
Από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 έχουν περάσει 46 χρόνια. Όχι πολλά για να θυμούνται οι μεγαλύτεροι, όχι λίγα για να γνωρίζουν οι μικρότεροι. Και καθώς η γνώση είναι δύναμη, ένας τρόπος μνήμης μα και μάθησης που ξεφεύγει απ’ την όχι και τόσο συμπαθή στείρα μελέτη της Ιστορίας είναι η Λογοτεχνία.
Πτυχές των γεγονότων που μας βάζουν στην καρδιά του ζητήματος της Ιστορίας μας παρουσιάζουν και τα εξής λογοτεχνικά βιβλία. (Οι περιγραφές αποτελούν τμήμα των οπισθόφυλλων. )
Κόκκινο στην πράσινη γραμμή, Βασίλης Γκουρογιάννης, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2009

Με πρωταγωνιστές μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά, ο Βασίλης Γκουρογιάννης στήνει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο αυτό πόλεμο αλλά και για κάθε πόλεμο.
Το μικρό είναι όμορφο, Χριστόφορος Μηλιώνης, εκδόσεις Κέδρος, 1997

“Black is beautiful” – “Το μαύρο είναι όμορφο”, ήταν, και ίσως είναι ακόμα, το σύνθημα του αντιρατσισμού, που αγωνίζονταν για τα δικαιώματα των μαύρων και για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους απέναντι στην εξουσία των λευκών. Το βιβλίο αυτό με τον δάνειο τίτλο υπερασπίζεται επίσης τα δικαιώματα του μικρού κειμένου (διηγήματος, ταξιδιωτικού αφηγήματος, χρονογραφήματος) απέναντι στη δυναστευτική παρουσία του όγκου. Στην αμετροέπεια εκείνου αντιτάσσει την καίρια βραχυλογία· στην καταρροή της αφήγησης, τον αυτοέλεγχο, το μέτρο και τον υπαινιγμό· στις άστοχες μεγάλες χειρονομίες, την ευθυβολία των κινήσεών του. Η ομορφιά είναι το όπλο του και η δικαίωσή του. Το μικρό οφείλει να είναι όμορφο. Αλλιώς δεν υπάρχει.

Επιβάτες φορτηγών, Κώστας Λυμπουρής, εκδόσεις Πάπυρος, 2017

Σαράντα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο Στέφανος βρίσκεται για πρώτη φορά έξω από το κατεχόμενο σπίτι του. Ένας άνθρωπος που βίωσε την ιστορία, βρίσκεται αντιμέτωπος με τη ζωντανή μνήμη, βλέπει να ξαναζωντανεύουν μπροστά του τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, μέχρι κι εκείνες τις στιγμές του καλοκαιριού του ’74 που τον σημάδεψαν βαθιά
Σπασμένο ακορντεόν, Μαρία Γεωργίου, εκδόσεις Πηγή, 2019

Ο Γιαννάκης μεγαλώνει με τους παππούδες και τους θείους του στη Σκάλα (Λάρνακα), βλέποντας περιστασιακά και κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες τους γονείς του. Μαζί του μεγαλώνει και η Κύπρος. Από το 1937 ως το 1959, ο Γιαννάκης ερωτεύεται, αγκαλιάζει τη μουσική, κάνει σκανταλιές, αφοσιώνεται στον φούρνο του παππού του ενώ η Κύπρος γνωρίζει την αγγλική κατοχή, βιώνει τον πόλεμο και τον αγώνα για την ανεξαρτησία και την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.
Διηγήματα της εισβολής, Συλλογικό έργο, εκδόσεις Αίπεια, Σπίτι της Κύπρου και Πάπυρος, 2018

Όπως και ο τίτλος υποδηλώνει, η ανθολογία συγκεντρώνει έργα 34 διηγηματογράφων που περιστρέφονται γύρω από τον θεματολογικό άξονα της κυπριακής τραγωδίας του 1974.
Οι μεγάλες σκιές, Σπύρος Επαμεινώνδας, Εκδόσεις των Επτά(1979) , Άγκυρα

Το χρονικό της τουρκικής εισβολής στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου εξιστορεί σε τούτο το βιβλίο ο συγγραφέας – μα είναι μια αφήγηση διαφορετική, ανθρώπινη, που εστιάζει στην πίκρα κι όχι στα αίτια που την προκάλεσαν, στην πληγή κι όχι στο χέρι που κρατούσε το όπλο. . .
Η Αϊσέ πάει διακοπές, Κωνσταντίνα Σωτηρίου, εκδόσεις Πατάκη, 2015

«Είκοσι Ιουλίου, το θυµάσαι πολύ καλά, είχε γίνει η µεγάλη καταστροφή. Ξύπνησες το πρωί και ήταν η λεκάνη στη ρίζα της συκιάς σου γεµάτη µε σύκα ανοιγµένα. Με το νυχτικό βγήκες έξω τα χαράµατα, πήρες το φαράσι και τη σκούπα να τα µαζεύεις. Μάζευες, µάζευες και τελειωµό δεν είχαν. Τα συκαλάκια σου, σκεφτόσουν, τα µελένια σου τα σύκα και µαράζωνες τη συκιά. Και έλεγες τι θα τρώµε τώρα τον Αύγουστο που δεν θα είχες τα συκαλάκια τα γλυκά, τι θα τρώµε τον Αύγουστο που δεν θα έχουµε σύκα.
Φωνές από χώμα, Κωνσταντίνα Σωτηρίου, εκδόσεις Πατάκη, 2017

Δεκατρείς γυναίκες, µε κοινό παρονοµαστή τον σκοτεινό Δεκέµβρη του 1963 που οδήγησε στις διακοινοτικές ταραχές και στη χάραξη της Πράσινης Γραµµής που χώρισε τη Λευκωσία στα δύο, µιλούν για εκείνες τις στιγµές που συγκλόνισαν τον κόσµο τους.