Η Ακρόπολη δεσπόζει σαν κορώνα στον ιερότερο βράχο του κόσμου. Δεν υπάρχει σημείο του κέντρου της πόλης, που να μη γίνεται αισθητή η παρουσία της. Περπατάμε πάντα κάτω από την σκιά της και όλοι μας έχουμε την εντύπωση, ότι την γνωρίζουμε πολύ καλα. Όμως η Ακρόπολη δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε ή αυτό που μας έμαθαν στα μαθητικά μας χρόνια. Ο ιερός βράχος κρύβει στα σπλάχνα του αχαρτογράφητα περάσματα, μυστικά σπήλαια και ιερές κρήνες. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να μάθουμε για την γνωστή μας άγνωστη.
Κλεψύδρα
Βρίσκεται στην δυτική άκρη της ακρόπολης. Τα πρώτα χρόνια ονομάζονταν Εμπεδώ. Στην πορεία όμως άλλαξε η ονομασία της σε Κλεψύδρα, διότι τα νερά της άλλοτε ήταν φανερά και άλλοτε χάνονταν. Ο Κίμων τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. διαμόρφωσε την πηγή σε κρήνη. Το 10ο αιώνα μ.Χ. μετά από κατολίσθηση έπεσαν βράχια μέσα στην κρήνη και οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μια ειδική διαμόρφωση ώστε να μπορούν να βγάζουν νερό. Στα χριστιανικά χρόνια η Κλεψύδρα καθαγιάζεται και πάνω στα ερείπια της κτίζεται η μικρή εκκλησία των αγίων αποστολών. Αργότερα η κρήνη ξεχάστηκε και θάφτηκε κάτω από βράχια μέχρι το 1822, όπου ο αγωνιστής και πρώτος αρχαιολόγος Κυριάκος Πιττάκης την έκανε γνωστή στους Έλληνες οπλαρχηγούς.
Ιερό του Απόλλωνος
Πολύ κοντά από την κλεψύδρα υπάρχει ένα σπήλαιο όπου βρίσκεται το ιερό του θεού Απόλλωνα. Οι εννέα άρχοντες της αρχαίας Αθήνας μετά την εκλογή τους έδιναν εδώ όρκο και ορκίζονταν μεταξύ άλλων πως αν δεν κυβερνούσαν ορθά την πόλη ή γίνονταν καταχραστές του δημόσιου χρήματος θα έστηναν εδώ στο ιερό σπήλαιο ένα χρυσό άγαλμα του Απόλλωνος Πυθίου–Πατρώου. Στο τέλος κάθε θητεία τους πρόσφεραν ως ανάμνηση για την επιτυχημένη τους θητεία στα κοινά της πόλης μια μαρμάρινη πλάκα με γλυπτά στεφάνια δάφνης και μυρτιάς.
Σπήλαιο Αστραπαίου Διός
Βρίσκεται ακριβώς δίπλα από την σπηλιά του Ιερού του Απόλλωνος. Είναι πολύ επιβλητική και ήταν αφιερωμένη στον θεό Δία. Εδώ ο θεός Δίας είχε το προσωνύμιο Αστραπαίος. Από μαρτυρίες που έχουν βρεθεί φαίνεται ότι στην σπηλιά κάθε άνοιξη συγκεντρώνονταν οι πυθαϊστές και περίμεναν την αστραπή σαν σημάδι από τον θεό Δία για να ξεκινήσουν την πορεία τους προς τους Δελφούς. Οι πυθαϊστές ήταν επίλεκτοι Αθηναίοι πολίτες και εκπροσωπούσαν την πόλη στις δελφικές εορτές των πυθίων. Όταν επέστρεφαν από τους Δελφούς έφερναν την αμόλυντη φλόγα και καθάριζαν όλα τα ιερά της Αθήνας.
Σπήλαιο θέου Πάνα
Βρίσκεται δίπλα από το ιερό του Διός και λίγο πιο ανατολικά. Εδώ η σπηλιά είναι λίγο πιο μικρή από τις άλλες και ήταν αφιερωμένη στον θεό των δασών και των βοσκών τον Πάνα. Η δημιουργία του ιερού συσχετίζεται με την μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. όπου ο θεός Πάνας εμφανίστηκε στο πεδίο της μάχης και σκόρπισε πανικό στους πέρσες. Οι Αθηναίοι για να τον τιμήσουν για την βοήθεια του προχωρήσαν στην κατασκευή του ιερού και κάθε χρόνο προς τιμή του διοργάνωναν λαμπαδηδρομία. Στους βράχους του σπηλαίου είχαν φτιάξει κόγχες και τοποθετούσαν τα αφιερώματα τους (αυλούς, ειδώλια). Η σπηλιά του Πάνος αναφέρεται και στο έργο Λυσιστράτη του Αριστοφάνη. Τα χριστιανικά χρόνια μετατράπηκε στο εκκλησάκι του αγίου Αθανασίου.
Σπήλαιο Έρσης – Μυκηναϊκή κρήνη
Βρίσκεται σε ένα εντυπωσιακό σπήλαιο και μελέτες αναφέρουν ότι πρόκειται για το ιερό της Έρσης. Το σπήλαιο στην πραγματικότητα είναι μια κρήνη που δημιουργήθηκε όταν οι Μυκηναίοι περιτείχιζαν την Ακρόπολη. Το άνοιγμα της βρίσκεται πάνω στην Ακρόπολη και πολύ κοντά στο Ερεχθείο. Η κρήνη φαίνεται ότι δεν είχε χρησιμοποιηθεί αρκετά και μετά από κατολίσθηση βράχων η πηγή σκεπάστηκε και ξεχάστηκε με εξαίρεση την επάνω έξοδος της όπου χρησιμοποιούνταν ως κρυφή έξοδος από την Ακρόπολη. Την εποχή της ναζιστικής κατοχής δυο σπουδαστές ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας πέρασαν από το σπήλαιο ανέβηκαν στην επάνω έξοδο, που οδηγούσε στην Ακρόπολη και χωρίς να τους καταλάβουν οι φύλακες κατέβασαν αθόρυβα την ναζιστική σημαία. Κατά την έξοδό τους πέταξαν στα θολά νερά της πηγής το μισητό σύμβολο του κατακτητή.
Ιερόν Αφροδίτης εν Κήποις
Στο ιερό της Αφροδίτης, θέας του έρωτα και της γονιμότητας, έρχονταν τις καλοκαιρινές νύχτες οι αρρηφόρες με τα άρρητα τους. Ήταν μια τελετή, που οι αρρηφόρες αναβίωναν ένα πανάρχαιο αγροτικό έθιμο, που σαν σκοπό είχε την ευφορία της γης. Ακόμα και σήμερα μπορούμε να δούμε λαξευμένες τετράπλευρες κόγχες, όπου οι αρχαίοι τοποθετούσαν τα αφιερώματα τους. Στον ίδιο χώρο έχουν βρεθεί αναθηματικές επιγραφές για την Αφροδίτη και τον Έρωτα.
Σπηλιά Αγραύλου
Βρίσκεται στην ανατολική κλιτύ της Ακρόπολης. Στο σπήλαιο βρέθηκε τυχαία μια επιγραφή. Πρόκειται για ένα ψήφισμα της Εκκλησίας του Δήμου του 247 π.Χ. επί του Πολυεύκτου άρχοντα όπου τιμάται η ιέρεια του ιερού της Αγραύλου, Τιμοκρίτη. Η Άγραυλος, κόρη του Κέκροπος ήταν η πιο αγαπημένη βασιλοπούλα των Αθηναίων που εξελίχθηκε σε σημαντική θεότητα. Μπροστά από το ιερό της ορκίζονταν και έπαιρναν τα όπλα τους, δόρυ και ασπίδα, οι δεκαοκτάχρονοι Αθηναίοι.
Κλείνοντας την αφήγηση, τελικά δεν είναι τυχαίο ότι ο βράχος που κάθεται πάνω του η Ακρόπολη των Αθηνών είναι ιερός. Θεωρείται ένα από τα πιο ενεργειακά μέρη σε ολόκληρο των κόσμο. Θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα θαύματα της αρχιτεκτονικής, στέκει στους αιώνες σαν φάρος. Το φως του φωτίζει ολόκληρο τον πλανήτη σοφία, δύναμη και ενέργεια.
Πηγές:
Βιβλιογραφία:
- Περίπατοι κληρονομιάς στην Αθήνα του Δήμου Αθηναίων Πολιτισμικός οργανισμός & Ελληνική εταιρεία για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, Εκδόσεις Οξύ (2004).
Σύνταξη κειμένου: Δημοσθένης Ζιούλας
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
