Science Reactors: "Η επιστήμη και η τέχνη συνδέονται με πιο πολλά στοιχεία απ’ όσα φανταζόμαστε! "

Science Reactors

Η ομάδα Science Reactors αποτελείται από νέους επιστήμονες που διακρίθηκαν στο διεθνή διαγωνισμό Famelab (διοργανώνεται από το Βρετανικό Συμβούλιο με σκοπό την ανάδειξη νέων ταλέντων στην επικοινωνία της επιστήμης). Από το 2014, οι Science Reactors δουλεύουν συλλογικά ώστε να βγάλουν τη γνώση από τα στεγανά της όρια και να κεντρίσουν την περιέργεια, αλλά και την αγάπη, του νεανικού κυρίως κοινού για την επιστήμη. Οι επιστήμονες λοιπόν, βγαίνουν από το εργαστήριο και ανεβαίνουν στη σκηνή μετατρέποντας δύσκολα επιστημονικά ζητήματα σε κατανοητές ιστορίες. Και κυρίως, ιστορίες γεμάτες χιούμορ!

Δράσεις της ομάδας:

Science on Stage (Η επιστήμη επί σκηνής): CSI Science: Έγκλημα στο εργαστήριο και Ατομικοί Διάλογοι: από το σταφιδόψωμο στα κουάρκ. Και οι δύο θεατρικές παραστάσεις αντλούν το υλικό τους από φαινόμενα και δεδομένα των θετικών επιστημών που παρουσιάζονται και εξηγούνται με τρόπο πρωτότυπο όσο και ευφάνταστο. Ήδη ολοκληρώνεται το τρίτο θεατρικό έργο με θέμα τον Δαρβίνο και τη θεωρία της εξέλιξης. Τα κείμενα γράφει η φυσικός Άννα Χριστοδούλου.

Advertising

Advertisements

Stand–up Science (κατά το πρότυπο του Stand–up Comedy) όπου κάθε επιστήμονας επιλέγει να παρουσιάσει με τον ιδιαίτερο χιουμοριστικό του τρόπο ένα επιστημονικό θέμα της αρεσκείας του αναδεικνύοντας και τις δικές του επικοινωνιακές ικανότητες, κυρίως όμως την αγάπη και το πάθος του για την ίδια την επιστήμη.

Το πρόγραμμα όμως των δράσεων αυτών συνέχεια ανανεώνεται και ήδη δρομολογούνται νέες επιστημονικές δράσεις σε συνεργασία και με άλλες μορφές τέχνης (μουσική, χορός, εικόνα)!

Επιμέλεια Συνέντευξης: Δέσποινα Χατζηεμμανουήλ

Πώς γεννήθηκε η ιδέα των «Science reactors»

Η αλήθεια είναι πως ήταν ένα αρκετό «τολμηρό» εγχείρημα. Τρία ήταν όμως τα καθοριστικά γεγονότα:

Advertising

Η ενασχόληση μου (από 1993) με τον χώρο της επικοινωνίας της επιστήμης – κάτι τελείως άγνωστο την εποχή εκείνη – ως υπεύθυνη του Προγράμματος «Επιστήμης Κοινωνία» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Ήρθα σε επαφή με πολλούς και διακεκριμένους επιστήμονες και συνειδητοποίησα την ανάγκη «εξωστρέφειας» της γνώσης.
Παράλληλα η εμπλοκή μου στη διοργάνωση του Famelab (British Council) διεθνής διαγωνισμός για την ανάδειξη νέων ταλέντων στην επικοινωνία της επιστήμης
και τέλος η αγάπη μου για το StandupComedy

Είναι αλήθεια πως η επιστήμη αποτελεί “αντικείμενο φόβου” για το μέσο άνθρωπο. Πώς βλέπετε λοιπόν την απήχηση του κοινού στις δράσεις σας;

Διαβάστε επίσης Μίλτος Δημουλής: "Το θέατρο είναι πρωταθλητισμός χωρίς χρονικό καταληκτικό όριο"

Δεν θα έλεγα πως αποτελεί “αντικείμενο φόβου” αλλά μάλλον «δέος», απορία και ανάγκη για κατανόηση και ερμηνεία. Η επιστήμη διέπει την καθημερινότητά μας. Επιστήμη και κοινωνία συνδέονται στενά και όποιο μέσο βοηθά προς την κατεύθυνση αυτή είναι ‘καλοδεχούμενο’ από το ευρύ κοινό. Πόσο μάλλον όταν ως εργαλείο χρησιμοποιεί το χιούμορ (Γραμματικοπούλου).

Αχ, όχι, δεν είναι αλήθεια! Είναι κάτι που προβάλλεται μέσα από στερεότυπα, ακόμα κι από πολύ ωραίες δουλειές (π.χ. η αξιαγάπητη σειρά, The Big Bang Theory, είναι γεμάτη από στερεότυπα σχετικά με την επιστήμη και τους επιστήμονες), αλλά η σύνδεση της επιστήμης με αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φόβος, είναι κατά την γνώμη μου κάτι τεχνητό. Η φύση του ανθρώπου είναι να είναι περίεργος και να θέλει να εξερευνήσει τον κόσμο που τον περιβάλλει. Και διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά από μικρή ηλικία ενθουσιάζονται με τα επιστημονικά θέματα, αλλά κάποια στιγμή στην πορεία αυτό χάνεται.

Απάντηση για το γιατί απόλυτη δεν υπάρχει. Είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, κατά κάποιους (π.χ. Ken Robinson “Schools kills creativity”, TED talk) και πολλοί ακόμα λόγοι. Όμως, η προσωπική μου εμπειρία μου λέει ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην εμπνέεται έστω και λίγο κοιτάζοντας τα αστέρια μια καλοκαιρινή νύχτα, που να μην απολαμβάνει τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος και που δεν έχει αναρωτηθεί σε μια φορτωμένη μέρα, αν θα μπορούσε να διασταλεί ο χρόνος! Πέρα από την ρομαντική πλευρά, η επιστήμη βρίσκεται παντού στην καθημερινότητα μας, απλά πολλές φορές δεν είναι εμφανής η σύνδεση.

Προσωπικά, αυτός είναι ένας από τους στόχους μου που εκφράζεται τέλεια μέσα από τη δουλειά με τους Science ReActors – το να μοιραστούμε το πάθος μας για την χαρά της ανακάλυψης, να αναδείξουμε την επιστήμη στην καθημερινότητα μας, να μιλήσουμε απλά και με χιούμορ για πιο σύνθετες έννοιες, είναι η κινητήριος δύναμη της ομάδας. Κι όταν αυτό συναντάει ένα κοινό που μας στηρίζει και μας δείχνει ότι εκτιμάει την προσπάθεια μας, τότε βέβαια παίρνουμε δύναμη για να συνεχίσουμε. (Άννα Χριστοδούλου)

Advertising

Το κοινό σας αποτελείται κυρίως από επιστήμονες ή από ανθρώπους που θέλουν να προσεγγίσουν την επιστήμη με έναν πιο εύπεπτο τρόπο;

Είναι ένα ανάμεικτο κοινό που μας παρακολουθεί. Περισσότερο όμως είναι νέοι & φοιτητές. Οι επιστήμονες νομίζω πως έρχονται κυρίως από περιέργεια για αυτό το «νέο» είδος εξωστρέφειας της Επιστήμης, αλλά τελικά τους περισσότερους παίρνουμε με το μέρος μας…Κάποιοι μάλιστα εκδηλώνουν και την επιθυμία τους να γίνουν μέλη μας.

Διαβάστε επίσης Μαρία Παναγοπούλου:" Ο γραπτός λόγος δε φυλακίζει τη φαντασία"

Science Reactors

Πόσο δύσκολο είναι το “πάντρεμα” επιστήμης και τέχνης;

Ο μύθος πως η επιστήμη και η τέχνη είναι δύο κόσμοι τελείως ξεχωριστοί και αλληλοσυγκρουόμενοι έχει προ πολλού ανατραπεί. Eπιστήμονες και καλλιτέχνες συνεργάζονται και συμπορεύονται για να βελτιώσουν και ομορφύνουν τη ζωή μας. Η επιστήμη και η τέχνη συνδέονται με πιο πολλά στοιχεία απ’ όσα φανταζόμαστε! Η δημιουργικότητα, η φαντασία, η δομή, η οργάνωση χρειάζονται και στα δύο. Πρόσφατο παράδειγμα η έκθεση του Van Gogh όπου η σύγχρονη τεχνολογία μπαίνει στην υπηρεσία της Τέχνης για το «άνοιγμά» της στο ευρύ κοινό. Άλλωστε και στο CERN υπάρχει το πρόγραμμα art@CMS που κάνει ακριβώς αυτό ·ανοίγει έναν ουσιαστικό διάλογο μεταξύ της επιστήμης και της τέχνης, φέρνοντας σε άμεση επαφή επιστήμονες του πειράματος CMS του CERN με καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο.

Σε όλα πλέον τα επιστημονικά φεστιβάλ υπάρχει η ενότητα “Τέχνη και Επιστήμη”.

Advertising

Στο πλαίσιο αυτό θελήσαμε να δώσουμε και εμείς ένα άλλο στίγμα και να επικοινωνήσουμε την επιστήμη … αλλιώς (με το επιστημονικό θέατρο και το standup) ώστε η γνώση να γίνει αμεσότερη και να πλησιάσει το κοινό με ένα τρόπο ελκυστικό, κατανοητό, αντισυμβατικό και διασκεδαστικό!

Ποιές είναι οι πιο συχνές ερωτήσεις που σας κάνουν;

H αλήθεια είναι πως δεν μας ρωτούν κάτι ιδιαίτερο, μάλλον πλατιά χαμόγελα εισπράττουμε. Ο τρόπος επικοινωνίας είναι πολύ άμεσος · μας ευχαριστούν για τον τρόπο που κατανόησαν και «πλησίασαν» κάποια επιστημονικά θέματα. Φεύγουν χαρούμενοι και ευδιάθετοι από τις παραστάσεις μας και συνήθως αναζητούν στο fb τις επόμενες παρουσιάσεις μας.

Τι έχει μεγαλύτερη απήχηση στον κόσμο: τα θεατρικά ή το stand up;

Σίγουρα το stand up science. Έχει χιούμορ, μεγαλύτερη ποικιλία και εναλλαγή θεμάτων και προσώπων και ευκολία στην παρουσίασή του. Είναι πιο προσιτό και το έχουμε παρουσιάσει περισσότερες φορές.

Οι θεατρικές μας παραστάσεις είναι πιο περιορισμένες «αριθμητικά». Τώρα αρχίζουμε να τις «ξανακτίζουμε» καθώς κάποια άτομα λόγω επιστημονικών τους υποχρεώσεων βρίσκονται πλέον στο εξωτερικό και η αντικατάστασή τους δεν ήταν εύκολη.

Advertising

Τον Φεβρουάριο κάνατε 4 stand up παραστάσεις στο θέατρο Eliart. Θα συνεχίσετε και κάπου αλλού;

Ναι στο TEDxNTUA (24 Μαρτίου – Ευγενίδειο), στο Athens Science Festival (24-29 Απριλίου-Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων), στο Patras Science Festival (2-6 Μαΐου) κ.α.

Επίσης το θεατρικό έργο The Science of CSI : Έγκλημα στο Εργαστήριο θα ανέβει στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» από το Σάββατο 10/3 και για όλα τα Σάββατα του Μαρτίου.

Διαβάστε επίσης Αριστοτέλης Ρήγας: "Δεν λέω αστεία που δεν μου αρέσουν"

Εκτός από τις δύο θεατρικές παραστάσεις που έχετε ήδη ανεβάσει, ετοιμάζετε και μια τρίτη βασισμένη στην θεωρία του Δαρβίνου. Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτήν.

Η ιδέα είναι να ξεκινήσουμε από τον Δαρβίνο και τις πρώτες ιδέες για την Εξέλιξη και να δούμε πώς αυτές εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και πού είμαστε τώρα. Υπάρχουν σύντομες ιστορικές αναδρομές (Δαρβίνος, Μέντελ) και χιουμοριστικές στιγμές (η αντιγραφή του DNA μετατρέπεται σε αγώνα ποδοσφαίρου). Κάθε σκηνή αφορά ένα διαφορετικό «κεφάλαιο» της Εξέλιξης, την οποία προσπαθούμε να αποδώσουμε με έναν παιχνιδιάρικο τρόπο, συμπεριλαμβάνοντας διάφορα μικρότερα δρώμενα στην δομή, όπως βίντεο και τεχνικές από θέατρο του δρόμου. (Άννα Χριστοδούλου, η συγγραφέας όλων των θεατρικών μας έργων)

Ποιά είναι τα μελλοντικά σχέδια των Science Reactors;

Advertising

Η ομάδα μας έχει δημιουργήσει μια αντίστοιχη ταλαντούχα ομάδα στη Θεσσαλονίκη. Θέλουμε, λοιπόν, οι Science Reactors Θεσσαλονίκης να δώσουν ένα πιο δυναμικό παρόν στην πόλη τους. Πιστεύουμε πως μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ /αφιέρωμα που πραγματοποίησε η ΕΡΤ στους Science Reactors και με το οποίο συμμετέχει επίσημα στο 20ό Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αυτό θα είναι ευκολότερο.

Άλλος στόχος μας είναι η συνεργασία μας με άλλες μορφές/φορείς τέχνης και έκφρασης. Σκεφτόμαστε και τη δυνατότητα για μια πιο μόνιμη παρουσία με πολλούς πειραματισμούς στον χώρο της επικοινωνίας της επιστήμης. Ελπίζουμε οι σκέψεις, ιδέες και προθέσεις μας να πραγματοποιηθούν.

Science Reactors