Στον νομό Τρικάλων, σε κοντινή απόσταση από την κωμόπολη της Καλαμπάκας, βρίσκονται τα Μετέωρα. Πρόκειται για μια περιοχή, η οποία αποτελείται από τεράστιους βράχους, από πετρώματα ψαμμίτη, στην κορυφή των οποίων είναι χτισμένο το δεύτερο μεγαλύτερο μοναστικό συγκρότημα της Ελλάδας, μετά το Άγιο Όρος. Ο αριθμός των μονών που λειτουργούν μέχρι και σήμερα εκεί ανέρχεται στις έξι, ενώ στο παρελθόν, οι εν ενεργεία μονές άγγιζαν τις τριάντα. Τα εναπομείναντα μοναστήρια θεωρούνται, ήδη από το 1988, μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς προστατευόμενα από την UNESCO. Το παράδοξο σχετικά με την περιοχή των Μετεώρων είναι ότι, παρ’ όλο το δέος που προκαλεί στον επισκέπτη εξαιτίας τόσο του υψομέτρου των βράχων, το οποίο φτάνει τα 400 μέτρα, όσο και του ιδιαίτερα σκούρου χρώματος τους, δεν υπάρχει καμία σχετική αναφορά ούτε στην Μυθολογία αλλά ούτε και στο έργο κάποιου αρχαίου ιστορικού. Παρ’ όλα αυτά, το ενδιαφέρον για την περιοχή είναι μεγάλο λόγω της ιστορίας αλλά και του μοναδικού γεωλογικού φαινομένου, το οποίο ετησίως προσεγγίζει τεράστιο αριθμό επισκεπτών.
Η ιστορία των Μετεώρων
Η ονομασία της περιοχής προέκυψε το 1344, όταν ο Άγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ονόμασε “Μετέωρο” τον Πλατύ Λίθο στον οποίον είχε σκαρφαλώσει, όπου και ίδρυσε την Μονή του Μεγάλου Μετεώρου.

Δεν έχει προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος, κατά τον οποίον τα Μετέωρα κατοικήθηκαν για πρώτη φορά. Σύμφωνα με βυζαντινολόγους, αυτό συνέβη πριν από τον 11ο αιώνα, όμως τοπικές ιστορίες και παραδόσεις τοποθετούν την αρχή κατά τα μέσα του 10ου αιώνα , όταν εμφανίστηκε στην περιοχή ο ασκητής Βαρνάβας, ο οποίος και ίδρυσε τη Σκήτη του Αγίου Πνεύματος. Λίγα χρόνια αργότερα, ιδρύεται η Μονή της Μεταμόρφωσης και στη συνέχεια η Σκήτη Σταγών. Εκτός από αυτές τις Μονές, ιδρύονται αρκετές ακόμα, σε διάφορες κοιλότητες γύρω από τους θεόρατους βράχους, έχοντας σαν κέντρο τους τη Μονή της Θεοτόκου, η οποία βρίσκεται στον βράχο της Δούπιανης. Στην Μονή αυτή, συγκεντρώνονταν οι ασκητές από τα γύρω μέρη και συζητούσαν θέματα σχετικά με τη λατρεία και την πίστη τους, αλλά και πρακτικά ζητήματα που αφορούσαν στη λειτουργία του συγκροτήματος των Μονών τους, το οποίο έχει αρχίσει σταδιακά να συγκροτείται ήδη από τον 12ο αιώνα.

Κατά τους επόμενους τρεις αιώνες, ο μοναχισμός γνωρίζει μεγάλη ακμή στα Μετέωρα, μετά την ανοικοδόμηση αρκετών Μονών, ο αριθμός των οποίων φτάνει τις 24. Αξιοσημείωτη την περίοδο εκείνη είναι η δράση του μοναχού Νείλου, ο οποίος κατόρθωσε να ιδρύσει τέσσερις σημαντικότατους ναούς, που περιελάμβαναν μοναδικές αγιογραφίες, φιλοτεχνημένες από μοναχούς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος πρόσβασης των πρώτων μοναχών στις Μονές των Μετεώρων, ο οποίος γινόταν με τη βοήθεια σκαλωσιών και αναρρίχησης στους βράχους. Στη συνέχεια, ο τρόπος αυτός εγκαταλείφθηκε και αντικαταστάθηκε με τα γνωστά δίχτυα και τις ανεμόσκαλες, έως και τον 20ο αιώνα οπότε και άρχισαν να δημιουργούνται σκάλες, που διευκόλυναν κατά πολύ την πρόσβαση στο δύσβατο αυτό μέρος.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, τα Μετέωρα αποτέλεσαν ισχυρό καταφύγιο τόσο για τους μοναχούς, όσο και για τον ίδιο τον χριστιανισμό, ο οποίος οχυρώθηκε στο εσωτερικό των ναών και κατάφερε να διατηρηθεί στα δύσκολα χρόνια της τουρκικής κατοχής. Η προστασία που προσέφεραν τα Μετέωρα, κατά την περίοδο αυτή, ήταν υψίστης σημασίας και για τα χριστιανικά κειμήλια και μνημεία, τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα είχαν καταστραφεί. Τα γεγονότα αυτά σε συνδυασμό με τη γενικότερη παρακμή που επικρατούσε από τον 17ο αιώνα και μετά στο μοναστικό συγκρότημα, οδήγησαν στη σταδιακή παρακμή και ερήμωση αρκετών Μονών. Παρ’ όλη την κατάσταση αυτή και τις τεράστιες δυσκολίες που προέκυψαν μετά τις λεηλασίες των κατακτητών, αρκετά μοναστήρια κατάφεραν να αντέξουν στο πέρασμα του χρόνου και λειτουργούν μέχρι και σήμερα. Αυτά είναι: η Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (ή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος), η Ιερά Μονή Βαρλαάμ, η Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος, η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά και η Ιερά Μονή Ρουσάνου.
Τα Μετέωρα σήμερα
Πλέον τα Μετέωρα προσελκύουν μεγάλο αριθμό πιστών, οι οποίοι με δέος και θρησκευτική ευλάβεια επισκέπτονται τους θεόρατους βράχους και προσκυνάνε τις εικόνες, τα λείψανα των αγίων και τα θρησκευτικά κειμήλια. Όπως προαναφέρθηκε οι έξι επισκέψιμες μονές, λειτουργούν ως κοινόβια και φιλοξενούν μεγάλο αριθμό μοναχών. Τα μοναδικά γεωλογικά φαινόμενα, οι βυζαντινοί ναοί, τα χριστιανικά μνημεία, η φυσική ομορφιά που περιβάλλει τα Μετέωρα και την Καλαμπάκα, είναι μερικοί μόνο από τους λόγους που ωθούν τους ανθρώπους να επισκεφτούν αυτή την ιδιαίτερη περιοχή. Πέρα από όλα αυτά, τα Μετέωρα προσφέρονται και για μοναδικές αναρριχητικές δραστηριότητες, γεγονός που καθιστά την περιοχή ακόμα πιο δημοφιλή στο κοινό. Προσεγγίζοντας αυτόν τον ιερό τόπο –θαύμα της φύσης- με ευλάβεια και σεβασμό, είναι βέβαιο πως ο εκάστοτε επισκέπτης θα φύγει από εκεί γεμάτος με τις καλύτερες εντυπώσεις και θα επιθυμεί να ξαναεπισκεφθεί την περιοχή.

Πηγές:
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AD%CF%89%CF%81%CE%B1
- https://www.kalampaka.com/el/meteora/history/
- http://www.hotelkaikis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=3&Itemid=16
Σύνταξη κειμένου: Ευθυμία Μερτσανίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου