποχώρησε στις επιθυμίες των υπολοίπων. Κάπως έτσι  έγραψε το διάσημο ουτοπικό του ποίημα “Ο κατά προσέγγιση άνθρωπος”.
Ντανταϊσμός
                 Από την παράσταση “Ο Υμπύ βασιλιάς” του Α. Ζαρρύ

Στη δύση της καριέρας του ο Τζάρα συνδύασε την ανθρωπιστική και αντιφασιστική του προοπτική με ένα κομμουνιστικό όραμα, ενώνοντας τους Ρεπουμπλικάνους στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και τη Γαλλική Αντίσταση κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και υπηρετώντας μια θητεία στην Εθνοσυνέλευση. Έχοντας μιλήσει υπέρ της απελευθέρωσης στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας λίγο πριν από την Επανάσταση του 1956, αποστάτησε τον εαυτό του από το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, του οποίου ήταν τότε μέλος. Το 1960, ήταν από τους διανοούμενους που διαδήλωσαν ενάντια στις γαλλικές ενέργειες στον αλγερινό πόλεμο.

Το έργο του Τζαρά υπήρξε αρκετά επιδραστικό αφού φαίνεται να υπάρχει σύνδεση με τη μπίτνικ γενιά, αλλά και διάφορα ρεύματα στη ροκ μουσική. Γενικά, όμως, το ρεύμα του ντανταϊσμού, αν και διήρκεσε λίγο (το 1924 διαλύθηκε), κατάφερε να περάσει στην ιστορία. Εκπροσωπώντας το παράλογο, στόχευε στην αποδόμηση των τύπων και των κατεστημένων αξιών στην τέχνη και τη ζωή. Μια φιλοσοφία, που οι οπαδοί του κινήματος εξέφραζαν τόσο μέσα από την τέχνη, όσο και από τη στάση ζωής και τον τρόπο σκέψης του, προκαλώντας συχνά το κοινό. Οργάνωναν αυθόρμητες βραδιές, συνδύαζαν τα γράμματα και τις τέχνες, χρησιμοποιούσαν λέξεις δικής τους έμπνευσης, που δεν περιέγραφαν τίποτα, αλλά αποτελούσαν κομμάτια των ποιημάτων τους.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Στο θέατρο κύριος εκπρόσωπος ήταν ο Αλφρέ Ζαρρύ με τον ήρωα του, τον Υμπύ.

 

Πηγές

 https://en.wikipedia.org/wiki/Tristan_Tzara
http://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%8A%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%84%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D

Περισσότερα από τη στήλη: Θέατρο

Θέατρο

Αγαμέμνων στο Επίκεντρο: Ο κύκλος του αίματος

Ο Αγαμέμνων στο Επίκεντρο της Πάτρας. Είδαμε την παράσταση της Ραφίκας Σαουίς πάνω σε μία πρωτοπόρα…

Θέατρο

Το κοινωνικό θέατρο: χαρακτηριστικά, εκπρόσωποι και η πρωτοποριακή φιλοσοφία του

Πηγή εικόνας: athinorama.gr Το κοινωνικό θέατρο, ως όρος αρχίζει να χρησιμοποιείται κατά τον 20ο αιώνα.…

Θέατρο

Ο κύκλος των χαμένων ποιητών στο Αριστοτέλειον

“Carpe Diem παιδιά.  Αδράξτε τη μέρα!” Αυτά είναι τα λόγια του καθηγητή Κήτινγκ, που μας…

Θέατρο

Οιδίποδας Τύραννος: Μοίρα ή προσωπική ευθύνη;

Είναι ο άνθρωπος κύριος της μοίρας του ή η πορεία της ζωής του εκπληρώνει ένα…

Θέατρο

Ο ηθοποιός Διονύσης Παπανδρέου θέλει να ζει, όχι απλά να επιβιώνει. Αλλιώς, όλα είναι φακντ-απ!

Από την «Γη της Ελιάς» ως Φίλιππος στην επιβλητική σκηνή του Θεάτρου Άλφα και την…

Θέατρο

Ανδρομέδα – Τέσσερις γυναίκες μιλούν για τις γυναίκες

Η θεατρική ομάδα Ανδρομέδα τολμά να φέρει στη σκηνή θέματα που το μαζικό θέατρο ίσως…

Θέατρο

Ο Γιώργος Σκανδάλης κερνάει διπλό ελληνικό στο Τορόντο

Ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και θεατρικός παραγωγός Γιώργος Σκανδάλης, ανήκει στους ανθρώπους που εύχεσαι να γνωρίσεις…