Η Κέρος , ο αρχαιολογικός θησαυρός των Κυκλάδων , βρίσκεται νότια από τα Κουφονήσια, δυτικά της Αμοργού και νοτιοανατολικά της Νάξου.
Αποτελεί σημαντικό αρχαιολογικό θησαυρό καθώς οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήματα της πρωτοκυκλαδικής περιόδου 3.200- 2.000 π. Χ.
Η Κέρος αποτελεί σημείο αναφοράς για τους αρχαιολόγους.
Χαρακτηριστικό πέτρωμα του νησιού είναι το λευκό, λεπτόκοκκο μάρμαρο.
Η ιστορία του νησιού
Κατά τους αρχαίους χρόνους ονομαζόταν Κέρεια ή Κερία.
Η πρώτη αναφορά του ονόματός της εντοπίζεται το 425 π. Χ. σε μία επιγραφή με την λίστα των φορολογούμενων συμμάχων της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
Η επιγραφή μας αποκαλύπτει ότι η Κέρος ο αρχαιολογικός θησαυρός των Κυλάδων είχε κατοίκους κατά τους κλασικούς χρόνους.
Την περίοδο του μεσαίωνα η Κέρος, όπως και τα Κουφονήσια χρησιμοποιήθηκαν ως ασφαλές λιμάνι (Κωφός Λιμήν = Κουφονήσια) από τους πειρατές.
Το 1884 ο αρχαιολόγος U. Kohler ανακοινώνει την εύρεση των διάσημων σήμερα μαρμάρινων ειδωλίων του « Αρπιστή» και του «Αυλητή» καθώς και δύο γυναικείων μαρμάρινων ειδωλίων.
Τα ειδώλια των γυναικών έχουν τα χέρια διπλωμένα στο στήθος.
Τα ευρήματα αυτά είναι σαφή δείγματα της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου και εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η Κέρος ο αρχαιολογικός θησαυρός των Κυκλάδων είναι πολύ σημαντική για τους αρχαιολόγους.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα
Στις δεκαετίες του 1950 και 1960 η δράση των αρχαιοκάπηλων απομάκρυνε από την Ελλάδα πλήθος μαρμάρινων ειδωλίων κανονικού τύπου, κορμούς και κεφαλές, μαρμάρινα και πήλινα αγγεία, λεπίδες οψιανού και άλλων αντικειμένων.
Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστούν.
Ένα άλλο ειδώλιο «Αρπιστή» εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και μία μεγάλη κεφαλή στο μουσείο του Λούβρου.
Το 1963 ανασκαφές του Έλληνα αρχαιολόγου Χρήστου Ντούμα, και αργότερα, τα έτη 1966 και 1967, της Ελληνίδας αρχαιολόγου Φωτεινής Ζαφειροπούλου, στη θέση Κάβος Δασκαλιό της Κέρου, έφεραν στο φως μία πλούσια συλλογή Πρωτοκυκλαδικών αντικειμένων.
Τα αντικείμενα αυτά προβλημάτισαν ιδιαίτερα τους αρχαιολόγους στο να βγάλουν συμπεράσματα.
Το 1987 οι αρχαιολόγοι Χρήστος Ντούμας και Λίλα Μαραγκού συνεχίζουν από κοινού τις έρευνες σε συνεργασία με τον Άγγλο καθηγητή αρχαιολογίας Colin Renfrew, οπού και πάλι τα πλούσια ευρήματα δεν ήταν ικανά να δώσουν ολοκληρωμένα συμπεράσματα.
Οι έρευνες συνεχίστηκαν στον Κάβο Δασκαλιό υπό την εποπτεία του Άγγλου Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, Colin Renfrew, σε συνεργασία με τον Έλληνα αρχαιολόγο Γιώργο Γαβαλά και μεγάλης αρχαιολογικής ομάδας τα έτη 2006 και 2008.
Την περίοδο αυτήν τα ευρήματα, σε συνδυασμό με τα ευρήματα των προηγούμενων περιόδων, ωθούν τους αρχαιολόγους να θεωρήσουν την ύπαρξη ενός πανκυκλαδικού ιερού της Πρώιμης εποχής του Χαλκού.
Η μελέτη των σπασμένων αντικειμένων δείχνει ότι τεμαχίστηκαν εσκεμμένα, στα πλαίσια θρησκευτικών τελετουργιών.
Το 1990 και το 1992, στο Λονδίνο, σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης καταφέρνει, σε συνεργασία με την Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος να επαναφέρει στην Ελλάδα 81 κομμάτια που σήμερα εκτίθενται στους χώρους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Κομμάτια από τον θησαυρό της Κέρου εκτίθενται και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές συνεχίζονται ακόμη.
Η Κέρος από το 1968 δεν κατοικείται.
Στο νησί δεν υπάρχει πόσιμο νερό και η πρόσβαση για τους παραθεριστές είναι δύσκολη λόγω των αρχαιολογικών ανασκαφών που γίνονται κατά καιρούς.
Μία σπάνια εμπειρία για αυτούς που επισκέπτονται τα Κουφονήσια, είναι οι βραδιές με πανσέληνο όπου η θέα της Κέρου μοιάζει με το περίγραμμα ξαπλωμένου ζευγαριού.
Η γυναίκα έγκυος ξαπλωμένη με τελείως ξεκάθαρη τη φιγούρα της και ενωμένη κεφάλι με κεφάλι με τον άντρα, του οποίου η προτομή διακρίνεται καθαρά.
Η Κέρος είναι ο σπουδαιότερος αρχαιολογικός θησαυρός των Κυκλάδων.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
- http://www.koufonisia.gr/?page_id=147
- http://www.ostriavilla.gr/?page_id=200
- https://www.mixanitouxronou.gr/o-thisavros-tis-kerou-ke-i-megali-leilasia-tou-ierou-nisiou-ton-kikladon-sta-koufonisia-apo-tous-archeokapilous-pos-entopistikan-ta-perifima-marmarina-idolia-se-mousia-ke-eponimes-idiotikes-silloges/
