Σε μια μικρή συνοικία της πόλης, δίπλα από το Δικαστικό Μέγαρο και σε ένα στενό που οδηγεί σε αδιέξοδο, σώζονται τα ερείπια του ιερού ναού του Αγίου Αντωνίου. Ο ναός έχει καταστραφεί από τον σεισμό της 30ης Ιουνίου του 1948. Τα ερείπια του θυμίζουν μία από τις καταστροφές που έχει υποστεί η Λευκάδα από τους ισχυρούς σεισμούς κατά το παρελθόν. Σήμερα σώζονται μέρη των τοίχων του ιερού του. Το στενάκι που οδηγεί στην ερειπωμένη εκκλησία ονομάζεται «οδός Αγίου Αντωνίου», όπως επίσης και η συνοικία.
Πώς και πότε χτίστηκε ο ναός του Αγίου Αντωνίου;
Ο λίθινος ναός, που κατέρρευσε, χτίστηκε το 1841. Σύμφωνα με το «Ναοί και Μοναί Λευκάδος» του Κων/νου Μαχαίρα, πριν από αυτή την ημερομηνία, ο ναός ήταν ξύλινος και είχε χτιστεί το 1717. Ο ναός από τη δεκαετία του ’40 μέχρι και σήμερα, δεν ανοικοδομήθηκε ποτέ. Στα ερείπια του όμως, πραγματοποιούνται αγρυπνίες και παρακλήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Ο σεισμός που κατέστρεψε τον ναό του Αγίου Αντωνίου
Όπως είναι γνωστό, η Λευκάδα είναι μια σεισμογόνος και, κατά συνέπεια, σεισμόπληκτη περιοχή. Το 1948 η Λευκάδα χτυπήθηκε από δύο μεγάλους σεισμούς. Είχαν πραγματοποιηθεί σε κοντινό χρονικό διάστημα ο ένας από τον άλλον. Ο πρώτος έγινε στις 22 Απριλίου και είχε μέγεθος 6,5 R, ενώ ο δεύτερος και πιο καταστροφικός έλαβε χώρα στις 30 Ιουνίου με μέγεθος 6,4 R.
Οι σεισμοί, για την ακρίβεια, είχαν καταγραφεί με την κλίμακα Mercalli ξεπερνώντας τον βαθμό 6 (6 1/4). Οι βαθμοί Ρίχτερ που αναφέρουμε παραπάνω, αποτελούν αντιστοιχία με την κλίμακα του Μερκάλι σύμφωνα με την Βικιπαίδεια. «Εν συνόλω, υπό αμφοτέρων των σεισμών, κατεστράφησαν τελείως ή κατέστησαν ακατοίκητοι 1453 οικίαι. 2867 εβλάβησαν κατά το μάλλον ή ήττον σοβαρώς και 818 ελαφρώς. Επομένως, υπό του τελευταίου σεισμού κατεστράφησαν 1209 οικίαι και 1869 υπέστησαν σημαντικάς κατά το μάλλον ή ήττον ζημίας», αναφέρει ο σεισμολόγος Άγγελος Γαλανόπουλος στο βιβλίο του «Σεισμική Γεωγραφία της Ελλάδος».
Σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό από τον σεισμό της Λευκάδας τον Ιούνιο του 1948.
Οι δυο μεγάλοι σεισμοί που έμειναν στην ιστορία της Λευκάδας, καταστρέφοντας για άλλη μια φορά τις κατοικίες των Λευκαδιτών, κατέστρεψαν και τον ιερό ναό του Αγίου Αντωνίου.
Ποιος ήταν ο Άγιος Αντώνιος;
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Άγιος Αντώνιος ο Μέγας είναι ο πρώτος ασκητής του Χριστιανισμού, περνώντας το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως ασκητής στην έρημο. Έζησε στην εποχή των Διοκλητιανού και Μαξιμιανού μέχρι και την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Οι Άγιοι Πατέρες τον ανακήρυξαν ως «Μέγα». Την περίοδο των διωγμών των χριστιανών, επί Μαξιμιανού το 311, έδωσε μάχη κατά της ειδωλολατρίας. Ο Άγιος Αντώνιος πέθανε το 356 μ.Χ., ενώ υποστηρίζεται ότι προέβλεψε τον θάνατο του με ιδιαίτερη ακρίβεια. Η εορτή του είναι στις 17 Ιανουαρίου.
Ο ναός του Αγίου Αντωνίου τα τελευταία χρόνια
Ο ναός είναι ερειπωμένος, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τους πιστούς να τον επισκέπτονται, να προσκυνούν και να τον χρησιμοποιούν ως χώρο λατρείας. Από το μέρος του ιερού, σώζεται η πέτρινη Αγία Τράπεζα, τμήμα του Ιερού Βήματος και τα σκαλοπάτια που οδηγούν στην Ωραία Πύλη. Από τον υπόλοιπο ναό σώζεται το πλακόστρωτο πάτωμα του. Από τον κατεστραμμένο ναό, διασώθηκαν πέντε εικόνες που φιλοτεχνήθηκαν από τον αγιογράφο Γεώργιο Πατσιαρά. Βρίσκονται στον πρώτο όροφο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Λευκάδας, στα εκθέματα Μεταβυζαντινής Τέχνης. Ο ναός του Αγίου Αντωνίου ανήκει στην Ενορία της Ευαγγελίστριας. Όπως μας πληροφόρησε ο ιεροκήρυκας π. Ιωαννίκιος Ζαμπέλης, η Ιερά Μητρόπολις Λευκάδος και Ιθάκης έχει εκπονήσει αρχιτεκτονική μελέτη, η οποία αναμένεται να εγκριθεί, προκειμένου να αποκατασταθεί ο ναός.
Η ακολουθία της Ανάστασης στα ερείπια του Αγίου Αντωνίου
Πηγές:
Στην πόλη της Λευκάδας. Ανακτήθηκε από: golefkas.gr/stin-poli-tis-lefkadas/ (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
Θρησκευτικά Μνημεία. Ανακτήθηκε από: golefkas.gr/thriskeytika-mnimeia/ (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
Ένας φυσικά ανθοστόλιστος Άη Αντώνης. Ανακτήθηκε από: kolivas.de/archives/339056 (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
«Ο Αη Αντών’ς ο Πέρα»: Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στη Λευκάδα. Ανακτήθηκε από: karvasaras.gr/ekklisia-agiou-antoniou-lefkada/ [Με κύρια πηγή το mylefkada.gr], (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
Ένα ιστορικό βίντεο-ντοκουμένο. Ανακτήθηκε από: kolivas.de/archives/183915 (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
Κατάλογος φονικών σεισμών στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από: el.wikipedia.org/wiki/Κατάλογος_φονικών_σεισμών_στην_Ελλάδα (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
Άγιος Αντώνιος ο Μέγας. Ανακτήθηκε από: el.wikipedia.org/wiki/Άγιος_Αντώνιος_ο_Μέγας (Τελευταία επίσκεψη: 08/05/2021).
