Τα Μετέωρα αποτελούν ένα μαγευτικό τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς που δημιουργήθηκε τη στιγμή που η ουράνια γαλήνη «αντάμωσε» την άγρια φύση. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του γήινου και ιστορικού «καμβά» είναι το απόκρημνο σύμπλεγμα βράχων που δεσπόζει ως κεντρική φιγούρα στο τοπίο των Μετεώρων. Οι επιβλητικοί αυτοί βράχοι αποτελούν τόπο φιλοξενίας του δεύτερου ιστορικά σπουδαιότερου μοναστικού συγκροτήματος στην Ελλάδα. Σήμερα, τα 6 εν ενεργεία μοναστήρια στα Μετέωρα, από τα συνολικά 24 ιστορικά καταγεγραμμένα, περιλαμβάνονται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Αδιαμφισβήτητα λοιπόν, τα Μετέωρα «αιχμαλωτίζουν» με δέος τη ψυχή κάθε οδοιπόρου, αφενός λόγω της γραφικότητας που προσφέρει το τοπίο και αφετέρου εξαιτίας της ιερότητας του χώρου. Άλλωστε, η μαγεία των Μετεώρων είναι ο συνδυασμός της βαρύτητας ενός ιστορικού παρελθόντος με ένα διαχρονικά μοντέρνο φυσικό κάλλος.
Οδοιπορικό στους ιερούς βραχώδεις «γίγαντες»
Τα Μετέωρα βρίσκονται στην καρδιά της Ηπειρωτικής Ελλάδας κοντά στο βορειοδυτικό άκρο της πεδιάδας της Θεσσαλίας. Απέχουν μόλις 20 km βορειότερα της πόλης των Τρικάλων και συγκεκριμένα 2.5 μόλις km έξω από την κωμόπολη Καλαμπάκα. Οι θεόρατοι αυτοί βράχοι, ύψους 400 μέτρων, υψώνονται μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχασίων. Εντυπωσιακό θεωρείται επίσης, εκτός από το ύψος, και η έκταση των γιγάντιων αυτών βράχων που εκτείνονται μέχρι τη γέφυρα Μουργκανίου-Ξηρόκαμπου-Σκεπαρίου και από ‘κει μέχρι τη Θεόπετρα.
Μετέωρα το όνομα τους, γιατί δημιουργούν την αίσθηση ότι «αιωρούνται» μεταξύ γης και ουρανού. Μια εικόνα που καθηλώνει το βλέμμα, αρχικά, ως ένα εντυπωσιακό δημιούργημα της φύσης. Είναι γεγονός, ότι οι θεόρατοι αυτοί δεσποτικοί βράχοι σχηματίστηκαν πρίν από περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια, κατά την Παλαιογενή Περίοδο, και έκτοτε εξάπτουν το ενδιαφέρον των γεωλόγων για την ερμηνεία της δημιουργίας τους.
Η επικρατέστερη επιστημονική θεωρία διατυπώθηκε από το Γερμανό γεωλόγο Φίλιπσον, ο οποίος υποστήριξε ότι η δημιουργία των βράχων προήλθε από ένα μεγάλο ποταμό που είχε τις εκβολές του στη σημερινή περιοχή των Μετεώρων. Όπως είναι γνωστό, τα νερά του ποταμού τοποθετούν στις εκβολές τους φερτές ύλες και πετρώματα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια συμπαγής μάζα. Η συσσώρευση, λοιπόν, αυτών των ασβεστολιθικών πετρωμάτων του ποταμού οδήγησε στην δημιουργία ενός ενιαίου κώνου. Οι γεωλογικές μεταβολές ανύψωσαν το κεντρικό τμήμα της Ελλάδας και τα νερά αποτραβήχτηκαν στο Αιγαίο, γεγονός που δημιούργησε τη θεσσαλική πεδιάδα. Έτσι, κατά την τριτογενή περίοδο των αλπικών πτυχώσεων, οι συμπαγείς κώνοι από κόπηκαν, δημιουργώντας και άλλους μικρότερους συμπαγείς βράχους. Με την πάροδο του χρόνου, οι σεισμοί και οι διαβρώσεις καθόρισαν τελικά τη σημερινή τους μορφή.
Το πρώτο Μετέωρο
Τα Μετέωρα, οι «αυστηροί» δηλαδή γιγάντιοι βράχοι, αποτελούν χώρο φιλοξενίας του δεύτερου σπουδαιότερου μοναχικού συγκροτήματος στην Ελλάδα, μετά το Άγιο Όρος. Το απροσπέλαστο του χώρου που προσέφεραν τα Μετέωρα, ήταν ιδιαίτερα προσφιλές για τους ασκητές, που αποζητούσαν την απομόνωση και την προσευχή. Ιστορικά, η εμφάνιση ασκητικής ζωής στην κορυφή του πέτρινου συμπλέγματος τοποθετείται στον 11ο αιώνα, ενώ η επιμελής κατασκευή των πρώτων μοναστηριών έλαβε χώρα τον 14ο αιώνα, όταν ο μοναχός Αθανάσιος Κοινοβίτης έφερε μια ομάδα αφοσιωμένων οπαδών του από το Άγιο Όρος στα Μετέωρα. Εκεί, στα απόκρημνα Μετέωρα, ο μοναχός εντυπωσιάστηκε από την αφοσίωση των ερημιτών, που ζούσαν σε σπηλιές με μοναδικό καθημερινό τους στόχο τηδιαρκή προσευχή και επαφή με το Θεό. Έτσι, αποφάσισε τη δημουργία ενός μοναστηριού που θα διευκόλυνε την ενδυνάμωση της πίστης και των δικών του οπαδών. Αποτέλεσμα ήταν η ίδρυση της πρώτης και μεγαλύτερης μονής των Μετεώρων, της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Ο μοναχός Αθανάσιος Μετεωρίτης, όπως ονομάστηκε, ήταν ο εμπνευστής – το 1344 – του ονόματος «Μετέωρο» για τον πρώτο μεγάλο βράχο,ύψους 420 μέτρων από το έδαφος, που έως τότε ονομαζόταν Πλατύς Λίθος. Ο μεγάλος αυτός βράχος, το Μεγάλο Μετέωρο, φιλοξενεί την πρώτη και μεγαλύτερη Μονή του Μεγάλου Μετεώρου.
Ο μοναχισμός των Μετεώρων
Οι ασκητικές ξύλινες κατασκευές στέγασης στους βράχους των Μετεώρων μαρτυρούν την ύπαρξη των πρώτων αφοσιωμένων μοναχών που αφιερώθηκαν με όλη τη ψυχή και το πνεύμα τους στην ταπεινότητα και την προσευχή, αναζητώντας τη λύτρωση. Τα Μετέωρα βίωσαν και ταραγμένες εποχές παρακμής, αλλά και ανόδου. Την περίοδο της πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής κατάκτησης, η περιοχή της Θεσσαλίας, και κατ’ επέκταση τα Μετέωρα, βρίσκονται σε παρακμή. Ωστόσο, από τον 15ο αιώνα, η μοναστηριακή κοινότητα των Μετεώρων βιώνει μια εποχή προόδου, στην οποία οι μονές ακμάζουν. Περίτεχνες αγιογραφίες κοσμούν τους τοίχους των μοναστήρι, οδηγώντας τελικά τα Μετέωρα στην απόλυτη περίοδο ακμής τους, τον 17ο αιώνα.
Με το πέρασμα του χρόνου, χτίστηκαν συνολικά 24 μοναστήρια στην μοναστηριακή κοινότητα των Μετεώρων. Αυξήθηκε ο αριθμός των μοναχών, καθώς και ο «εξοπλισμός» που διευκόλυνε τη διαβίωση τους. Οι μοναχοί των Μετεώρων προστάτευαν τη μοναστηριακή τους κοινότητα από οποιαδήποτε απειλή θα μπορούσε να διαταράξει την ομαλότητα της λειτουργίας της. Προστέθηκαν σχοινιά, τροχαλίες, καλάθια ακόμα και σκαλοπάτια για την ανύψωση των προσκυνητών, αλλά και των προμηθειών στα μοναστήρια. Με αυτόν τον τρόπο της περιορισμένης πρόσβασης, διαφυλάχθηκε και η ουσιαστική απαγκίστρωση των μοναχών από τα εγκόσμια.
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα των Μετεώρων, το οποίο μπορεί να βιώσει και ένας σύγχρονος επισκέπτης, είναι «το ανέβασμα με δίχτυ». Στη φωτογραφία απεικονίζεται ο φιλέλληνας Ελβετός Φρεντ Μπουασονά, ο οποίος περιηγήθηκε στον ελληνικό χώρο για πολλά χρόνια, καταγράφοντας με τον φωτογραφικό του φακό στιγμές ιστορικής σημασίας, όπως το περίφημο ανέβασμα με γάτζο. Με αυτόν τον τρόπο, οι μοναχοί δέχονταν προσκυνητές στον απομονωμένο χώρο των Μετεώρων ή εξασφάλιζαν πρόσβαση στις πολύτιμες αναγκαίες προμήθειες.
Μετέωρα και πολιτιστική κληρονομιά
Σήμερα στα Μετέωρα, λειτουργούν συνολικά 6 μοναστήρια. Oι ανδρικές Ιερές Μονές της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά και του Βαρλαάμ, αλλά και οι δύο γυναικείες, η Ιερά Μονή Ρουσάνου και Αγίου Στεφάνου. Η πολιτιστική κληρονομιά που έχει διασωθεί, είναι ανεκτίμητης αξίας. Λόγω του δύσβατου της περιοχής, τα Μετέωρα αποτέλεσαν καταφύγιο στους διωγμούς και ασφαλή «αποθήκη» φύλαξης πολύτιμων έργων μεταβυζαντινής τέχνης, όπως έργα μικροτεχνίας. Αντιπροσωπευτικό δείγμα μικροτεχνίας είναι το αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, που βρίσκεται στο καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου, από το 1617.
Ορισμένα από τα κειμήλια που διαφυλάσσονται είναι φορητές εικόνες, σταυροί με Τίμιο Ξύλο, αρχιερατικοί ράβδοι, χρυσοποίκιλτα ιερατικά άμφια, χειρόγραφα, ευαγγέλια, σκεύη για λειτουργικούς σκοπούς και αργυρές λειψανοθήκες. Επίσης, διασώζονται χειρόγραφοι κώδικες, καθώς και οι πολύτιμες σε αξία σειρές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εγγράφων, που φυλάσσονται στα αρχειοφυλάκια των μοναστηριών.
Άξια λοιπόν σήμερα, τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τράβα μόνος σου ο ίδιος κι όσο πιο δυνατά μπορείς το σχοινί που
ανεβάζει το καλαθάκι σου στα πιο εμπιστευτικά σου Μετέωρα.Οδυσσέας Ελύτης.
Το βίντεο που ακολουθεί, παρουσιάζει ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό για τα Μετέωρα από την πλευρά της επιβλητικής τους παρουσίας και ομορφιάς. Εξυμνείται η μοναδικότητα του τοπίου, τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά, στην καρδιά δηλαδή των περίφημων μοναστηριών.
https://www.youtube.com/watch?v=I8W1yrbnkd0
Στο τελευταίο βίντεο αποτυπώνεται με λεπτομέρεια η ιστορικότητα και η ιερότητα που «αναβλύζει» στα Μετέωρα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα Μετέωρα από την πλευρά των μοναστηριών, της ασκητικής ζωής των μοναχών, καθώς και της πολιτιστικής κληρονομιάς που αφήνουν ως παρακαταθήκη μνήμης και ιερού «πλούτου».
https://www.youtube.com/watch?v=Fl8OW46IYzc
Πηγές
https://el.wikipedia.org/wiki/
https://www.visitmeteora.travel/gr/getting-to-meteora
https://starvoice.wordpress.com/
http://www.clickatlife.gr/taksidi/story/2491
