Ο ελληνικός χώρος φημίζεται για τη φυσική ομορφιά του και τον τρόπο που συνδυάζει το ορεινό και το θαλάσσιο στοιχείο. Γαλαζοπράσινες θάλασσες, ρυάκια, λίμνες, ποτάμια, δασώδεις εκτάσεις και ορεινά εδάφη, συγκροτούν τον ποικιλόμορφο ελληνικό χάρτη. Ορισμένα απ’ αυτά τα μέρη, συχνά τα πιο ιδιαίτερα και σπάνια, κρύβουν μια ιστορία από το μακρινό παρελθόν. Ένα πανέμορφο, άγριας ομορφιάς αξιοθέατο, συνδεδεμένο ακόμα και με το θρησκευτικό συναίσθημα είναι το Φαράγγι Καθολικού ή Αυλάκι Αγίου. Στην άγρια, φυσική όψη των Χανίων συναντάμε τα 5 μικρά φαράγγια και τα 115 σπήλαια στην περιοχή Ακρωτήρι, 18 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη. Απ’ όλα αυτά ξεχωρίζει το Φαράγγι Καθολικού ή Αυλάκι Αγίου, το οποίο είναι συνδεδεμένο και ως προς την ονομασία με τη μονή Γουβερνέτου που βρίσκεται στην περιοχή και το μοναστήρι Καθολικό. Αυτή η σπάνια και άγρια ομορφιά διαπλέκεται με το θρησκευτικό συναίσθημα και δημιουργούν ένα σκηνικό γαλήνης και ηρεμίας σε όλους τους επισκέπτες, που συγχρόνως τους αφήνει εκστασιασμένους.
Το Φαράγγι Καθολικού δεν είναι γνωστό στους περισσότερους, όμως έχει αξιοσημείωτο ιστορικό υπόβαθρο και μια απαράμιλλη ομορφιά, απαλλαγμένη από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Η πρόσβαση στον πάτο του φαραγγιού οδηγεί σε δύο μονοπάτια, από τα οποία καλείται να επιλέξει ο επισκέπτης ποιο θα ακολουθήσει. Το ένα κατευθύνει στη θάλασσα και το άλλο στη μονή του Γουβερνέτου. Η μονή των Αγγέλων (άλλη ονομασία της μονής), ιδρύθηκε το 1537 και αυτή η δεύτερη ονοματοδοσία δόθηκε από την αφιέρωση της στην Παναγία. Οι εργασίες κατασκευής για το Φαράγγι Καθολικού ξεκίνησαν στα χρόνια της ενετοκρατίας, αλλά διακόπηκαν κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και ολοκληρώθηκαν μετά την παραχώρηση άδειας από τους Τούρκους. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικής και αισθητικής ομορφιάς οικοδόμημα, καθώς θυμίζει κάστρο και φιλοξενεί πλέον στον εσωτερικό του χώρο μουσείο. Έργα εκκλησιαστικής τέχνης και μικρά αντικείμενα κοσμούν τη μονή και τα παρεκκλήσια, μαζί με της ενετικής προέλευσης τοιχογραφίες. Το Αναγεννησιακό πνεύμα είναι διάχυτο και συμπληρώνει το μυστηριακό χαρακτήρα του ναού.
Τα δύο παρεκκλήσια που εντοπίζονται στο Φαράγγι Καθολικού, βρίσκονται το ένα δίπλα στην εκκλησία και είναι αφιερωμένο στον ιδρυτή άγιο Ιωάννη Ερημίτη και το άλλο στους Άγιους Δέκα. Η επιβίωση του ναού υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη, εξαιτίας της διαδοχικής ανάληψης της διοίκησής της από διαφορετικούς κατακτητές. Συγκεκριμένα, αν και με τους Ενετούς έγιναν εξωραϊστικές προσπάθειες, οπισθοδρόμησαν μετά την εισβολή το 1645 από τους Τούρκους. Οι τακτικές λεηλασίας και καύσης που χρησιμοποιήθηκαν είχαν σαν αποτέλεσμα να καούν σημαντικά έργα ιστορικής αξίας και να χριστιανικά κειμήλια. Εξίσου επώδυνες ήταν και οι ανθρώπινες απώλειες, καθώς η μονή ήταν από τις μεγαλύτερες της εποχής εκείνης. Παρόλα αυτά, οι προσπάθειες ανασύστασής της ήταν συστηματικές και διαρκείς και έχει διατηρηθεί σε άριστη κατάσταση.Έντονα είναι επίσης τα παγανιστικά στοιχεία στη μονή, τα οποία διαφαίνονται μέσα από τα έργα τέχνης που την κοσμούν. Ανθρωπόμορφες κεφαλές και στοιχεία της Αναγεννησιακής Κρήτης διαπλέκονται και προετοιμάζουν για τον επόμενο ‘μύθο’, στην Αρκουδοσπηλιά.
Η τοποθεσία της μονής κάνει το σκηνικό ακόμα πιο ειδυλλιακό και προσδίδει το συναίσθημα του μυστηρίου. Για να φτάσει κανείς εκεί πρέπει να διέλθει από το Φαράγγι Αυλάκι, το οποίο είναι δύσβατο, αλλά προσφέρει μια περιπετειώδη, μαγευτική διαδρομή. Οι επισκέπτες στην πορεία ανακαλύπτουν διάφορα σπήλαια που μαρτυρούν κάποια ιστορία. Μέσα σε αυτά ξεχωρίζει το σπήλαιο Αρκουδοσπηλιά που απέχει είκοσι λεπτά από την μονή του Γουβερνέτου και του οποίου η ονομασία δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με την παράδοση, μέσα στο σπήλαιο ζούσε μια μεγάλη αρκούδα που κάποια στιγμή μαρμάρωσε από την Παναγία, γιατί στερούσε το νερό των κατοίκων και δημιούργησε με τη μορφή της ένα τεράστιο βράχο. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα σταλαγμίτη 2,5 μέτρων που μοιάζει στην μορφή μόνη με αρκούδα.
Έχοντας πληροφορηθεί με τέτοιες ιστορίες οι διαβάτες συνεχίζουν τη διαδρομή τους μέσα στο κατάφυτο τοπίο, για να φτάσουν στο μοναστήρι ‘Καθολικού’ ή ‘Αγίου Ιωάννη Ερημίτη’. Πρόκειται για έναν χώρο με έντονο μυστηριακό χαρακτήρα και συνονθύλευμα της παράδοσης και της χριστιανικής πίστης. Στο μοναστήρι έχουν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά, επιγραφές, τοιχογραφίες, ένα αμάγαλμα στοιχείων διαδοχικών αιώνων. Η λιτότητα και ο απόκοσμος χαρακτήρας του χώρου στο Φαράγγι Καθολικού, προκαλούν την περιέργεια των επισκεπτών.
Το τέλος αυτής της παράξενης διαδρομής στο Φαράγγι Καθολικού που είναι ένα ταξίδι στο χρόνο και στις άγνωστες ‘απόκοσμες’ πτυχές του παρελθόντος, καταλήγει στην ακτή με τα κρυστάλλινα νερά, για να ικανοποιήσει τους ταξιδιώτες. Η ανάβαση για την έξοδο από το Φαράγγι Καθολικού είναι δύσκολη, όμως το πληροφοριακό φορτίο έχει συμπληρωθεί με νέες άγνωστες ιστορίες που ενώνουν παράδοση, ιστορία, θρησκευτικό και χριστιανικό πνεύμα.
Πηγές:
- cretanbeaches.com
- tromaktiko.gr
Σύνταξη κειμένου: Δήμητρα Παναγόπουλου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
