Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς ιδρύθηκε το 1989, υπάγεται στην αρμοδιότητα της εφορίας αρχαιοτήτων και βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης. Το Μουσείο μετά την πρόσφατη ανακαίνιση επαναλειτουργεί και φιλοξενεί τη νέα μόνιμη του έκθεση. Πρόκειται για μία πλούσια συλλογή με θέμα φορητές εικόνες της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου. Ακόμα στο Βυζαντινό Μουσείο υπάρχουν αποτοιχισμένες αγιογραφίες, αποσπασμένα παλαιοχριστιανικά ψηφιδωτά της Διοκλητιανούπολης , αρχιτεκτονικά μέλη από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι την οθωμανική κατάκτηση, εκκλησιαστικά κειμήλια, ξυλόγλυπτα και τέλος ευρήματα από ανασκαφές διαφόρων ιστορικών περιόδων.
Στις τρεις αίθουσες, που διαρθρώνονται γύρω από ένα κεντρικό αίθριο, παρουσιάζονται οι εξής θεματικές ενότητες «η Βυζαντινή Καστοριά», «η Μεταβυζαντινή Καστοριά» και « τα καλλιτεχνικά μεταβυζαντινά εργαστήρια». Στην έκθεση υπάρχουν φορητές εικόνες κάθε είδους όπως λιτανείας, δεσποτικές, λατρευτικές, επιστυλίου και βημόθυρα τέμπλου. Πολλές από αυτές είναι σπάνιας ζωγραφικής και εικονογραφίας. Λιγοστές αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, νομίσματα και κοσμήματα συμπληρώνουν τις γνώσεις μας για την ακμάζουσα τοπική κοινωνία και τέχνη της εποχής.
Στο Βυζαντινό Μουσείο υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες με εποπτικό υλικό σε άμεσο συσχετισμό με τα εκθέματα οι οποίες συνθέτουν μικρές γοητευτικές ανθρώπινες ιστορίες που φωτίζουν άγνωστες πτυχές της βυζαντινής και μεταβυζαντινής καστροπολιτείας. Οι ενημερωτικές πινακίδες έχουν πρωταγωνιστές τους κτήτορες των εκκλησιών, τοπικούς αξιωματούχους, αρχόντισσες και επώνυμους καλλιτέχνες. Επίσης, υπάρχουν σύγχρονες ψηφιακές εφαρμογές οι οποίες με διαδραστικό τρόπο δείχνουν τα πολυάριθμα μνημεία της πόλης αλλά και τα μυστικά της κατασκευής μιας βυζαντινής εικόνας.
Η νέα έκθεση στο Βυζαντινό Μουσείο αναδεικνύει τη σημασία και την ακτινοβολία της Καστοριάς. Στο πλαίσιο της βυζαντινής αυτοκρατορίας αλλά και της μεταβυζαντινής περιόδου και προβάλλει το σπάνιο πλούτο των εικόνων της. Μέσα από την έκθεση μας δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουμε τους λόγους και τις συνθήκες που οδήγησαν στην καλλιτεχνική ανάπτυξη της περιοχής. Η έκθεση βρίσκεται σε ανοιχτό διάλογο με τις εκκλησίες του ιστορικού κέντρου από όπου προέρχονται κυρίως οι πολύτιμες αυτές εικόνες. Έτσι το μουσείο γίνεται η αφετηρία για μια περιήγηση στις γειτονιές και τα λιθόστρωτα καλντερίμια του βυζαντινού κάστρου. Ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο στην Καστοριά , την πόλη «υπαίθριο μουσείο».
Το υλικό του Βυζαντινού Μουσείου προσπαθεί να παρουσιάσει το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο της εποχής που επέτρεψε τη δημιουργία εικόνων κι το σύστημα αξιών που αυτές υπηρετούσαν. Ακόμα, δίνει έμφαση στην αδιάλειπτη ακτινοβολία της Καστοριάς η οποία άκμασε τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια (9ος -19ος αι.) Το μουσείο είναι προσανατολισμένο αποκλειστικά και μόνο σε βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες. Αυτό, είναι και το οποίο τεκμηριώνει το μοναδικό χαρακτήρα τους στην Καστοριά και την πολυδιάστατη λειτουργία εν γένει των εικόνων στο κόσμο του Βυζαντίου, ενώ συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα σύνολα εικόνων στον κόσμο.
Η ίδρυση και η λειτουργία του Βυζαντινού Μουσείου συνετέλεσε στην συστηματική συντήρηση, μελέτη και αρχειοθέτηση της συλλογής φορητών εικόνων. Επίσης, συνετέλεσε και στη δυνατότητα παρουσίασης της – μέσω δανεισμού- σε διεθνείς εκθέσεις υψηλών προδιαγραφών.
Το Βυζαντινό Μουσείο λειτουργεί καθημερινά και σε περιμένει να το επισκεφτείς!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Archaiologia.gr
Odysseus.culture.gr
El.wikipedia.org
Mpetskas.com
Tripadvisor.com.gr
Bmk.gr
