Συνηθίζουμε να λέμε πως η τέχνη είναι ρομαντική και πως οι καλλιτέχνες είναι ρομαντικά πλάσματα. Στην πραγματικότητα όμως ο ρομαντισμός εμφανίζεται μόλις στις αρχές του 18ου αιώνα σαν αντίδραση στον κλασικισμό και την ιδεοκρατία που τα θέλει όλα μετρημένα και λογικά. Το θέατρο όμως δεν γεννήθηκε μαζί με τον ρομαντισμό ούτε γεννήθηκε από τον ρομαντισμό. Το αρχαίο ελληνικό θέατρο για παράδειγμα καμία σχέση δεν έχει με τον ρομαντισμό, αυτό είναι αυτονόητο.
Αν θέλαμε να εξηγήσουμε απλά τον ρομαντισμό, θα λέγαμε ότι περιστρέφεται γύρω από δυο άξονες: τη φύση και το εγώ. Η φύση είναι το υπέρτατο έργο τέχνης. Ο Θεός σαν ύψιστος καλλιτέχνης αναπαράγει συνέχεια την φύση που είναι πάντα ζωντανή και «φρέσκια». Η δύναμη του ρομαντισμού ήταν πραγματικά εκρηκτική και οι επιδράσεις του δεν σταμάτησαν ποτέ, κυρίως στη μεταφυσική παραλλαγή του. Ο ρομαντισμός δίνει στον καλλιτέχνη μια αξία και μια δύναμη που προηγουμένως δεν θα μπορούσε ούτε να την ονειρευτεί.
Ο Γκαίτε με τον Φάουστ που πατάει με το ένα πόδι στον κλασικισμό και με το άλλο στον ρομαντισμό γίνεται σύμβολο του ελευθερωτή στο θέατρο. Ο Βίκτορ Ουγκώ γίνεται ο εισηγητής ενός νέου θεατρικού είδους, του ρομαντικού δράματος. Πιστεύει ότι κανένας κανόνας και καμία δέσμευση δεν μπορούν να κρατήσουν τον θεατρικό συγγραφέα μπροστά στην επιθυμία του για έκφραση.
Ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας Φρίντριχ Σίλερ πίστευε ότι το κάλλος δεν είναι μια πραγματικότητα, αλλά κάτι το φαινομενικό, κάτι που έχει μια εξωτερική όψη. Οι καλλιτέχνες είναι δημιουργοί που συμπληρώνουν αυτά που ξέχασε ο θεός. Άλλωστε δεν ήταν ο θεός αυτός που δημιούργησε τον Οιδίποδα Τύραννο αλλά ο Σοφοκλής.
Ο Αρθούρος Σοπενχάουερ, ο μέγιστος των ρομαντικών φιλοσόφων στο έργο του ο κόσμος σαν βούληση και σαν παράσταση, τίθεται με το μέρος της παράστασης και εναντίον της βούλησης. Η Βούληση είναι γιαυτόν η κύρια πηγή της ανθρώπινης δυστυχίας. Μόνο μέσα από την Τέχνη και το κοίταγμα του σύμπαντος κόσμου το βασανιστικό εγώ επιτέλους ακυρώνεται. Η χαρά και η ανακούφιση που μας προσφέρει το θέατρο διαρκούν δυστυχώς μόνο για όσο διαρκεί η παράσταση.
Ο μαθητής του ο Βάγκνερ θα προσπαθήσει να ενοποιήσει όλες τις τέχνες και φυσικά και το θέατρο στα λυρικά του δράματα. Η ένωση με το σύμπαν θα αρχίσει μόνο όταν ενωθούν όλες οι τέχνες σε μια.
Οι ναζί θα εκμεταλλευτούν με τον πιο γελοίο τρόπο και τον Σοπενχάουερ και τον Βάγκνερ, όπως και ολόκληρο το ρομαντικό κίνημα. Αύτη η διόγκωση του εγώ καθώς και το χάσιμο του μέσα στο σύμπαν βολεύει πολύ τα σχέδια τους. Ο Ρομαντισμός παρά την τεράστια προσφορά του στην τέχνη μπορεί να γίνει άκρως επικίνδυνος όταν παρερμηνευτεί. Τα ταξίδια του εγώ μέσα στο σύμπαν είναι καταστροφικά όταν το υπερδιογκωμένο εγώ παίρνει τη θέση του σύμπαντος.
Με αυτά και με άλλα ρομαντικά κάνει την μακάβρια εμφάνιση του και ο «ρομαντικός» Χίτλερ. Ο φασισμός και ο ναζισμός είναι ακραίες μορφές του πολιτικού ρομαντισμού. Το υπέρτατο εγώ λειτουργεί τυφλά και ανεξέλεγκτα.
Και ναι μεν στο θέατρο οι εκρήξεις του εγώ μπορούν να καταλήξουν σε μεγάλα έργα τέχνης, όμως στην πολιτική καταλήγουν στην απόλυτη καταστροφή. Αν καταφέρεις να πείσεις το εξαθλιωμένο κοινό ότι ανήκει σε μια φυλή «ούμπερ άλες» ανώτερη όλων, τότε μπορείς να το πείσεις για το οτιδήποτε. Αρκεί να μην αισθάνεται την ασημαντότητά του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο φασισμός και ο λαϊκισμός είναι σχεδόν συνώνυμα.
