Τα Πιέρια Όρη είναι ο ορεινός όγκος βορειοδυτικά του Ολύμπου. Η έκταση των Πιερίων εκτείνεται μεταξύ των νομών Πιερίας, Ημαθίας και Κοζάνης και η ψηλότερη κορυφή είναι το Φλάμπουρο (2.193 μ.).
Κατά την ελληνική μυθολογία οι εννέα Πιερίδες Μούσες, κόρες του Πιέρου και της Ευίππης, προστάτιδες της ποίησης, της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού μαγεύτηκαν από το θαυμάσιο περιβάλλον των Πιερίων. Παρέμειναν στην περιοχή, έως ότου νικήθηκαν από τις Ελικωνιάδες Μούσες, οι οποίες τις μεταμόρφωσαν σε πουλιά.
Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Πιέρες, οι οποίοι αρχικά κατοικούσαν στη Θράκη, αλλά, όταν εκδιώχθηκαν από τους Τημενίδες βασιλείς της Μακεδονίας, κατέφυγαν στα Πιέρια Όρη. Έτσι, η περιοχή έλαβε την ονομασία της.
Τα ομορφότερα χωριά των Πιερίων
Άγιος Δημήτριος
Ο Άγιος Δημήτριος βρίσκεται στο όρος Τίταρος, ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Πιέρια Όρη σε υψόμετρο 850 μ. Αξιοθαύμαστα μέρη είναι το νεκροταφείο της μεταγενέστερης εποχής του χαλκού, στη θέση “Σπάθες”, και το δάσος από οξιές και καστανιές. Η περιοχή είναι ιδανική για πεζοπορία, ορειβασία και διαδρομές με οχήματα 4X4.
Η κυρίαρχη μακεδονική αρχιτεκτονική έλκει τα βλέμματα των επισκεπτών, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα παραδοσιακά τοπικά προϊόντα του, όπως κάστανα, καρύδια, φασόλια, πατάτες και γλυκά του κουταλιού.
Καταφύγιο Κοζάνης
Στις βορειοδυτικές πλαγιές των Πιερίων, σε υψόμετρο 1.450 μέτρων, τοποθετείται το Καταφύγιο ή Καταφύγι, ένας από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας. Το Καταφύγιο είναι η γενέτειρα του ήρωα του Καζαντζάκη, Αλέξη Ζορμπά, ο οποίος ονομαζόταν Γιώργος Ζορμπάς. Στο χωριό διασώζεται το οικόπεδο του σπιτιού του, στα ερείπια του οποίου χτίστηκε οίκημα, το οποίο λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο.
Σήμερα, το χωριό κατοικείται μόνο τους θερινούς μήνες, από τους ιδίους τους κατοίκους, οι οποίοι μετά την πυρπόληση του μένουν στην Κατερίνη. Στην πλατεία, ο επισκέπτης θα δει την εκκλησία της Παναγίας, η οποία ξαναχτίστηκε και εγκαινιάστηκε το 1969. Στην συνοικία Μαγουλάδες υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Στην άλλη πλευρά του χωριού υπάρχει ο ναός του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 1750. Είναι ο μοναδικός ναός που δεν κάηκε από την πυρπόληση των Γερμανών. Εκτός από αυτές, υπάρχουν και οι εκκλησίες του Προφήτη Ηλία στον μικρό λόφο “Καραούλι”, με εκπληκτική θέα προς την Κοζάνη. Υπάρχει ακόμα το εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου και του Αγίου Δημητρίου, ενώ στην τοποθεσία “Λιβάδια” υπάρχει και ο ναός του Αγίου Αθανασίου.
Βελβεντός Κοζάνης
Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 471 μ., στις βορειοδυτικές πλαγιές των Πιερίων. Για το όνομα της πόλης επικράτησε η άποψη ότι προέρχεται είτε από το λατινικό “Beneventum”, είτε από τις αρχαίες Ούαλλες, πόλη που αναφέρεται από τον Πτολεμαίο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι κάτοικοι του Βελβεντού ήταν Λατίνοι έποικοι ή στρατιώτες, οι οποίοι κατάγονταν από την Μπενεβέντο της Καμπανίας. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως η ονομασία του οικισμού σχετίζεται με την αρχαία θρακική θεότητα Βενδώ.
Στο ύψωμα “Παλιοχώρα”, λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Βελβεντού, έχουν εντοπιστεί λείψανα κάποιου αρχαίου οικισμού. Ο επισκέπτης μπορεί, επίσης, να θαυμάσει τον καταρράκτη Σκεπασμένου και να μάθει περισσότερα για την μυθολογία των Πιερίδων Μουσών. Το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού φιλοξενεί πολύτιμα ιστορικά και παραδοσιακά εκθέματα.
Δάσκιο Ημαθίας
Σε υψόμετρο 630 μέτρων, στην δυτική πλευρά των Πιερίων Ορών βρίσκεται το Δάσκιο Ημαθίας. Παλαιότερα, το χωρίο ονομαζόταν Ντράτσικο. Σημείο αναφοράς της περιοχής είναι η λίμνη του Δάσκιου, η οποία δέχεται δεκάδες φίλους της αλιείας και αποτελεί αγαπημένο σημείο για τους τολμηρούς κολυμβητές
Κάποιες από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του χωριού είναι τα Ραγκατζάρια (ή Ρουγκατζάρια) την Πρωτοχρονιά, τα Κέδρα τις Απόκριες και το Αντάμωμα στην περίοδο του καλοκαιριού.
Κάτω Μηλιά Πιερίας
Η Κάτω Μηλιά είναι χτισμένη στη νοτιοδυτική πλευρά των Πιερίων σε υψόμετρο 190 μέτρων. Προσφάτως, βορειοανατολικά του χωριού, στη θέση “Βροντισμένη”, έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ άλλων και μιας αρχαίας ρωμαϊκής πόλης.
Μερικά από τα σημαντικότερα έθιμα της περιοχής είναι οι “Αυγομαχίες”, που γίνονται την τρίτη ημέρα του Πάσχα, στη θέση “Μπάρα”. Επίσης, στη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής στο ομώνυμο ξωκλήσι και στον προαύλιο χώρο του σχολείου τελούνται μουσικές εκδηλώσεις.
Άνω Μηλιά Πιερίας
Η Άνω Μηλιά τοποθετείται σε υψόμετρο 950 μ. στην νοτιοδυτική πλευρά των Πιερίων, 15 χλμ. από την Κάτω Μηλιά. Το χωριό είναι γνωστό για τον σιδερένιο σταυρό, τον οποίο κάρφωσε ο Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός το 1763. Ο σταυρός αυτός διατηρείται στην ίδια θέση ακόμα και σήμερα σε ανάμνηση της επίσκεψής και διδασκαλίας του στην Πιερία.
Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, ο οικιστικός σύλλογος του χωριού, διοργανώνει λαϊκό πανηγύρι με εκδηλώσεις μουσικής και χορού. Επίσης, στις 26 Ιουλίου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις για τη γιορτή της Αγίας Παρασκευής, καθώς η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη μνήμη της.
Λιβάδι Ολύμπου
Το Λιβάδι Ολύμπου βρίσκεται στην περιοχή του όρους Τίταρος, ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Πιέρια Όρη, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων. Σήμερα στο Λιβάδι σώζονται τρεις ιεροί ναοί με ωραιότατα ξυλόγλυπτα τέμπλα: ο Ι.Ν. Αγ. Αναργύρων, ο Ι.Ν. Αγ. Κωνσταντίνου και ο Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθώς και δύο μονές, της Αγ. Τριάδας και του Προφήτη Ηλία που χρονολογούνται στα τέλη του 18ου αιώνα.
Τα πιο χαρακτηριστικά σημεία του χωριού αποτελούν οι λιθόστρωτοι δρόμοι, ο αιωνόβιος πλάτανος και η παραδοσιακή βρύση της πλατείας, όπως επίσης και το σπίτι του Γεωργάκη Ολύμπιου, αρματωλού αγωνιστή του 1821, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Στα δρομάκια του χωρίου, ο επισκέπτης θα συναντήσει πεταλωτές και τσαγκάρηδες να ασκούν την ιδιαίτερη τέχνη τους.
Από το χωριό, επίσης, δεν λείπουν οι παραδοσιακές εκδηλώσεις και τα λαϊκά δρώμενα όπως ο “ντούφες”, τα “μπαμπαλιούρια”, καθώς και τα δρώμενα του “Πολιτιστικού Αυγούστου”.
Ελατοχώρι Πιερίας
Το Ελατοχώρι βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1000 μ. και αποτελεί έναν από τα κορυφαία ορεινά θέρετρα της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, τοποθετείται στην ανατολική πλευρά των Πιερίων και απέχει μόλις 28 χλμ. από την Κατερίνη. Η διαδρομή προς το Ελατοχώρι είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή λόγω της άγριας ομορφιάς που την κατακλύζει.
Το χωριό αποτελείται από δύο οικισμούς, το Νέο Ελατοχώρι και το Παλιό Ελατοχώρι. Και οι δύο οικισμοί διατηρούν μια διακριτική παραδοσιακή αρχιτεκτονική και απολαμβάνουν την ξεχωριστή θέα του «βουνού των Θεών», του Ολύμπου.
Στο παλιό Ελατοχώρι σώζεται μέχρι και σήμερα η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ένα ιστορικό κτίσμα του 17ου αιώνα. Επίσης, στη πλατεία του χωριού συντηρείται το Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο έχει αναβιώσει χάρη στην αξιόλογη προσπάθεια των κατοίκων του. Για τους εναλλακτικούς επισκέπτες, η περιοχή προσφέρει ιδανικά μονοπάτια για περπάτημα στο δάσος, ποδηλασία βουνού και ορειβασία.
