Ο ποταμός Άρδας είναι ο βορειότερος ποταμός της Ελλάδας ο οποίος κινείται στο μεγαλύτερο μέρος του στη γειτονική Βουλγαρία παράλληλα με τα σύνορα. Ο Άρδας (στα βουλγαρικά Άρντα) γεννιέται στα βουνά της Δυτικής Ροδόπης από τη μεριά της Βουλγαρίας, κοντά στα ανατολικά του νομού Δράμας. Οι πηγές του ποταμού βρίσκονται στα γειτονική πλευρά των βουνών της Κούλας, απ’ όπου πολλοί παραπόταμοι κατεβαίνουν προς τα βόρεια. Η κατεύθυνση του είναι από τα δυτικά προς τα ανατολικά και κινείται κοντά στα σύνορα σε μια απόσταση από 20 μέχρι 45 χλμ. από αυτά. Στην Ελλάδα εισέρχεται στα βόρεια του νομού Έβρου κοντά στο χωριό Μηλέα και «κόβει» κάθετα το νομό μέχρι να εκβάλλει στον ποταμό Έβρο κοντά στις Καστανιές και στα σύνορα με τη Τουρκία. Το συνολικό μήκος του Άρδα φτάνει περίπου τα 260 χλμ. από τα οποία τα 220 βρίσκονται στο έδαφος της Βουλγαρίας και τα 40 στο έδαφος της Ελλάδας. Πάνω στο ποταμό έχουν κατασκευαστεί τρία φράγματα, ένα στην Ελλάδα και τρία μεγάλα στη Βουλγαρία, τα οποία συγκεντρώνουν τα νερά του για αρδευτικούς σκοπούς. Γύρω από τον Άρδα στην περιοχή του Έβρου απλώνονται πολλά μικρά και όμορφα πεδινά χωριά, όπως η Μηλέα, το Θεραπειό, ο Κυπρίνος, τα Κόμαρα, το Φυλάκιο, η Ελαία, ο Κέραμος, ο Άρζος, τα Ρίζια, ο Καναδάς και οι Καστανιές. Ο Άρδας συνδέεται με τον αρχαίο ποταμό Αρπησσό. Στα λίγα χιλιόμετρα που κινείται στην Ελλάδα ο μεγάλος ποταμός δημιουργεί πολλούς όμορφους βιοτόπους στους οποίους πρωταγωνιστούν οι πολλές αμμώδεις νησίδες με βλάστηση και ένα από τα πιο πλούσια και εντυπωσιακά παραποτάμια δάση της χώρας μας.
Βιοποικιλότητα στον Ποταμό Άρδα
Γύρω από τις όχθες απλώνονται πυκνά δάση από σκλήθρα, ιτιές, λεύκες, γαύρους, φτελιές, πλατάνια, σφενδάμια, αλμυρίκια, φραξούς, ρουπακοβελανιδιές αλλά και καλαμιώνες, βούρλα και ψαθιά. Μετά τα δάση του ποταμού απλώνονται και από τις δύο πλευρές μεγάλες εκτάσεις καλλιεργειών. Στην περιοχή απαντώνται διάφορα ενδιαφέροντα είδη φυτών από τα οποία ξεχωρίζουν η αγριομέντα Mentha pulegium, η Euphrasia stricta, το αγριογαρύφαλλο Dianthus giganteus, η ευφόρβια Euphorbia amygdaloides, το Heracleum sphondylium, η Ajuga chamaepitys, ο Convolvulus holosericeus και το Polygonum arenarium.ν
Ο ποταμός Άρδας είναι ένας από τους πιο πλούσιος βιοτόπους από τη πλευρά της ορνιθοπανίδας. Τα δάση του ποταμού προσφέρουν την απαραίτητη κάλυψη και την δυνατότητα φωλεοποίησης για δεκάδες είδη. Από τα αρπακτικά εδώ ζούνε στικταετοί, βασιλαετοί, γερακίνες, καλαμόκιρκοι, χειμωνόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, τσίφτες, ξεφτέρια, σπάνια σαΐνια και διπλοσάινα, δεντρογέρακα, νανογέρακα και κιρκινέζια που κυνηγάνε στα γύρω χωράφια. Κοντά στις όχθες απαντώνται σπάνοι μαύροι πελαργοί, αλλά και πολλοί λευκοί πελαργοί. Στη κοίτη του ποταμού ζούνε σταχτοτσικνιάδες, πορφυροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, αγρυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, κορμοράνοι, μαχητές, λασπότριγγες, κοκκινοσκέληδες, δασότριγγες, ποταμοσφυριχτές, φαλαρίδες, μπεκατσίνια, μικροπουλάδες, νεροκοτσέλες, νανοβουτηχτάρια και σπάνιες καλημάνες. Από τα μικρότερα είδη που ζούνε κοντά σε ποτάμια συναντάει κανείς πολλές ποταμίδες (καλαμοποταμίδες, βαλτοποταμίδες, τσιχλοποταμίδες, σχοινοποταμίδες, ψαθοποταμίδες), αλκυόνες, νεροκελάδες, κούκους, διάφορες στριτσίδες, αηδόνια, σουσουράδες, κ.ά. Από τα πουλιά των αγρών και των χωραφιών, εδώ ζούνε σταρήθρες, λιβαδοκελάδες, σταχτάρες, ωχροσταχτάρες, σταβλοχελίδονα, μικρογαλιάντρες, σκαρθάκια, χαλκοκουρούνες, μελισσοφάγοι, χαβαρόνια, κάργιες, αμπελουργοί, καλαμοτσίχλονα, αετομάχοι, συκοφάγοι, οχθοχελίδονα, τριγώνια, τσίχλες, κ.ά.
Η ερπετοπανίδα είναι εξίσου πλούσια. Από τα αμφίβια συναντάει κανείς κοινούς τρίτωνες, κοινούς φρύνους, πρασινόφρυνους, σπάνιες κοκκινομπομπίνες, δεντροβάτραχους, λεβαντοβάτραχους, κ.ά. Από τις χελώνες απαντώνται βαλτοχελώνες, ποταμοχελώνες, γραικοχελώνες και μεσογειακές χελώνες, ενώ οι σαύρες αντιπροσωπεύονται από κονάκια, πρασινόσαυρες, τρανόσαυρες, τοιχόσαυρες, γουστέρες του Ταύρου. Από τα φίδια στη περιοχή ζούνε τυφλίτες, εφιοί, θρακικοί λαφιάτες, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα, σπιτόφιδα και μεγαλόπρεπες οθωμανικές οχιές. Από τα θηλαστικά κυρίαρχο είδος είναι η βίδρα, ενώ στα εγκαταλειμμένα χωράφια κάνουν τις φωλιές τους οι σπάνιοι λαγόγυροι. Άλλα είδη είναι οι αλεπούδες, οι ασβοί, οι νυφίτσες, τα κουνάβια και πολλά τρωκτικά. Συχνά τον Άρδα επισκέπτονται τσακάλια από τον Έβρο.Η ιχθυοπανίδα του ποταμού είναι σχεδόν παρόμοια με αυτή του Έβρου και περιλαμβάνει 20 είδη. Από αυτά αυτόχθονα είδη είναι το ευρωπαϊκό σίρκο, η θρακική μπριάνα, ο σύρτης, η θρακοβελονίτσα, το γριβάδι, η τούρνα, ο βουλγαροκωβιός, το περκί , η μουρμουρίτσα, το τσιρώνι , η χρυσοβελονίτσα, η κοκκινοφτέρα, ο σπάνιος ρινογωβιός, το τσαϊλάκι, το εντυπωσιακό ποταμολαύρακο, ο θρακικός ποταμοκέφαλος και η μαλαμίδα. Αλλόχθονα είδη του Άγρα είναι το ασπρογρίβαδο, η πεταλούδα, το ηλιόψαρο και η ψευδορασμπόρα.
Εκδρομή στον ποταμό Άρδα
Ο ποταμός Άρδας είναι ένα μέρος που αξίζει να επισκεφθεί κανείς ως μέρος μιας εκδρομής που θα κάνει στον Έβρο. Είναι ιδανικό για πικ-νικ ή Πρωτομαγιά. Είναι το πρώτο μέρος στη φύση που θα επισκεφτούν τα περισσότερα, αν όχι όλα τα παιδιά του Έβρου. Το μέρος που θα κάνουν τις μονοήμερες τους τα σχολεία του Νομού και της Περιφέρειας. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία θα ήταν να λαμβάνουν χώρα στο μέρος αυτό ενημερωτικές εκδηλώσεις σχετικά με την βιοποικιλότητα. Το περιβάλλον είναι ασφαλές, εύκολα προσβάσιμο και κατάλληλο για όλες τις ηλικίες. Μάλιστα, είναι σε εξέλιξη ένα έργο, η συνεργασία μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων εταίρων για το έργο «Βελτίωση της βιοποικιλότητας μέσω της διαχείρισης και προστασίας των σπάνιων ειδών οικοτόπων στους ποταμούς Άρδα και Νέστο, καθώς και στην οροσειρά της Ροδόπης – Wild Life For Ever» του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Interreg V–A «Ελλάδα-Βουλγαρία» 2014-2020. Το έργο έχει στόχο την προστασία των οικοτόπων και της βιοποικιλότητας στη διασυνοριακή περιοχή μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας η οποία, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, μπορεί να ιδωθεί ως ένα ενιαίο οικολογικά σύνολο. Με την υλοποίηση του έργου αναμένεται να καθιερωθεί ένας μόνιμος δίαυλος επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών ανάμεσα στις δύο χώρες ώστε να εφαρμοστεί μια ενιαία στρατηγική προστασίας της βιοποικιλότητας. Στόχος του έργου είναι επίσης η ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών σε περιβαλλοντικά θέματα και η σύνδεση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης με την προστασία της βιοποικιλότητας.
Δίπλα στις όχθες του ποταμού Άρδα, πραγματοποιείται από το 1995, η «Συνάντηση Νέων – Άρδας», όπου συναντώνται νέοι από όλη τη χώρα και τα Βαλκάνια. Εκτός από τις μουσικές συναυλίες με μεγάλα ονόματα της ελληνικής μουσικής σκηνής, πραγματοποιούνται πολλαπλές παράλληλες εκδηλώσεις όπως προβολές, παρουσιάσεις από οργανώσεις, εκθέσεις, καθώς επίσης αθλητικά events, θεατρικές παραστάσεις, λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού, εθελοντικές δράσεις, δράσεις προβολής τοπικής παράδοσης, οικοτουριστικές περιηγήσεις και πολλές άλλες δραστηριότητες. περιλαμβάνουν δραστηριότητες ενός ευρέως πολιτιστικού φάσματος. «Νέοι» όλων των ηλικιών, συναντώνται και κατασκηνώνουν για πέντε μέρες στο «ποτάμι του πολιτισμού», όπου με οδηγό τη μουσική και διάφορες παράλληλες δράσεις, στέλνουν το μήνυμα της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών. Για την φετινή χρονιά, το φεστιβάλ ακυρώθηκε και αναβλήθηκε για ένα χρόνο.
Ωστόσο, η φύση είναι πάντα εκεί για εμάς, με ή χωρίς αφορμές, οδηγούς ή παρέα. Το για πάντα, βέβαια, είναι κι αυτό σχετικό!
Πηγές:
- https://ardasfestival.gr/el/,
- https://www.naturagraeca.com/ws/214,278,275,1,1,%CE%86%CF%81%CE%B4%CE%B1%CF%82
