Η λέξη ηγέτης αποτελεί μία από τις πιο αναφερόμενες λέξεις της ελληνικής γλώσσας. Την ακούμε συνήθως σε εκφράσεις όπως “Ο νέος ηγέτης μας θα εξαλείψει κάθε φόβου για μείωση των μισθών και των συντάξεων” ή “Δεν είναι πολιτικός ηγέτης αυτός, δεν ξέρει τι του γίνεται”, συνοδευόμενες από τις αντίστοιχες επιδείξεις συναισθημάτων για την εκάστοτε κατάσταση στην οποία συμμετέχει ο ηγέτης. Οφείλουμε να παραδεχτούμε πως η λέξη αυτή είναι ακράδαντα συνυφασμένη με τον πολιτικό λόγο και τα πολιτικά πρόσωπα, μιας και δεν είναι λίγες οι φορές που η λέξη ηγέτης αναφέρεται σε άνθρωπο της πολιτικής εξουσίας, είτε παραπέμπει σε θετικό είτε σε αρνητικό πλαίσιο δράσεων του προσώπου αυτού.
Εξουσία ή καθοδήγηση;
Τις περισσότερες φορές ο ηγέτης ταυτίζεται κυρίως με την πολιτική σκηνή και εκεί μιλάμε για έναν πολιτικό ηγέτη. Ωστόσο, ένας ηγέτης αποτελεί κατά κύριο λόγο έναν άνθρωπο ο οποίος θέτει ένα παράδειγμα αγωνιστή, χαράσσει έναν δρόμο έμπνευσης και καθοδήγησης για όσους επιλέξουν να είναι κάτω από την ηγεσία του και προτρέπει, δεν διατάζει τους συμπορευτές του να κινηθούν μαζί για την κατάκτηση ενός κοινού στόχου. Ο απλός καθημερινός άνθρωπος τείνει πολύ συχνά να τις συγχέει, αλλά ένας ηγέτης δεν είναι πάντα πολιτικό όργανο και ένας άνθρωπος της κυβερνητικής εξουσίας δεν είναι πάντα ηγέτης.
Η ιστορία, μάλιστα, μας έχει αποδείξει ουκ ολίγες φορές πως μέσα από τους αγώνες απλών ανθρώπων κατά της ήδη υπάρχουσας εξουσιαστικής πίεσης και την αδιάκοπη προσμονή τους να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο έχουν αναδυθεί οι μεγαλύτερες ηγετικές φυσιογνωμίες. Κάποιοι άλλοι, βέβαια, δε δίστασαν να θυσιάσουν λαούς ολόκληρους για να επιβάλλουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Ενδεικτικά, γιατί δεν είναι λίγα αυτά τα πρόσωπα, θα αναφέρουμε μερικά.
Μαχάτμα Γκάντι
Ίσως ένας από τους πιο αναγνωρισμένους ηγέτες όλων των εποχών, ο Μαχάτμα Γκάντι, ο οποίος υπήρξε Ινδός ακτιβιστής, πολιτικός ηγέτης και φανατικός υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην απαρχή της δόξας του, γνώρισε την κοροϊδία και τον ρατσισμό όντας φοιτητής νομικών σπουδών στο Λονδίνο λόγω της διαφορετικότητας των συνηθειών του. Όμως δεν σκέφτηκε ποτέ να παρατήσει αυτό που έκανε και μερικά χρόνια μετά βρέθηκε στην Νότια Αφρική ως νομικός εκπρόσωπος της εταιρίας Dada Abdulla &Co. Εκεί κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις άθλιες συνθήκες ζωής που είχε επιφέρει το λεγόμενο απαρτχάιντ(apartheid), του διαχωρισμού δηλαδή των λευκών από τους μαύρους καθώς και την εξάλειψη όποιων φυλετικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους εμφανίζονταν. Ο Γκάντι, επί 20 χρόνια, με γνώμονά του τις αρχές της παθητικής ανεξαρτησίας όπου απαγορευόταν η βία και επιδοκιμάζονταν η διαλλακτικότητα, κατόρθωσε να βοηθήσει τους αφρικανούς πολίτες να κατακτήσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Παρ’ όλη τη συνεισφορά του στην καθιέρωση της ισότητας και της παγκόσμιας ειρήνης, ο Μαχάτμα Γκάντι δολοφονήθηκε από έναν Ινδό εθνικιστή το 1948.
Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Επηρεασμένος από το φιλειρηνικό έργο του Μαχάτμα Γκάντι, ο Αμερικανός ιερέας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ υπήρξε κι αυτός μια από τις πιο σημαίνουσες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Πρωτοπόρος ηγέτης του Αφροαμερικανικού Κινήματος για τη φυλετική ισότητα, υποστήριξε και συμμετείχε σε αμέτρητες διαδηλώσεις κατά των ρατσιστικών νόμων και των φυλετικών διακρίσεων. Μάλιστα, το 1963 διηύθυνε την πιο γνωστή πορεία διαμαρτυρίας του στην Ουάσινγκτον, όπου παρ’ όλες τις αστυνομικές επεμβάσεις και τα μέτρα καταστολής “φύτεψε’’ την αμφισβήτηση στα μυαλά των ανθρώπων, Αμερικανών και μη, με τον πασίγνωστο μέχρι σήμερα λόγο του “Έχω ένα όνειρο…”.
Όση, όμως, αγάπη και αφοσίωση και να εισέπραξε από το λαό, όσες ανιδιοτελείς και επαναστατικές για την εποχή ενέργειες έκανε, δεν γλίτωσε τον άδικο χαμό του και έτσι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δολοφονήθηκε από τον Τζέιμς Ερλ Ρέι το 1968.
Ουίνστον Τσώρτσιλ
Πρωθυπουργός της Βρετανίας από το 1940 έως το 1945, οδήγησε τη χώρα στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων μέχρι την πτώση της ναζιστικής Γερμανίας και την απελευθέρωση των κατακτημένων χωρών. Υπήρξε θερμός υποστηρικτής της αντίστασης του πολέμου. Κατέκρινε κάθε μορφή φασισμού και ολοκληρωτικού σοσιαλισμού, χωρίς να διστάζει να αντιτεθεί συχνά και στο ίδιο του το κόμμα. Aν και ικανός ηγέτης που επιδείκνυε την αφοσίωση και την μαχητικότητα του καθημερινά, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η κακή κατάσταση της υγείας του τον ανάγκασε να αναλαμβάνει περιορισμένα καθήκοντα, κάποιες φορές και από το κρεβάτι του. Ο Τσώρτσιλ πέθανε το 1965 με κάθε σεβασμό και τιμή που είχε κερδίσει από τον βρετανικό λαό.
Αδόλφος Χίτλερ
Ίσως όχι και το καλύτερο παράδειγμα προς μίμηση για όποιον επιθυμεί να αποκτήσει εξουσία και ηγετικές ικανότητες, ωστόσο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ο Αδόλφος Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία το 1933 κατορθώνοντας να αναγεννήσει την Γερμανία από την πτώση που είχε επιφέρει η Mεγάλη Ύφεση και ο Πρώτος Παγκόσμιος. Η αντιεβραϊκή πολιτική και η προπαγάνδα που ασκούσε κέρδιζαν όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Το 1939 εισέβαλε στην Πολωνία, ενώ η Βρετανία και η Γαλλία κηρύξαν πόλεμο με τις υπόλοιπες χώρες σιγά σιγά να ακολουθούν οδηγώντας στην απαρχή του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Στις ύστατες στιγμές του πολέμου, όπου η ήττα της Γερμανίας ήταν θέμα χρόνου, εκείνος δεν έπαψε να αγωνίζεται. Αρνούμενος να συνθηκολογήσει, προτίμησε την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας από την παράδοσή της. Μετά το τέλος του πολέμου και ενώ η υγεία του επιδεινωνόταν σταδιακά ο πιο αιματηρός πολιτικός ηγέτης όλων των εποχών αυτοκτόνησε με μια σφαίρα στον κρόταφο.
Η λίστα με τους χαρισματικούς (ή όχι και τόσο) ηγέτες θα μπορούσε να συνεχιστεί επ’ άπειρον και ίσως κάποιοι που έχουμε παραλείψει να είναι εξίσου σημαντικοί που θα άξιζε έστω και η παραμικρή αναφορά στο όνομα τους όπως ο Αβραάμ Λίνκολν, ο Τζένγκις Χαν ή και πιο παλιά ο Μέγας Αλέξανδρος. Είναι σωστό εδώ να τονιστεί πως αυτοί οι μεγάλοι άνθρωποι, όχι μόνο άλλαξαν το ρου της ιστορίας με τις πράξεις και τις διδασκαλίες τους, αλλά άνοιξαν τον δρόμο για όσους είχαν τις ικανότητες να τους διαδεχθούν και να συνεχίσουν το έργο τους εξελίσσοντας ακόμα περισσότερο τις διδαχές που θα έπαιρναν από εκείνους και με τη σειρά τους θα τα μεταβίβαζαν στον υπόλοιπο κόσμο. Συνεπώς, ικανός πολιτικός ηγέτης δεν είναι αυτός που έχει εξουσία ή επιρροή σε ένα μεγάλο ακροατήριο. Είναι αυτός που θα καταφέρει με τη θέρμη και το πάθος του να μυήσει λίγους, οι οποίοι θα βρουν την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον στα λόγια του και θα είναι εκείνοι που, συνοδοιπόροι τώρα πια, θα μεταλαμπαδεύσουν την ελπίδα αυτοί σε ακόμα περισσότερους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
10 Of The Most Inspiring Leaders Of All Time: Remarkable Stories Of Iconic Trail Blazers Who Went From Adversity To Extraordinary & Redefined Leadership (2020), ανακτήθηκε από inspiringleadership.com, τελευταία πρόσβαση στις 17/10/2020
Leadership and 10 Great Leaders from History (2012), ανακτήθηκε από industryleadersmagazine.com, τελευταία πρόσβαση στις 17/10/2020
5 Influential Leaders Who Transformed the World (2013), ανακτήθηκε από livescience.com, τελευταία πρόσβαση στις 17/10/2020
