Κανείς δε φέρεται στις γυναίκες με μεγαλύτερη έπαρση, επιθετικότητα και υποτίμηση από ότι ο άνδρας που έχει άγχος για τον ανδρισμό του
Σιμόν Ντε Μποβουάρ
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, 137 γυναίκες δολοφονούνται κάθε μέρα παγκοσμίως από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους. Σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις που αφορούν τα τελευταία χρόνια, κάθε τρεις μέρες δολοφονείται μία γυναίκα στη Γαλλία, κυρίως ως αντίδραση σε μία απόφαση χωρισμού. Στην Ελλάδα, από το 2011 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί ανεπίσημα 64 γυναικοκτονίες.
Στην Ελλάδα η ανθρωποκτονία από πρόθεση τιμωρείται βάσει του άρθρου 299 ΠΚ. Η γυναικοκτονία, η εκ δόλου, δηλαδή, αφαίρεση της ζωής γυναικών επειδή είναι γυναίκες δεν αναγνωρίζεται από τον νομοθέτη και δεν τιμωρείται βαρύτερα. Στην Ευρώπη, ακόμα και σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία που επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία στην αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, τα αδικήματα αντιμετωπίζονται ως «gender “neutral”». δηλαδή δεν λαμβάνεται υπόψη το φύλο του θύματος. Ωστόσο, χώρες όπως το Βέλγιο και η Γαλλία έχουν θεσπίσει επιβαρυντική περίπτωση τιμωρώντας αυστηρότερα περιπτώσεις γυναικοκτονιών. Μολονότι οι ορισμοί διαφέρουν και οι εννοιολογικές διασαφηνίσεις συνεχίζονται, είναι αυτονόητο ότι χρειάζεται η ονομασία τού φαινομένου για να αντιμετωπιστεί καλύτερα.
Η άρνηση να χρησιμοποιήσει κάποιος τη λέξη «γυναικοκτονία» είναι στρουθοκαμηλισμός που στην πραγματικότητα δεν θέλει να δει ένα υπαρκτό κοινωνικό φαινόμενο. Ένα φαινόμενο που έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις, πάντα υπήρχε, πλέον όμως, ήρθε η στιγμή να μιλήσουμε ανοιχτά γι’αυτό, να υπερασπιστούμε κάθε φύλο και να αγαπήσουμε κάθε φύλο.
Η πατριαρχία εξουσιάζει, μας ”χτυπά” την πόρτα σε κάθε πτυχή της ζωής μας, στον επαγγελματικό μας χώρο, στη δουλειά μας, στο σπίτι μας, παντού. Για την μεγαλύτερη κατανόηση του προβλήματος σε βάθος, καθώς και την αναγνώριση των νέων τομέων που έχει επεκταθεί το πρόβλημα, μπορούμε να αναφέρουμε ορισμένους σύγχρονους όρους και να ανατρέξουμε στην ετυμολογία τους. Το να αναγνωρίζουμε το ακριβές νόημα μιας λέξης, όταν τη χρησιμοποιούμε, μας βοηθά αφενός στο να επικοινωνήσουμε καλύτερα το περιεχόμενό της κι αφετέρου στο να ενισχύσουμε τη σημασία της, ελαχιστοποιώντας τα περιθώρια παρερμηνείας.’Επειτα να δούμε πώς παρουσιάζεται μέσα από αυτούς τους όρους η πατριαρχία που εξουσιάζει, υποτιμά, βασανίζει, δολοφονεί –κυριολεκτικά και μεταφορικά– τις γυναίκες σήμερα.
«Καλοπροαίρετος» σεξισμός (benevolent sexism)
Ο καλυμμένος σεξισμός που κρύβεται στο πρόσχημα των φιλοφρονήσεων, σε κολακεύει και σε προσβάλλει την ίδια στιγμή. Ο όρος αναφέρεται και ως καλοπροαίρετος σεξισμός, αμφιλεγόμενος και διφορούμενος. Σε κάνει να σκέφτεσαι δύο φορές, γιατί δε σου είναι ξεκάθαρο το μήνυμα, σου έρχεται ως μία υποκειμενική αξιολόγηση με θετικό κίνητρο, αλλά στην πραγματικότητα σε βλάπτει. Ο κεκαλυμμένος σεξισμός, δε σε προσβάλλει ξεκάθαρα, σε επαινεί προσβάλλοντάς σε και αυτή είναι η παγίδα του. Το πρόβλημα είναι πολιτισμικό και βαθιά κοινωνικό.
Εσωτερικευμένος σεξισμός (internalized sexism)
Αναφερόμαστε στην τάση ορισμένων γυναικών να υποτιμούν τακτικά, να κάνουν δυσφημιστικά σχόλια και να σαμποτάρουν τη δική τους ή την ταυτότητα, τις δυνατότητες και την επιτυχία άλλων γυναικών. Συνήθως οι γυναίκες αυτές έχουν γαλουχηθεί σε ένα αυστηρό ανδροκρατούμενο περιβάλλον με πατριαρχικές αντιλήψεις και πιστεύω. Μια γυναίκα με έντονα εσωτερικευμένο σεξισμό αναπαράγει συνήθως μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δυσλειτουργικές συμπεριφορές, ενώ αγνοεί σε μεγάλο βαθμό τον εμφανή ψυχολογικό τραυματισμό τόσο στον εαυτό της, όσο και σε άλλες γυναίκες και κορίτσια. Για παράδειγμα, προβαίνει τακτικά σε αρνητικά σχόλια για το σώμα και την εξωτερική της εμφάνιση, κάνει συχνά υποτιμητικές παρατηρήσεις σχετικά με το σώμα και την εμφάνιση άλλων γυναικών και κοριτσιών (body shaming), εφαρμόζει μια διπλή ηθική που ευνοεί τους άνδρες και τα αγόρια έναντι των γυναικών και των κοριτσιών, όπως για παράδειγμα στην ανατροφή των παιδιών ή στις οικογενειακές σχέσεις.
Manterrupting
Μπορείς απλά να θυμηθείς μια οποιαδήποτε αντιπαράθεση μεταξύ Ελλήνων βουλευτών σε τηλεοπτικά παράθυρα, ή ένα καυγά σε μια παρέα που έχεις υπάρξει μέλος, ανάμεσα σε κορίτσια που θέλουν κάτι να πουν και ‘παραδοσιακούς’ άντρες, που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Η εσκεμμένη υποβάθμιση μιας συζήτησης με μια γυναίκα, δείχνει μόνο ότι δεν έχεις πραγματικά επιχειρήματα, για να αντιπαρατάξεις και απλά κερδίζεις χρόνο για να μην παραδεχτείς το άδικό σου.
Κατηγορώντας το θύμα (Victim blaming)
Όταν ένα θύμα εγκλήματος ή επιβλαβούς πράξης θεωρείται πλήρως ή εν μέρει υπεύθυνο για αυτό. Εάν ακούσετε κάποιον να αναρωτιέται τι θα μπορούσε να κάνει ένα θύμα για να αποτρέψει ένα έγκλημα, αυτό κατηγορεί το ίδιο το θύμα αντί τον θύτη και δυσκολεύει τα θύματα να βρουν το κουράγιο να αναφέρουν την κακοποίηση που υπέστησαν. Οι ομάδες που εργάζονται για την εξάλειψη της κακοποίησης και των σεξουαλικών επιθέσεων είναι σαφείς: Καμία γυναίκα δεν είναι ένοχη για τη βία που διαπράττεται εναντίον της από έναν άνδρα.
Male gaze
Το «ανδρικό βλέμμα» επικαλείται τη σεξουαλική πολιτική του βλέμματος και προτείνει έναν σεξουαλικό τρόπο εμφάνισης που ενδυναμώνει τους άνδρες και αντιτίθεται στις γυναίκες. Στο ανδρικό βλέμμα, η γυναίκα τοποθετείται οπτικά ως «αντικείμενο» της ετεροφυλόφιλης ανδρικής επιθυμίας. Τα συναισθήματα, οι σκέψεις της και οι δικές της σεξουαλικές ορμές είναι λιγότερο σημαντικές από το ότι «πλαισιώνεται» από την ανδρική επιθυμία
Mansplain
Όταν ένας άντρας εξηγεί κάτι σε μία γυναίκα με συγκαταβατικό τρόπο όταν είτε δεν γνωρίζει τίποτα για αυτό ή ξέρει πολύ λιγότερα από τη γυναίκα πάνω στο θέμα.
Αυτοί κι άλλοι τόσοι όροι, περιγράφουν και αποδεικνύουν πως το να είσαι γυναίκα, απαιτεί μεγάλο σθένος, ώστε να έρχεσαι αντιμέτωπη με κάθε πατριαρχική αντίληψη και να την ξεριζώνεις εις βάθος, ώστε να μην γεννηθεί ξανά, ώστε να μην υπάρξει ξανά καμία άλλη δολοφονημένη, καμία άλλη κακοποιημένη, καμία άλλη σημαδεμένη, φοβισμένη ή υποτιμημένη. Η παραμικρή αλλαγή ξεκινά από το ίδιο μας το είναι!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
Αφού ενοχλεί ο όρος <<<γυναικοκτονία>>, ας δούμε λίγο το σύγχρονο φεμινιστικό λεξικό ανακτήθηκε από lifo.gr
Manterrupting: Η τραγική συνήθεια που σε κάνει απωθητικό στις γυναίκες ανακτήθηκε από oneman.gr
Benevolent Sexism: Ο κρυμμένος σεξισμός των κοπλιμέντων ανακτήθηκε από Pillowfights.gr
Dastagir A. “A feminist glossary because we didn’t all major in gender studies” ανακτήθηκε από eu.usatoday.com
