Η «Ορέστεια» του Τερζόπουλου ως πνευματική και πολιτική εμπειρία
Παρακολουθήσαμε την «Ορέστεια» του Τερζόπουλου στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, στο πλαίσιο της καλοκαιρινής περιοδείας. Παράλληλα, η περιοδεία σταματά σε Ελλάδα, Κύπρο και Ιταλία και ολοκληρώνεται με την επιστροφή στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στις 22 και 23 Αυγούστου 2025 (Athinorama Team, 2025).
Η Ορέστεια αποτελεί τριλογία με βαθιά διανοητική και φιλοσοφική ουσία. Επιπλέον, ξεπερνά τη θεατρική αναπαράσταση και ταυτόχρονα αγγίζει το πεδίο της πνευματικής εμπειρίας. Η παράσταση αξιοποιεί την ένταση και τον ρυθμό της για να αφηγηθεί μια ιστορία που αγγίζει τόσο το παρελθόν όσο και τη διαχρονική πορεία της ανθρωπότητας. Συνεπώς, λειτουργεί ως θεατρική πράξη με έντονη πολιτική διάσταση (Εθνικό Θέατρο, 2025).
Η σκηνοθετική ματιά στην «Ορέστεια» του Τερζόπουλου
Η «Ορέστεια» του Τερζόπουλου βασίζεται σε πρωτοποριακή σκηνοθετική μέθοδο: Τοποθετεί το σώμα του ηθοποιού στο κέντρο. Ο σκηνοθέτης δεν το αντιμετωπίζει ως απλό εκφραστικό εργαλείο· το μετατρέπει σε ζωντανό φορέα μνήμης, μύθου και χρόνου. Ο Τερζόπουλος μετατρέπει τη φυσική παρουσία σε τόπο αναμέτρησης με το παράδοξο. Συνεπώς, οδηγεί την παράσταση πέρα από την αναπαράσταση, στην αμεσότητα μιας πράξης διαμαρτυρίας με πολιτικό και κοινωνικό φορτίο.
Ο Χορός ως σωματική μνήμη της εκδίκησης
Στην παράσταση, ο Χορός σέρνει το σώμα του σχεδόν κολλημένο στο έδαφος. Εισέρχεται και εξέρχεται μπουσουλώντας με αργούς ρυθμούς και έτσι μοιάζει να σέρνεται στη βαρύτητα ενός πένθους χωρίς τέλος. Η στάση αυτή καταργεί την όρθια, κυρίαρχη φιγούρα και τον φέρνει στο επίπεδο της ταπείνωσης. Παράλληλα, θυμίζει την ανεξίτηλη ρετσινιά εγκλήματος που κρατά τους χορευτές δεμένους με το χώμα· επιπλέον, το αίμα και η θλίψη ποτίζουν τη γη.
Οι ηθοποιοί χτυπούν το στήθος, βγάζουν κοφτές κραυγές και μετατρέπουν το σώμα τους σε κάλεσμα αφύπνισης. Με επιμονή και σπαραγμό ταρακουνούν τον σύγχρονο άνθρωπο· ωστόσο, εκείνος μένει αδρανής και έτσι δεν σπάει τον κύκλο της εκδίκησης, ούτε τότε ούτε τώρα.
Κλυταιμνήστρα, Αγαμέμνονας και Κασσάνδρα: Η ύβρις και ο θρήνος
Η Σοφία Χιλ ενσαρκώνει την Κλυταιμνήστρα με δύναμη και αποφασιστικότητα. Από την πρώτη στιγμή, η Κλυταιμνήστρα καθηλώνει τον Αγαμέμνονα (Σάββας Στρούμπος), καθώς με τη σιωπή και την επιβολή της τον προκαλεί σε ύβρη και τον οδηγεί σταθερά στην καταστροφή. Ο Αγαμέμνονας βαδίζει πάνω σε κόκκινο χαλί, φτιαγμένο από τα σώματα του χορού και φωτισμένο με κόκκινο φως. Η εικόνα φανερώνει την ενοχή του για τη θυσία της Ιφιγένειας, ενώ υπενθυμίζει τα εγκλήματα πολέμου που κουβαλά και προοικονομεί την πτώση του (Κοσκινά, 2024).
Η Κασσάνδρα (Εβελυν Ασουάντ) μπαίνει στη σκηνή αιχμάλωτη, σέρνει το κορμί της στο πάτωμα και ο Αγαμέμνονας την αρπάζει ως λάφυρο. Την ίδια στιγμή θρηνεί με μοιρολόι, ενώ ο χορός σηκώνει πανιά βαμμένα με αίμα και κρατά μαχαίρια. Η εικόνα προειδοποιεί δραματικά για το φονικό που έρχεται και φορτίζει την ατμόσφαιρα.
Ο Αίγισθος παρουσιάζεται όχι μόνο ως εραστής της Κλυταιμνήστρας αλλά και ως εκδικητής. Θυμάται πώς ο βασιλιάς εξευτέλισε τον πατέρα του σερβίροντάς του τα ίδια του τα παιδιά και ορκίζεται να πάρει εκδίκηση. Έτσι, η μορφή του κουβαλά ιστορικό και συμβολικό βάρος, ενώ η Κλυταιμνήστρα εκφράζει μια δικαιοσύνη που ξεπερνά την προσωπική προδοσία (Κοσκινά, 2024).
Ηλέκτρα και Ορέστης: αδέλφια στην εκδίκηση και στη μοίρα
Ο Κωνσταντίνος Ζωγράφος δίνει στον Ορέστη την τραγική μορφή του ήρωα που σηκώνει το βάρος της εκδίκησης. Μετά τον χρησμό και την πίεση της Ηλέκτρας και του Πυλάδη, αποφασίζει να σκοτώσει τη μητέρα του. Όμως δεν αισθάνεται βέβαιος για την πράξη του· γι’ αυτό στη συνέχεια περιπλανιέται χαμένος, ενώ οι Ερινύες τον καταδιώκουν και οι σύμμαχοί του τον εγκαταλείπουν.
Η Ηλέκτρα (Μυρτώ Ροζάκη) βλέπει στον Ορέστη τον σωτήρα και τον αναγνωρίζει ως εκείνον που εκδικείται τον φόνο του πατέρα τους. Στην αρχή τον στηρίζει με πάθος, αλλά αργότερα τον αφήνει να αντιμετωπίσει μόνος τη μοίρα του. Παράλληλα, κουβαλά το τραύμα της δολοφονίας του πατέρα της από την Κλυταιμνήστρα και στέκεται ψυχρή μπροστά στη μητέρα της. Έτσι, περιμένει τον αδελφό της να φέρει τη δικαιοσύνη που η ίδια δεν καταφέρνει να αποδώσει (Κοσκινά, 2024).
Η Ηλέκτρα δεν μένει θεατής· γίνεται ο νους πίσω από το έγκλημα. Πιέζει και καθοδηγεί τον Ορέστη, του δίνει τη δύναμη να προχωρήσει και τον οδηγεί να ολοκληρώσει την εκδίκηση. Επομένως, το δράμα αλλάζει πορεία και οδηγεί σε νέες συγκρούσεις και τιμωρίες, καθώς κάθε πράξη βίας γεννά μια νέα αλυσίδα από αντίποινα (Κοσκινά, 2024).
Το σκηνικό σύμπαν στην «Ορέστεια» του Τερζόπουλου
Η «Ορέστεια» του Τερζόπουλου δημιουργεί ένα ενιαίο σκηνικό σύμπαν. Δραματουργία, σκηνικά, κοστούμια και φωτισμοί συνεργάζονται σε μία κοινή αισθητική ταυτότητα. Έτσι, τα λιτά σκηνικά και τα άχρονα κοστούμια ενισχύουν τον ψυχισμό των ηρώων. Ο λιτός φωτισμός ενισχύει το πανανθρώπινο μήνυμα του έργου και ταυτόχρονα δίνει έμφαση στη λιτότητα της σκηνικής πράξης.
Ο μοντέρνος φωτισμός με κυρίαρχο το κόκκινο πλημμυρίζει τη σκηνή και δημιουργεί ατμόσφαιρα δέους και τρόμου. Αντίθετα, ο φωτισμός δεν περιορίζει το κόκκινο σε εικαστικό επίπεδο· το απλώνει στον χώρο σαν αίσθηση αίματος και φόνου. Έτσι, ενισχύει την ωμότητα της εκδίκησης (Athinorama Team, 2025).
Ηχητικό τοπίο και φινάλε
Οι ηχητικοί σχεδιασμοί κορυφώνουν την ένταση. Οι κοφτοί ήχοι και οι ρυθμοί πολυβόλου σκίζουν τη σιωπή. Έτσι, οι ήχοι αυξάνουν την ψυχική πίεση και κρατούν τον θεατή σε συνεχή εγρήγορση. Η μουσική του Παναγιώτη Βελιανίτη, σε συνδυασμό με τις σωματικές και φωνητικές εκφράσεις χωρίς μικροφωνική υποστήριξη, προσδίδει στην παράσταση τελετουργική και αρχέγονη χροιά.
Στο φινάλε, το κόκκινο κυριαρχεί ξανά. Τα ηχεία μεταδίδουν αραβικές ψαλμωδίες και ταυτόχρονα, δελτία ειδήσεων στα αγγλικά μιλούν για τον πόλεμο στη Γάζα. Έτσι, η σκηνοθετική επιλογή μετατρέπει την αρχαία ιστορία σε σχόλιο για το παρόν. Συνεπώς, συνδέει τη μνησικακία του μύθου με τις ανοιχτές πληγές της εποχής μας.
Επίλογος
Η «Ορέστεια» του Τερζόπουλου δεν μένει σε μια απλή ανάγνωση· λειτουργεί ως αναγέννηση. Οι ηθοποιοί, τα σώματα, τα μοτίβα του αίματος και του μύθου, η μουσική, το φως και οι σιωπές δεν αναπαράγουν το αρχαίο κείμενο· το μετασχηματίζουν. Συνεπώς, η παράσταση δεν δείχνει μόνο την τραγωδία· αλλά αποκαλύπτει τον καθρέφτη της ανθρωπότητας. Έτσι, η ανθρωπότητα συνεχίζει να αγωνίζεται για δικαιοσύνη, αληθινή δημοκρατία και αντίσταση.
Δικτυογραφία
Εθνικό Θέατρο (2025), Ορέστεια — Καλοκαιρινή περιοδεία. n-t.gr,(τελευταία πρόσβαση: 18/08/2025)
Athinorama Team (2025, 8 Ιουλίου), Η “Ορέστεια” του Θεόδωρου Τερζόπουλου συνεχίζει την καλοκαιρινή της περιοδεία., Athinorama, (τελευταία πρόσβαση: 18/08/2025)
Κοσκινά, Ν.–Μ, Είδαμε την Ορέστεια του Θεόδωρου Τερζόπουλου στους Δελφούς, Athens Voice, (τελευταία πρόσβαση: 18/08/2025)
