Σίγουρα κάποιος που ασχολείται με τη φωτογραφία έστω και ερασιτεχνικά έχει δει ή έχει ακούσει για το ιστόγραμμα (Histogram). Το ιστόγραμμα γενικά αποτελεί ένα είδος ραβδογράμματος. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι γιατί απαιτούνται για τη λήψη μιας απλής φωτογραφίας γνώσεις διαγραμμάτων. Απλά πατάς το κλείστρο και η φωτογραφία αποτυπώνεται. Σωστά; Ωστόσο αν κάποιος θέλει να έχει τον έλεγχο της φωτογραφίας που τραβά και να μην αφήνει την φωτογραφική να αποφασίζει, το ιστόγραμμα είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο.
Τι είναι όμως το ιστόγραμμα;
Στη φωτογραφία, το ιστόγραμμα απεικονίζει την τονική κατανομή των pixel σε μια ψηφιακή εικόνα. Τι εννοούμε όμως με τον όρο τονική κατανομή; Ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα ιστόγραμμα.
Ξεκινώντας από αριστερά προς τα δεξιά, στον οριζόντιο άξονα, βλέπουμε τον αριθμό των pixels που αντιστοιχούν στις σκιές (shadows), στους μεσαίους τόνους (midtones) και στους φωτεινούς τόνους (highlights). Αξίζει να αναφερθεί πως το πρώτο σημείο στα αριστερά του οριζόντιου άξονα αντιστοιχεί στα απόλυτα μαύρα pixels και το τελευταίο σημείο στα δεξιά του άξονα αντιστοιχεί στα τελείως λευκά pixels.
Πως όμως μπορεί να μας φανεί χρήσιμο ένα τέτοιο διάγραμμα όπως το ιστόγραμμα;
Κάθε οθόνη μας δίνει διαφορετικά επίπεδα φωτεινότητας, τα οποία εξαρτούνται και από τα επίπεδα φωτός του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται. Έτσι η οθόνη του κινητού μας ή της φωτογραφική μας μηχανής μπορεί να μας ¨ξεγελά¨ όσον αφορά τη φωτεινότητα της εικόνας. Ακόμα και κατά την επεξεργασία της φωτογραφίας στον υπολογιστή μπορεί το ίδιο το περιβάλλον του λογισμικού που χησιμοποιούμε να μας ξεγελάσει. Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα πιο αντικειμενικό κριτή της φωτεινότητας της φωτογραφίας μας. Αυτή την ανάγκη έρχεται να καλύψει το ιστόγραμμα. Ας δούμε κάποια παραδείγματα.
Πού μπορούμε να το βρούμε;
Το ιστόγραμμα υπάρχει στα περισσότερα προγράμματα επεξεργασίας φωτογραφιών (ακόμα και σε εφαρμογές για smartphone) καθώς επίσης και σε αρκετές φωτογραφικές μηχανές και smartphone (ενδεχομένως να χρειαστεί να ψάξετε λίγο στις ρυθμίσεις για να το βρείτε). Οπότε δεν υπάρχει πλέον δικαιολογία να μην το χρησιμοποιούμε στις φωτογραφίες μας. Είναι ένα πολύ δυνατό εργαλείο που μας δίνει μια πιο αντικειμενική “οπτική” της φωτογραφίας μας.
Σε αυτό το σημείο καλό είναι να τονίσουμε ότι στη φωτογραφία, όπως και στις περισσότερες τέχνες, οι κανόνες είναι απλά συμβάσεις που δεν είναι απαραίτητο να ακολουθούμε πάντα. Μπορούμε για παράδειγμα να έχουμε πολύ ωραίες υποφωτισμένες φωτογραφίες (low-key) και αντίστοιχες υπερφωτισμένες (high-key). Ωστόσο και εκεί πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις αν για παράδειγμα η φωτογραφία πρόκειται να εκτυπωθεί. Όπως και να έχει όμως ο κάθε φωτογράφος είναι εδώ για να δώσει τη δική του πνοή στις φωτογραφίες που βγάζει, γνωρίζοντας μεν τους κανόνες, αποφασίζοντας δε αν θα τους ακολουθήσει ή όχι.
Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από εμένα εκτός αν αναφέρεται η πηγή.
