Παρόλο που έχει εξέχουσα σημασία για την ατμόσφαιρα και την εικόνα μιας ταινίας, λίγοι ξέρουν τι πραγματικά κάνει ή είναι ένας διευθυντής φωτογραφίας. Πράγματι, συνήθως η θέση αυτή επισκιάζεται από το βαρύγδουπο όνομα του σκηνοθέτη ή από ένα έξυπνο σενάριο ή από τους πασίγνωστους ηθοποιούς που παρελαύνουν μπροστά στα μάτια μας. Παρόλα αυτά είναι στο χέρι του διευθυντή φωτογραφίας -εν μέρει- να φέρει στο φως (κυριολεκτικά) τους ηθοποιούς, μαζί και το όραμα του σκηνοθέτη.
Τι κάνει όμως ένας διευθυντής φωτογραφίας;
Ο διευθυντής φωτογραφίας είναι υπεύθυνος για την εικόνα της ταινίας και όλα όσα συνεπάγεται αυτό. Έχει στο έλεγχο του τα συνεργεία φωτισμού και κάμερας, ενώ επίσης αποφασίζει και για τους φακούς και για τα φίλτρα που θα χρησιμοποιηθούν. Αν αυτές οι επιλογές είναι επιτυχείς, τότε είναι συνήθως που αναφωνούμε “αυτή η ταινία έχει ωραία φωτογραφία”. Ο διευθυντής φωτογραφίας εννοείται πάντα δουλεύει υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση του σκηνοθέτη.
Μετά από αυτήν την εισαγωγή ας δούμε τρεις κορυφαίους διευθυντές φωτογραφίας που έχουν διακριθεί για το ταλέντο τους.
1. Sven Nykvist
Γνωστός κυρίως για την χρόνια συνεργασία του με τον Bergman, ο Nykvist διακρίθηκε για την όμορφη απλότητα της φωτογραφίας του. Εύκολα το διαπιστώνει κανείς αυτό βλέποντας πχ το Μέσα Από τον Σπασμένο Καθρέφτη και το Φάννυ και Αλέξανδρος του Bergman, το σουρεαλιστικό Black Moon του Louis Malle, την Θυσία του Tarkovsky ή και το Crimes and Misdemeanors του Woody Allen. Όμορφα, διακριτά χρώματα (στις έγχρωμες ταινίες του) και ένα απαλό, διακριτικό φως δίνουν μια ήρεμη υποβλητικότητα στην εικόνα και εξυψώνουν τα κάδρα του σκηνοθέτη. Δεν είναι τυχαίο που ο Σουηδός διευθυντής φωτογραφίας προτιμήθηκε από τόσο μεγάλους δημιουργούς. Ο Nykvist κέρδισε δύο Όσκαρ, για το Φάννυ και Αλέξανδρος και για το Κραυγές και Ψίθυροι (και τα δύο του Bergman).
2. Robby Muller
Πάντα όταν βλέπω το όνομα του Muller στην διεύθυνση φωτογραφίας ξέρω ότι θα μαγευτώ: από το καταπληκτικό ασπρόμαυρο στην Αλίκη στις Πόλεις του Wim Wenders ή Στην Παγίδα του Νόμου του Jim Jarmusch, μέχρι τo πανέμορφο φως των neon πινακίδων και της ερήμου στο Παρίσι, Τέξας (επίσης του Wenders), o Δανός διευθυντής φωτογραφίας εξυψώνει την δουλειά του σκηνοθέτη και την λούζει με μια ευειδή εικόνα-χάρμα οφθαλμών. Άλλες του δουλειές περιλαμβάνουν το Δαμάζοντας τα Κύματα (του Lars Von Trier), το 24 Hour Party People του Michael Winterbottom, καθώς και πολλές ταινίες του Jarmusch (Dead Man, Ghost Dog, Mystery Train, Coffee and Cigarettes)
Και μόνο το ένα τρίτο της φιλμογραφίας του να έδειχνα θα αρκούσε. Ο Deakins είναι ένας από τους πιο περιζήτητους διευθυντές φωτογραφίας και αυτό το δείχνει η χρόνια συνεργασία του με τους αδερφούς Κοέν (Barton Fink, Fargo, The Big Lebowski, No Country for Old Men κ.α), η δουλειά του στο The Shawshank Redemption, στο Dead Man Walking, στο Sicario, στο Prisoners, στο A Beautiful Mind, στο Skyfall, καθώς και οι 15(!) υποψηφιότητες του για όσκαρ. Κέρδισε το αγαλματίδιο 2 φορές, για το Blade Runner 2049 (μία από τις πολλαπλές συνεργασίες του με τον Villeneuve) και για το 1917 του Sam Mendes.
Έτσι λοιπόν όταν συζητάτε μια ταινία με έναν φίλο σας και επαινείτε τα κάδρα και το στυλ του σκηνοθέτη ή την πανέξυπνη πλοκή του σεναριογράφου, φροντίστε να αφιερώσετε και δυο λόγια για τον διευθυντή φωτογραφίας.
O Roger Deakins παραλαμβάνει το χρυσό αγαλματίδιο για τη δουλειά του στο 1917:
