Το παρόν άρθρο

Μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή: Ορισμός

Η μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή της οπτικοχωρικής επεξεργασίας (Βλέπε εικόνα στο τέλος του άρθρου). Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις δεξιότητες οπτικο-χωρικής επεξεργασίας για να αποφύγουν, επί παραδείγματι, να πέσουν πάνω σε άλλα άτομα σε ένα δωμάτιο γεμάτο άτομα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το δέσιμο των παπουτσιών. Το οπτικό-χωρικό τμήμα του δεσίματος των παπουτσιών περιλαμβάνει την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα δύο κορδόνια πρέπει να δεθούν μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας και τα δύο χέρια.

Η μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή σχετίζεται με δυσκολίες στην προσοχή και στις κινητικές, ακαδημαϊκές και κοινωνικές δεξιότητες του ατόμου, απουσία κάποιου νευρολογικού ή γενετικού συνδρόμου που να εξηγεί τα συμπτώματα της διαταραχής. Η μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση υπό την έννοια ότι δεν υπάρχει ως ξεχωριστή διαταραχή στα διαγνωστικά εγχειρίδια, όπως, επί παραδείγματι, στο DSM-5 (American Psychiatric Association, 2013). Το γεγονός ότι η μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή δεν είναι μία επίσημη διάγνωση με ξεκάθαρα οριζόμενα διαγνωστικά κριτήρια, δυσχεραίνει σημαντικά τις ερευνητικές μελέτες. Ωστόσο, αν και η μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση, οι κλινικοί έχουν εντοπίσει μία ομάδα παιδιών με νοημοσύνη στον μέσο όρο ή πάνω από τον μέσο όρο τα οποία έχουν ειδικά ελλείμματα στις μη λεκτικές δεξιότητες.

Διαγνωστικά κριτήρια της μη λεκτικής μαθησιακής διαταραχής

Η συστηματική ανασκόπηση των Fisher κ.ά. (2022)

Σε μία πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, ο Fisher και οι συνεργάτες του (2022) συμπεριέλαβαν 63 μελέτες για να διερευνήσουν τα κριτήρια που χρησιμοποιούν οι ερευνητές για τη μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή σε παιδιά και εφήβους. Οι ερευνητές βρήκαν ότι ένα σοβαρό έλλειμμα στην οπτικοχωρική ικανότητα ήταν το πιο κοινό κριτήριο που χρησιμοποιήθηκε από τους ερευνητές. Ένα δεύτερο κριτήριο που εφάρμοσαν οι ερευνητές για τα άτομα με μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή ήταν το κριτήριο της ασυμφωνίας μεταξύ της λεκτικής και της μη λεκτικής νοημοσύνης.

Η μη λεκτική νοημοσύνη περιγράφει τις δεξιότητες της σκέψης και της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων που δεν απαιτούν λεκτική κατανόηση και λεκτική παραγωγή (Kuschner, 2013). Αυτός ο τύπος νοημοσύνης περιλαμβάνει τον χειρισμό ή την επίλυση προβλημάτων αναφορικά με οπτικές πληροφορίες και μπορεί να ποικίλλει ως προς τον αριθμό των εσωτερικευμένων, αφηρημένων ή εννοιολογικών συλλογισμών και κινητικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση μίας δοκιμασίας (Kuschner, 2013). Ο αναγνώστης μπορεί να βρει στο τέλος του άρθρου ένα παράδειγμα δοκιμασίας που αξιολογεί τη μη λεκτική νοημοσύνη του ατόμου.

Σύμφωνα με το δεύτερο κριτήριο των Fisher κ.ά. (2022), τα άτομα με μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή θα έπρεπε να είχαν μία διαφορά 10 μονάδων ή μεγαλύτερη μεταξύ της κλίμακας της λεκτικής νοημοσύνης και της κλίμακας της μη λεκτικής νοημοσύνης, με το σκορ της δεύτερης να είναι κατώτερο της πρώτης. Ο Fisher και οι συνεργάτες του (2022) διαπίστωσαν ότι η ομάδα των παιδιών και εφήβων με μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή μπορούσαν να διαφοροποιηθούν σαφώς από τους τυπικά αναπτυσσόμενους συνομηλίκους τους, από τα άτομα με λεκτικές μαθησιακές διαταραχές (π.χ. η δυσλεξία ή η δυσαριθμησία) και από άλλες κλινικές ομάδες (π.χ. άτομα με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας).

Η συστηματική ανασκόπηση των Mammarella και Cornoldi (2014)

Στο ίδιο πνεύμα, οι Mammarella και Cornoldi (2014) βρήκαν ότι τα άτομα με μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή διαφοροποιούνταν από τους τυπικά αναπτυσσόμενους συνομηλίκους τους στη βάση του ότι είχαν:

Advertisements

• χαμηλή οπτικοχωρική νοημοσύνη με σχετικά καλή λεκτική νοημοσύνη
• οπτικοδομικά και λεπτοκινητικά ελλείμματα συντονισμού
• καλή ικανότητα αποκωδικοποίησης, αλλά χαμηλή επίδοση στα μαθηματικά
• ελλείμματα στην οπτικοχωρική μνήμη και στις κοινωνικές δεξιότητες.

Στη βάση των ανωτέρω ευρημάτων, οι ερευνητές πρότειναν ένα σύνολο έξι κριτηρίων για τη μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή:

1. χαμηλή οπτικοχωρική νοημοσύνη, με ασυμφωνία μεταξύ της λεκτικής και της οπτικοχωρικής νοημοσύνης
2. οπτικοδομικές και λεπτοκινητικές δεξιότητες συντονισμού
3. δοκιμασίες οπτικοχωρικής μνήμης
4. καλύτερες αναγνωστικές παρά μαθηματικές επιδόσεις
5. κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες.

Οι Mammarella και Cornoldi (2014) σημειώνουν ότι στον πυρήνα της μη λεκτικής μαθησιακής διαταραχής θα πρέπει να υπάρχει σε κάποιον βαθμό αποτυχία στην επίτευξη των ακαδημαϊκών στόχων του ατόμου. Οι ερευνητές προτείνουν επίσης ότι το πρώτο διαγνωστικό κριτήριο θα πρέπει απαραιτήτως να πληρείται (χαμηλή οπτικοχωρική νοημοσύνη), ενώ δύο ακόμα διαγνωστικά κριτήρια θα πρέπει επίσης να πληρούνται (δύο από τα κριτήρια 2, 3 & 4). Το πέμπτο κριτήριο μπορεί να σχετίζεται με τη μη λεκτική μαθησιακή διαταραχή, αλλά δεν είναι ένα αναγκαίο διαγνωστικό κριτήριο της μη λεκτικής μαθησιακής διαταραχής.

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5η έκδ.). Author. Ανακτήθηκε από https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596

Fisher, P. W., Reyes-Portillo, J. A., Riddle, M. A., & Litwin, H. D. (2022). Systematic review: Nonverbal learning disability. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 61(2), 159-186.

Irwin, V., De La Rosa, J., Wang, K., Hein, S., Zhang, J., Burr, R., κ.ά. (2022). Report on the Condition of Education 2022. U.S. Department of Education. National Center for Education Statistics. Ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2024 από https://nces.ed.gov/pubsearch/
pubsinfo.asp?pubid=2022144

Kuschner, E. S. (2013). Nonverbal Intelligence. Στο Volkmar, F. R. (Εκδ.), Encyclopedia of Autism Spectrum Disorders. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1698-3_354

Mammarella, I. C., & Cornoldi, C. (2014). An analysis of the criteria used to diagnose children with Nonverbal Learning Disability (NLD). Child Neuropsychology, 20(3), 255-280.

Pullen, P. C. (2016). Historical and current perspectives on learning disabilities in the United States. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 14(1), 25-37.