Το Δίκορφο Ζαγορίου βρίσκεται χτισμένο στις βορειοανατολικές πλαγιές του Μιτσικελιού, μέσα σε ένα άγριο και καταπράσινο τοπίο και σε απόσταση τριάντα οχτώ χιλιομέτρων από τα Γιάννενα.
Εκφράζονται διάφορες θεωρίες για την ετυμολογία του τοπωνυμίου. Μια άποψη είναι ότι το τοπωνύμιο σχετίζεται με το κοινό νεοελληνικό Τζαντίλα ή με το σλαβικό tsedilio. Άποψη του Κ. Οικονόμου είναι πως το τοπωνύμιο πρέπει να αποδοθεί στο Αλβανικό Cotille-a «η σφραγίδα», το ξύλο με το οποίο χτυπούν το βούτυρο. Δεν είναι γνωστή η αιτία που δημιούργησε το τοπωνύμιο. Με Βασιλικό Διάταγμα του 1919 και του 1927 άλλαξε και έγινε Δίκορφο και αργότερα Δικόρυφο.
Το χωριό βρίσκεται σε 1000μ. υψόμετρο και αναφέρεται στο χρονικό της Βουτσάς το 1431, ημερομηνία κατά την οποία συνθηκολόγησε με τους Τούρκους. Τότε το χωριό είχε 18 σπίτια και ονομαζόταν Μικρή Τζοντίλα. Με την συνθηκολόγηση απέσπασαν από τους τούρκους τα προνόμια της αυτοτέλειας, της αυτοδιοίκησης, της ελεύθερης θρησκευτικής λατρείας και την απαγόρευση να εισέρχονται στην περιοχή Τούρκοι χωρίς την άδεια των χωριανών. Σαν αντάλλαγμα έδινε κάθε χρόνο για υπηρεσία στους σουλτανικούς στάβλους της Κωνσταντινούπολης 38 άνδρες –τους βοϊνίκηδες– που αργότερα αντικαταστάθηκαν από 1.800 άσπρα (τούρκικο νόμισμα).
Με την υπηρεσία τους αυτή δημιούργησαν ιδιαίτερες σχέσεις με τους Τούρκους μεγιστάνες και μετά την αποστράτευσή τους ξανοίχτηκαν σε εμπόριο και επιχειρήσεις στη Μ. Ασία, τη Ρωσία, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο. Ήταν κυρίως έμποροι, κτηματίες και τραπεζίτες. Μερικοί εξασκούσαν το επάγγελμα του πρακτικού γιατρού, του «βικογιατρού».
Έξω από το χωριό και πάνω στο δρόμο που πηγαίνει για τη Μανασσή, υπάρχει η περιοχή της «Γκούβας». Είναι ένα αξιοπρόσεκτο και χαρακτηριστικό μορφολογικό φαινόμενο. Υπάρχει μια μικρή χαράδρα, όπου σχηματίζεται και τετρασύλλαβη ηχώ. Δίπλα από τη χαράδρα αυτή υπάρχει ένας απότομος και δύσβατος βράχος, ύψους περίπου 90 ποδών. Στη μέση του υπάρχει μια τρύπα, κατοικία αγριοπερίστερων και η παράδοση λέει ότι εκεί μέσα οι κάτοικοι του χωριού αλλά και των γύρω χωριών, έκρυβαν τα πολύτιμα υπάρχοντά τους κατά τις επιδρομές ληστών και αρβανιτών.
Οι κάτοικοι της περιοχής πρώτοι στην Ελλάδα αρχίζουν να φοράνε τα φράγκικα – τα ευρωπαϊκά ρούχα. Όμως και οι γυναίκες δεν πήγαιναν πίσω. Η μόδα από την Ευρώπη περνούσε πρώτα από το Ζαγόρι και μετά πήγαινε στην Αθήνα, ενώ τα μεταξωτά υφάσματα και τα χρυσαφικά ήταν πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των γυναικών. Μάλιστα οι γυναίκες του χωριού ήταν από τις πρώτες που έβγαλαν από τον προηγούμενο αιώνα την παραδοσιακή στολή φορώντας δυτικά ρούχα.
Χλωρίδα
Πάνω από 2.000 είδη και υποείδη χλωρίδας έχουν καταγραφεί στο Ζαγόρι. Σημαντικά είναι τα ενδημικά της περιοχής: αθάμαντας ο αλβανικός (Athamanta albanica), ακουιλέγια η κοινή (Aquilegia vulgaris), αουμπιέτα του Σκάρδου (Aubrieta scardica), αρτεμισία η ερίανθος (Artemisia eriantha), αστράγαλος η ονοβρυχίς (Astragalus onobrychis), αχίλλειος η αβροτανοειδής (Achillea abrotanoides), βαλεριάνα η ηπειρωτική (Valeriana epirotica), βιόλα η βραχοφιλη (Viola rupestris), γερανιο το αθερωδες (Geranium aristatum), καμπανούλα της Μπολόνιας (campanula boloniensis), ράμνος ο αλπικός (Rhamnus alpina), ραμονδα η σερβική (ramonda serbica), σαξιφραγκα η λειάζουσα (Saxifraga glabella), σέδο της Τύμφης (Sedum tymphaeum), σιληνή η άκουρος (Silene intonsa), σιληνή η χρωμόδοντη (Silene chromodonta), σιληνή του Χάουσκνεχτ (Silene haussknechtii), σιληνή η αλβανική (Silene pusilla ssp. albanica), σολδανέλα της Πίνδου (Soldanella pindicola), βιόλα η αλβανική (Viola albanica), βιόλα του Ντουκαγκίν (Viola dukadjinica), βιόλα της Ηπείρου (Viola epirota), γέο το κοκκινοπό (Geum coccineum), δίανθος ο αιμοτοκάλυξ (Dianthus haematocalyx), βορμουελέρα της Τύμφης (Bormuellera tymphaea), και τελέκια της ευειδής (Telekia speciosa). Επίσης η περιοχή είναι πλούσια σε μανιτάρια τα οποία όμως δεν έχουν πλήρως μελετηθεί και καταγραφεί.
Πανίδα
Η πανίδα της περιοχής του Ζαγορίου είναι πολύ πλούσια, τόσο σε αριθμό ειδών, όσο και σε σπάνια είδη. Στους ποταμούς Αώο και Βοϊδομάτη έχουν βρεθεί συνολικά επτά είδη ψαριών. Στις λιμνούλες, στα ρυάκια και στα ποτάμια της περιοχής έχουν καταγραφεί δεκαεννέα είδη αμφιβίων και ερπετών. Στην περιοχή ζουν, επίσης, εκατοντάδες είδη εντόμων εκ’ των οποίων μόνο οι πεταλούδες έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Σπάνια πουλιά θεωρούνται τα εξής: ασπροπάρης (Neophoron percnopterus), βουνοπαπαδίτσα (Parus montanus), μαυροτσικλιτάρα (Dryocopus martius), νεροκότσυφας (Cinclus cinclus), όρνιο (Gyps fulvus), πετρίτης (Falco peregrinus), ποντικοβαρβακίνα (Buteo buteo), σταυραετός (Hieraetus pennatus), φιδαετός (Circaetus gallicus), χιονοτσιχλα (Turdus torquatus), χρυσαετός (Aquila chrysaetos), και χρυσογέρακας (Falco biarmicus).
Συνολικά στην περιοχή έχουν καταγραφεί 110 είδη πουλιών. Όσον αφορά τα θηλαστικά στην περιοχή έχουν καταγραφεί αρκετά είδη χειρόπτερων, τρωκτικών και εντομοφάγων, όπως και όλα σχεδόν τα μεγαλύτερα είδη που ζουν στην χώρα μας. Αυτά είναι τα εξής: αγριόγατος (Felis sylvestris), αγριογούρουνο (Sus scrofa), αλεπού (Vulpes vulpes), αγριογιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), αρκούδα (Ursus arctos), ασβός (Meles meles), βίδρα (Lutra lutra), ζαρκάδι (Capreolus capreolus), λαγός (Lepus capensis), λύκος (Canis Lupus) και σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor).
Στην ευρύτερη περιοχή του Ζαγορίου βρίσκονται ορισμένοι βιότοποι διεθνούς σημασίας που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, καθώς επίσης και το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου που περιλαμβάνει τους εθνικούς δρυμούς Πίνδου (Βάλια Κάλντα) και Βίκου – Αώου.
Θρησκευτικός τουρισμός
Τα αρχοντικά του χωριού στα οποία κυριαρχούν η μαύρη πλάκα και η πέτρα, κλέβουν την παράσταση και σε μεταφέρουν σε μία άλλη εποχή. Νομίζεις ότι ξαφνικά έχεις μεταφερθεί με τη μηχανή του χρόνου σε εκείνη την εποχή και όλα μοιάζουν ειδυλλιακά και ήρεμα. Αν θέλεις να συνδυάσεις και τον θρησκευτικό τουρισμό επέλεξες το κατάλληλο μέρος μιας και έχει μοναδικές εκκλησίες που όμοιες δύσκολα θα βρεις. Μία από αυτές είναι η εκκλησία του Αγίου Μηνά του Αιγύπτιου που χτίστηκε το 1778. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική.
Το ξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννη χτίστηκε λίγο αργότερα το 1898 και βρίσκεται σε λόφο πάνω από το χωριό με θέα που κόβει την ανάσα. Το μοναστήρι της Στούπαινας βρίσκεται στο νότιο μέρος του χωριού και διαλύθηκε το 1583 λόγω πανώλης. Το 1963 ξαναχτίστηκε.
Τοπικά Προϊόντα
Όντας ορεινή περιοχή είναι φυσικό ότι η κτηνοτροφία είναι αναπτυγμένη αν και όχι όσο παλιότερα. Τα γαλακτοκομικά λοιπόν είναι ανάμεσα στα προϊόντα που παράγει αυτός ο τόπος. Εκτός όμως από τη φέτα το γιαούρτι και το φρέσκο βούτυρο θα βρει κανείς σπιτικά γλύκα του κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ φτιαγμένα από τους καρπούς των δέντρων που φύονται στα γύρω δάση. Γνωστό επίσης τοπικό προϊόν είναι και ο τραχανάς αλλά και οι πασίγνωστες ζαγορίσιες πίτες (αλευρόπιτα, τυρόπιτα, κρεατόπιτα).
Τέλος στα βουνά που περιτριγυρίζουν το Δήμο φυτρώνουν κάθε είδους βότανα με τα πιο γνωστά το τσάι του βουνού και τη ρίγανη. Υπάρχουν πολλά μαγαζιά στα περισσότερα χωριά όπου μπορεί κανείς να βρει και να δοκιμάσει όλα αυτά τα προϊόντα.
Πηγές:.
Σύνταξη κειμένου: Μίλτος Γήτας
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
