Γιάννης Γαβράς: «Έχω εμπιστοσύνη στην πρώτη γραφή και στο τι θέλει να πει ο συγγραφικός μου εαυτός»

Ο Γιάννης Γαβράς, στιχουργός, ποιητής, πεζογράφος, απαντάει στις ερωτήσεις του MAXMAG με  οικονομία στον λόγο, έτσι ακριβώς όπως συγγράφει και τα βιβλία του. 

Ξεχωρίσαμε κάποια αποσπάσματα της συνέντευξης που ακολουθεί και τα παραθέτουμε αντί εισαγωγής.

Ο ορισμός της ζωής:

…Όλοι έχουμε δώσει αυτή τη μάχη, έστω για μια φορά, έχουμε νοιώσει την ματαίωση, την απογοήτευση σε κάποιο τομέα της ζωής μας. Έχουμε πέσει, έχουμε σηκωθεί, και ξανά από την αρχή. Τελικά αυτό σημαίνει ζωή…

Τι σημαίνει άραγε συγγραφή:

Σε κάθε βιβλίο ο συγγραφέας καταθέτει ένα κομμάτι του εαυτού του και του ψυχισμού του.

Η γραφή μου βγαίνει πιο πολύ αυθόρμητα, σαν ανάγκη

Μια αισιόδοξη ματιά βάζει πλάτη στα εμπόδια;

Το χειρότερο είναι να παραλύσουμε από τον φόβο και να γίνει κανονικότητα αυτό το δυστοπικό περιβάλλον που επικρατεί.

Τι πιστεύει ο Γιάννης Γαβράς για τη  δύναμη που μπορεί να έχει το βιβλίο:

…Ένα βιβλίο μπορεί…να δώσει κίνητρο για αλλαγές μέσα από θετική σκέψη και δράση.

Επιμέλεια συνέντευξης: Άννα Ρω

 Μέσα μου έχω σαμποτέρ

ένα σωστό θηρίο

μπροστά σαν βάλει το μοτέρ

χάνεται το τοπίο

Απ` το ποίημα σας «ο σαμποτέρ», που συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή «Της ζωής ο σκηνοθέτης», διαφαίνεται το ύφος της νουβέλας, με τίτλο «Σαμποτάζ» που επακολούθησε. Έγινε έτσι ή ήταν απλά μια συμπτωματική ακολουθία;

Τόσο η ποιητική συλλογή, όσο και η νουβέλα ολοκληρώθηκαν και στάλθηκαν για έκδοση το ίδιο διάστημα. Υπάρχουν κοινά σημεία στην θεματολογία τους . Ο τίτλος «Σαμποτάζ» προέκυψε κατά την επιμέλεια της νουβέλας  που κάναμε μαζί με την Κρυσταλία Πατούλη. Και για αυτό τον λόγο  αποφασίστηκε να συμπεριληφθεί  το ποίημα «σαμποτέρ» στο τέλος του βιβλίου.

Στο βιβλίο σας, «Σαμποτάζ» ρέουν τόσο αβίαστα οι σκληρές αλήθειες, χωρίς περιττά φτιασιδώματα που θαρρεί κανείς, ότι διαβάζει το ημερολόγιο του ήρωα. Αυτή η γραφή ήταν συγκεκριμένη επιλογή γι` αυτό το βιβλίο ή σας χαρακτηρίζει σαν συγγραφέα;

Νομίζω ότι αυτός είναι ο τρόπος γραφής μου. Δηλαδή, αυτό το κοφτό ύφος, το άμεσο μου ταιριάζει, βγαίνει αβίαστα και μ` αρέσει επίσης στα αναγνώσματά μου. Έχω εμπιστοσύνη στην πρώτη γραφή και στο τι θέλει να πει ο συγγραφικός μου εαυτός, και το βιβλίο γράφτηκε με αυτό τον τρόπο.

 

 Κάθε φορά που προσπαθώ

δρόμο ν` ανοίξω νέο

αυτός γελάει με σαρκασμό

δεν το μπορείς σου λέω

Πόσο αληθινοί στίχοι. Νομίζω ότι όλοι μας, όσοι  δυνατοί χαρακτήρες κι αν είμαστε, έστω για μια φορά, έχουμε νιώσει τις προσπάθειές μας να βρίσκουν τοίχο.  Αυτή τη μάχη που περιγράφετε στο βιβλίο σας, μεταξύ παιδιού και γονιού, μεταξύ ενήλικα και κοινωνικών θεσμών, μεταξύ του ίδιου του ήρωα με τον εαυτό του, την  έχει δώσει ο Γιάννης Γαβράς, προσωπικά για κάποιον λόγο;

Όπως είπατε και εσείς, όλοι έχουμε δώσει αυτή τη μάχη, έστω για μια φορά, έχουμε νοιώσει την ματαίωση, την απογοήτευση σε κάποιο τομέα της ζωής μας. Έχουμε πέσει, έχουμε σηκωθεί, και ξανά από την αρχή. Τελικά αυτό σημαίνει ζωή… Θεωρώ ότι οι πιο σημαντικές  μάχες είναι αυτές που δίνουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό, τους προσωπικούς δαίμονες του καθένα. Έτσι και οι συγγραφείς, έτσι κι εγώ.

Έχω στον νου μου έναν κριτή

πάντα με βγάζει λάθος

και κει που στήνω το αυτί

βλέπω να με μισεί με πάθος

Αν και μέχρι σήμερα, οι κριτικές που έχετε δεχτεί είναι θετικές, πόσο έτοιμος είστε να δεχτείτε την απόρριψη που ίσως συμβεί στο μέλλον. Θα μπορέσετε μέσα από την αρνητική κριτική να δείτε και θετικά στοιχεία; Θα σας επηρεάσει  στις συγγραφικές σας επιλογές;

Οποιαδήποτε κριτική είναι καλοδεχούμενη, και μπορεί να βοηθήσει με την προϋπόθεση να είναι καλοπροαίρετη. Παλαιότερα, δεν δεχόμουν εύκολα την απόρριψη. Πιστεύω ότι αυτό τώρα έχει αλλάξει και είμαι  πολύ πιο έτοιμος και ανοιχτός στο να ακούσω κριτική, ιδέες και προτάσεις.

Είστε ο ίδιος, αναγνώστης του Γιάννη Γαβρά; Αν αυτό συμβαίνει, πώς λειτουργείτε;

Όχι. Από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε το βιβλίο, το άφησα στη μπάντα, δεν το ξαναδιάβασα. Γιατί αν το έκανα θα ήθελα σίγουρα κάτι να αλλάξω, να προσθέσω ή να αφαιρέσω και αυτό ξέρετε δεν έχει τέλος. Ωστόσο μου έχει συμβεί, έχοντας πάρει απόσταση,τόσο χρονικά όσο και συναισθηματικά να διαβάσω κάτι από Γιάννη Γαβρά χωρίς να θυμάμαι ότι είναι δικό μου στην αρχή, και να μου αρέσει…η αποστασιοποίηση αυτή είχε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη.

Ο συγγραφέας, κατά τη γνώμη σας, γεννιέται ή γίνεται;

Και τα δύο. Θυμάμαι τον εαυτό μου από μικρός να τριγυρίζω με ένα μπλοκάκι  στο χέρι και να σημειώνω. Μετά στην εφηβεία έγραφα στίχους όπως οι περισσότεροι άλλωστε. Κάτι με τράβαγε στο γράψιμο. Στην πορεία όμως όλα αυτά έσβησαν. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια και να πάρω μαθήματα δημιουργικής γραφής, για να ξαναπιάσω επαφή με το γράψιμο και να δω ότι αυτός ο δρόμος  με εκφράζει.

Μπορούν τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής εκτός από τη δεξιοτεχνία στη γραφή ν` αναπτύξουν και τη δεξιοτεχνία της εξωτερίκευσης του ψυχισμού του γράφοντος; Στοιχείο, κατά τη γνώμη μου, απαραίτητο για ν` επιτευχθεί ή όσμωση, μεταξύ συγγραφέα κι αναγνώστη.

Συμφωνώ ότι είναι απαραίτητο στοιχείο αυτό. Σε κάθε βιβλίο ο συγγραφέας καταθέτει ένα κομμάτι του εαυτού του και του ψυχισμού του. Υπάρχουν σε όλα τα έργα αυτοβιογραφικά στοιχεία.Ο αναγνώστης καταλαβαίνει το ψεύτικο, δεν ξεγελιέται. Τα εργαστήρια δημιουργικής  γραφής που παρακολούθησα με βοήθησαν πολύ να αναπτύξω δεξιότητες τόσο στην γραφή όσο και στην εξωτερίκευση του ψυχισμού μου.

Το εργαστήρι Αφήγηση Ζωής της Κρυσταλίας Πατούλη συνέβαλε καθοριστικά στο να γνωρίσω τον συγγραφικό μου εαυτό και να τον αφήσω ελεύθερο να εκφραστεί και στην συνέχεια παρακολούθησα το εργαστήρι του Β. Βασιλικού που με την πολύτιμη πείρα του με καθοδήγησε σε τεχνικά και γλωσσικά θέματα, όπως το σωστό μοντάζ στο κείμενο, κάτι που έχει τεράστια σημασία.

Ακολουθείτε την κλασσική μέθοδο γραφής, όπως συντελούταν από της εποχής προ υπολογιστών; Σημειώσεις, γραφή, διόρθωση χειρόγραφου και μετά αντιγραφή στη γραφομηχανή ή στον υπολογιστή ή σας έχει κερδίσει η τεχνολογία;

Ακριβώς! Και έτσι θα συνεχίσω. Γράφω στο χέρι. Δεν τα πάω τόσο καλά με την τεχνολογία, κάνω μόνο τα απαραίτητα. Έχω πάντα μαζί μου ένα μπλοκάκι όπου σημειώνω, μια φράση που θα ακούσω, μια ιδέα που θα σκεφτώ, μια εικόνα που μου έχει κάνει εντύπωση.

Πόσο σκληρή είναι η αναμέτρησή σας με μια λευκή σελίδα;

Εξαρτάται, άλλες φορές μου βγαίνει να γράψω αβίαστα, με φυσικό τρόπο  και άλλοτε είναι μια σκληρή αναμέτρηση. Ζηλεύω εκείνους που έχουν βάλει τη γραφή στην καθημερινότητά τους. Δεν το έχω καταφέρει ακόμη. Χρειάζεται και μια μορφή πειθαρχίας που δεν διαθέτω. Η γραφή μου βγαίνει πιο πολύ αυθόρμητα, σαν ανάγκη.

Όσο καλπάζει ο ιός

τόσο στενεύει ο κλοιός

μα δεν μπορεί,

γιατί το φως θα νικήσει το σκοτάδι,

πάντα το φως,

δεν γίνεται αλλιώς.

Αντιμετωπίσατε την πανδημία με αισιοδοξία. Αυτό φαίνεται από ένα απόσπασμά σας στο διήγημα  «Ανήσυχες μέρες». Τι ελπίζει ο Γιάννης Γαβράς γι` αυτό το ζήτημα;

Πώς αλλιώς; Αλίμονο αν παραιτηθούμε. Η πανδημία μας έχει επηρεάσει όλους. Οι ζωές μας, οι κοινωνικές σχέσεις, οι συναλλαγές, όλα έχουν ανατραπεί μέσα σε λίγους μήνες. Μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό (τον ιό). Το χειρότερο είναι να παραλύσουμε από τον φόβο και να γίνει κανονικότητα αυτό το δυστοπικό περιβάλλον που επικρατεί. Ελπίζω ότι η επιστήμη θα βρει  λύσεις και η Ανθρωπότητα και ο Πλανήτης θα προχωρήσουν. 

Μπορούν τ` αναγνώσματα να εμφυσήσουν θετική σκέψη, να επηρεάσουν έναν τρόπο ζωής;

Δεν πιστεύω καθόλου στα κλισέ τύπου «Αυτό το βιβλίο θα αλλάξει την ζωή σου» κλπ. Αυτό που μπορεί  να συμβεί, και είμαι πολύ χαρούμενος  που συνέβη σε κάποιους με τη νουβέλα Σαμποτάζ είναι ότι ένα βιβλίο μπορεί  να σε συγκινήσει, να σε κάνει να σκεφτείς διαφορετικά, ίσως και να ταυτιστείς με τον ήρωα, και τις μάχες που δίνει και όλο αυτό να επηρεάσει τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, να δώσει κίνητρο για αλλαγές μέσα από θετική σκέψη και δράση.

 

Μαζί με τις ευχαριστίες μας γι` αυτή τη συνέντευξη, ευχόμαστε καλή επιτυχία στον Γιάννη Γαβρά κι ελπίζουμε σύντομα να δούμε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων το νέο του βιβλίο.

 

Η ποιητική συλλογή με τίτλο “Της ζωής ο σκηνοθέτης”, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος, και η νουβέλα με τίτλο “Σαμποτάζ” από τις εκδόσεις Εστία.